De Nieuwe Stem. Jaargang 13

[p. 312]

W.F. Wertheim
De koperen bruiloft van vader Willem

Wat heerlijk, die democratie bij ons, zegt Wim Kan in zijn onvolprezen monoloog. Elke vier jaar mogen wij ons stembiljetje in de bus gooien, en elke keer komt weer het zelfde stelletje ministers uit de bus rollen! Maar dat vind ik helemaal niet erg, voegt Wim Kan er aan toe, ik kan ze niet eens meer missen!

Vader Drees is al zo vaak uit de bus komen rollen, dat wij aan een jubileum toe zijn: twaalf en een half jaar Drees. Deze koperen bruiloft van Vader Drees met de Nederlandse Maagd - of is deze beeldspraak wat te stout? - geeft aanleiding voor een terugblik op de afgelopen jaren. Was het huwelijk gelukkig? Is het gezegend met een voorspoedig kroost? Aan de vruchten kent men de boom. Nu ja, de Vier Dreeskinderen - Loonbeleid, Kinderbijslag, Ouderdoms-voorzieningen, en dan... Huurbeleid. Dat laatste kindje heeft nog een tweelingzusje, Woningbouw, waarover Vader Drees minder vaak spreekt, want dat is wat erg klein gebleven en is aldoor sukkelend.

Maar Drees heeft toch nog meer kinderen dan die officiële? Jawel, maar... sstt... daar praat men liever niet over. Want de Nederlandse Maagd zegt, dat een paar ervan niet eens van haar zijn. En ze zien er ook echt niet allemaal Nederlands uit, die verdonkeremaande Vier Dreeskinderen.

Een ervan is een donkere Kroeskop. Met dat kind zit de Nederlandse Maagd nu al meer dan acht jaar opgescheept. Dit pleegkind geeft haar heel wat kopzorg en kost handen vol geld - daar is iedereen het wel over eens. Er wordt elk jaar opnieuw zwaar over geprocedeerd - er zijn verwanten van Kroeskop die beweren dat het kind bij hen hoort, en geen moeite onbeproefd laten om het terug te krijgen in eigen omgeving. Maar het kind schijnt vooral op aandrang van de kapelaan in het Hollandse Huis ondergebracht, en deze is nog altijd doodsbenauwd, dat het bij die verwanten in een godloze omgeving terecht zou komen.

Maar bovendien beweert Vader Drees bij hoog en bij laag, dat die verwanten uit Oost eigenlijk helemaal geen familie van Kroeskop zijn. Hij kan gelijk hebben, maar zeker is, dat die verwantschap toch heel wat nabijer is dan met Vader Drees zelf, waarmee de donkere Kroeskop op zijn best van Adamswege verwant is.

[p. 313]

En dan, wat schiet Vader Drees op met zijn ‘gelijk’? Huize Holland heeft dan misschien het grootste gelijk van de Euromarkt, maar wat koopt het er voor? Het gevolg van al dit gelijk is, dat hij nu met die familie, die op de donkere krullebol aanspraak maakt, hopeloos gebrouilleerd is. Nu ja, dat komt, er is ook vroeger ruzie geweest, en Vader Drees heeft er tot twee keer toe de boel kort en klein geslagen, maar dat is later weer bijgelegd. Maar door dat proces om Kroeskop bleef de verhouding toch uiterst gespannen. En nu komt die familie in Huize Holland niet meer over huis. En daar blijft het niet bij. De verhouding met de familie en goede vrienden ván die boze familie wordt ook met de dag stroever. En zo langzamerhand komt Vader Drees tot de ontdekking, dat de connecties van die familie veel talrijker en machtiger zijn, dan hij vroeger dacht. Dit benadeelt Huize Holland ook in zijn zakenrelaties, en zijn kennissen en verwanten beginnen hèm te verwijten dat zìj in hun verhoudingen tot de buitenwereld de terugslag voelen van de koppige houding van Vader Drees.

Maar Vader Drees heeft gelijk, en kent dus geen twijfel. Ja, zegt hij, indertijd, acht jaar geleden, hadden wij misschien beter Kroeskopje in een voogdijgezin kunnen laten opnemen, of althans onder toezicht van de Voogdijraad kunnen laten stellen. Hoewel - de kapelaan had dat vermoedelijk niet goed gevonden. Want, al is Vader Drees niet Katholiek, voor Heeroom is hij benauwd, en deze krijgt bijna altijd ook wel zijn zin, al sputtert Vader Drees voor goed fatsoen nog wel een beetje tegen. Het is eigenlijk een gek geval met die invloed van Heeroom op het gezin, want volgens hem zijn Vader Drees en de Nederlandse Maagd niet eens wettig getrouwd, want hij is er toen, twaalf en een half jaar geleden, niet bij geroepen. Maar enfin, nu gaat dat van die Voogdijraad niet meer. ‘De Nederlandse Maagd en ik,’ zegt Vader Drees dan met een ernstige stem, ‘hebben de verantwoordelijkheid voor Kroeskop op ons genomen, en we moeten dit nu, het koste wat het wil, teneinde voeren.’ Totdat Kroeskop volwassen is, maar dit zal nog heel lang duren, zegt Vader Drees, want Kroeskop is nog in het tijdperk dat hij met steentjes speelt en met pijl en boog, en weet nog niet hoe hij een treintje moet laten lopen. En als Vader Drees dit zo zegt, zit de Nederlandse Maagd er een beetje sceptisch bij te kijken. Want ze geeft eigenlijk niet om Kroeskop, maar tegenspreken durft ze ook al niet.

Omdat Vader Drees persé Kroeskop wil blijven opvoeden, en niet aan die verwanten wil afstaan, sturen die hem nu zijn eigen, Drees'

[p. 314]

neefjes, op zíjn dak. Wat moet hij ermee beginnen? Hij weet er geen raad mee, want er is bij hem in huis haast geen plaats voor. In de knusse huiskamer, met pluche fauteuils, kunnen ze niet terecht. In de rommelkamer moeten maar wat houten ledikanten worden aangesleept.

Het officiële Dreeskind Woningbouw, dat voor ruimte moet zorgen, is nog maar zo klein, en... dan is er nog het tweede verdoezelde Dreeskind, Werkloosheid, dat bezig is onevenredig te groeien. Vader Drees zei maar steeds: dat loopt wel los, een klein Werkloosheid je moet er altijd zijn, dat is juist aardig, en ik zorg er wel voor dat het niet groter wordt - en daar is nu het kereltje opeens uitgegroeid tot een bijna volwassen kerel, die niets uitvoert en de boel maar opeet. De Nederlandse Maagd krijgt er grijze haren van, zij herinnert zich nog hoe dat was in haar jonge jaren, toen zij ook al zo een ondergeschoven werkloos kind over de vloer had.

Vader Drees praat nog aldoor wat betuttelend, maar de ogen achter zijn blikkerende brilleglazen staan toch bezorgd. Maar hij weet er eigenlijk niet goed raad mee, en het kind radicaal uit huis zetten - dat ligt weer niet in zijn weifelmoedige aard. En wat moet hij dan met al die neefjes die hem op zijn dak worden gestuurd, en die hem allemaal vertellen dat het zíjn schuld is, dat de hele boel mis is gegaan? Maar hij blijft zeggen, dat hij rustig blijft en de zaken helemaal in de hand heeft. Hij wel.

En dan dat kind, dat lang de trots is geweest van de Nederlandse Maagd, maar waarvan Vader Drees doet alsof het hem eigenlijk niet aangaat: Onderwijsje. Dat was een vóórkind van vóór haar huwelijk met Drees, en zij was er danig trots op, als zij het wicht vergeleek met de buurmeisjes. Maar sinds Vader Drees thuis de scepter zwaait, wil het kind niet echt gedijen. Ja, ze is er nog wel, eet ook wel wat en ziet er nog altijd lief uit - maar de fut is er toch uit. De vriendinnetjes en buurmeisjes ontwikkelen zich snel, kleden zich modern - maar ons lieve kind teert eigenlijk nog op haar oude roem, maar blijft ver ten achter. Ze krijgt eigenlijk niet genoeg te eten, want alles gaat naar de grote Slokop, het vierde verdonkeremaande Dreeskind: het kind met het krijgshaftige waterhoofd.

Sinds Vader Drees dát in huis heeft gehaald, is het hek van de dam. Een herrie en een lawaai de hele dag over huis, en dat gevaarlijke speelgoed, dat handen vol geld kost en, nauwelijks ‘nieuw’ gekocht, weer kapot gaat, door ongeluk of onhandigheid, maar soms ook door

[p. 315]

Slokop opzettelijk vernield. Het nare wicht speelt bij voorkeur met lucifers of stinkbommen, en heeft al in een paar van de aardigste hoekjes een binnenbrandje aangericht. En dan al die speelgoedvliegtuigjes, die je elk ogenblik kans hebt op je hoofd te krijgen.

Waarom Vader Drees het schepsel in huis heeft gehaald, terwijl de Nederlandse Maagd er eigenlijk altijd op tegen is geweest zulk een vreemd gedrocht in huis te nemen? Maar Vader Drees zei, dat het van de baas moest - en hij ís nu eenmaal vóór alles een goed en trouw ambtenaar, dat moet gezegd. En een paar van de buren zaten ook aan te dringen, en zodoende... En de speelgoedfabrikanten verdienen er flink aan.

Maar nu heeft Slokop het in zijn hoofd gehaald een racket voor zijn verjaardag te vragen. Nee, niet een pingpongracket waarmee ze bij Oom Sam een pingpongballetje het weiland in hebben geslagen, en ook niet een tennisracket waarmee ze bij Oom Wanja tennisballen de lucht in jagen, maar een ijzeren racket, waarmee je alles kort en klein kunt slaan, ook bij de buren en bij de families waarmee Vader Drees op gespannen voet verkeert. Dat is wel goed, zegt Vader Drees, dan worden ze daar flink bang. Maar de Nederlandse Maagd is nú al doodsbang en zegt: Pas maar op, van het een komt het ander.

Nee, eigenlijk is het huwelijk niet zo gelukkig. Dat heeft de Nederlandse Maagd pas voor het eerst aan haar familie verteld. Voor een koperen feest is zij eigenlijk niet in de stemming. ‘Wim Kan zegt, dat-ie hem niet kan missen. Maar ik?’, zo vraagt ze.

En onderwijl zijn ze alweer haast dertien jaar getrouwd.