De Nieuwe Stem. Jaargang 16

Kort bestek

Te Elfder Ure

Zeven jaar lang heeft de redactie van het katholieke maandblad Te Elfder Ure gepleit voor een openhartig gesprek onder katholieken over de actuele vragen die het huidige katholicisme - of christendom in het algemeen - raken. Zeven jaar lang heeft zij ook de verhouding van het katholicisme tot de maatschappelijke en politieke vraagstukken van deze tijd willen bespreken van uit het individuele geweten van de tegenover de katholieke tradities kritisch gestemde gelovige katholiek. Zij heeft dit gedaan op een wijze die ook voor de niet-katholieke lezer dit tijdschrift boeiend en vaak verrassend maakte. Het laatste nummer van 1960 heeft in alle duidelijkheid laten zien tot welk punt de overtuigingen der redacteuren waren geëvolueerd.

Te ver blijkbaar, volgens het Stichtingsbestuur van de Stichting ‘Te Elfder Ure’. Want de redactie is in haar geheel afgetreden. Voor haar arbeid wordt hun de dank gebracht van het Stichtingsbestuur omdat

[p. 59]

daardoor het maandblad ‘is geworden tot wat het nu is: een open venster op een wereld, waarin wij katholieken soms moeite hebben door tradities klemmende luiken te openen.’ We moeten echter vrezen dat het venster door de afgetreden redactie voor het geval van het Stichtingsbestuur te fors is opengestoten en dat het last heeft gekregen van de tocht.

In het decembernummer schrijft Brongersma dat ‘wij tot een grondig gewetensonderzoek moeten komen tegenover het communisme’, gewaagt Bredero van het ‘eerloos verleden’ van de christenheid tegenover de joden omdat zij volgens de in de Kerk gangbare opvatting, schuld dragen aan de dood van Christus stelt Delfgauw de Kerk feitelijk in gebreke om haar louter negatieve houding tegenover het communisme en om het verhinderen van het ontstaan van een authentieke publieke opinie binnen de Kerk. Leyten heeft het over de problematiek en tragiek van de spanning tussen de Kerk als hiërarchisch instituut en het democratisch recht van het individuele geweten. De redactie wil juist de brandende vraagstukken aan de orde stellen, terwijl het er nog steeds alle schijn van heeft, schrijft Delfgauw, dat de Kerk de openlijke discussie hierover op alle mogelijk manieren uit de weg gaat.

Het feit dat de redactie is afgetreden wijst erop dat het door haar te wijd geopende venster door de opvolgende redactie wel behoedzaam tot op een kiertje gesloten zal worden. Voor de oude redactie met haar medewerkers zal dit geen einde mogen zijn volgens haar secretaris Leyten maar ‘een voorgoed begonnen begin.’ Daarom wachten wij met spanning op wat op dit einde volgt.

O.N.

Kop Op!

Sinds het midden van 1959 waren onze regeerders kennelijk hun koppen kwijt. De Amerikanen hadden ons Honest John's geleverd - maar zónder atoomkoppen, verklaarde Honest John - U kent hem wel,

[p. 60]

de Quay. De koppen waren zoek en bleven zoek.

Opeens zijn ze terecht. Een Amerikaans inspectieteam heeft ze zo maar in Volkel ontdekt. Er zat toch een koppie op. Maar waar zitten die koppen dan, die onze regeerders kwijt waren? In de zandvlakte van de Peel, ze hebben ze doodgewoon in het zand gestoken.

W.F.W.

Eênmans stuurkunst.

Kan één man over het lot van de wereld beslissen?

In een tijd dat het mode werd te zeggen dat men de invloed van enkelingen op de wereldgeschiedenis niet mocht overschatten, heeft één man, Adolf Hitler geheten, de grootste ramp uit de wereldgeschiedenis ontketend.

Sindsdien werd het duidelijk, dat om een nóg grotere ramp te ontketenen niet eens meer een gek geworden staatshoofd van een grote mogendheid nodig is. Een gek geworden piloot van een met een H-bom bewapende straaljager is al genoeg...

Maar sinds 5 october 1960 zijn we alweer een stapje verder. Dat U, ik, en wij allemaal nog leven, hebben wij te danken aan één redelijke en verstandige man: Roy Lemon, de Canadese luchtmaarschalk, die - aldus het Algemeen Handelsblad van 23 december j.l. - ‘door koelbloedig optreden een ramp verhinderde’. Toen op de radar-waarschuwingsbasis Thule op Groenland de maan voor een grootscheepse Russische raketaanval werd aangezien, ‘concludeerde hij dat de waarnemingen vals moesten zijn’. De overige generaals, maarschalken en verdere zenuwlijders, in het Amerikaans-Canadese hoofdkwartier van de strategische luchtmacht, diep onder de grond in Colorado Springs, wáren blijkbaar al gek geworden. En U, ik en wij allemaal zijn zo gek geweest ons lot in hún hand te stellen.

Het ligt dus niet aan ons, maar aan één man, dat de wereld er nog niet uitziet zoals de film ‘On the Beach’ die in sobere beelden schetst.

W.F.W.