De Nieuwe Stem. Jaargang 12

[p. 664]

Kort bestek

Nieuw opinie-onderzoek dringend gewenst

De ‘New York Herald Tribune’ van 12-13 oktober heeft een opinie-onderzoek ingesteld in elf landen over de vraag: Voor het geval er een oorlog uitbreekt tussen de Verenigde Staten en Rusland, denkt U dan dat uw land alles in het werk zou moeten stellen er buiten te blijven of dat het er deel aan zou moeten nemen aan de een of andere zijde?

De uitslag was dat van de elf landen er negen waren die een meerderheid hadden die er buiten wilde blijven, van Zweden met 94 pct. tot Engeland met 54 pct. De percentages voor de overige landen waren: Oostenrijk 89, Noorwegen 74, België 74, Italië 72, Frankrijk 66, Duitsland 63, Brazilië 61.

Alleen in Australië was er een meerderheid van 57 pct. en in Nederland van 70 pct. die mee wilde doen aan de kant van Amerika. Nederland is dus verreweg Amerika's trouwste bondgenoot. Het Nederlandse cijfer valt wel op en feitelijk uit de Europese toon. Met onze Benelux-genoot België is het verschil frappant. Daar zijn er meer die er buiten willen blijven dan hier die mee willen doen en het percentage Nederlanders die er buiten willen blijven, bedraagt slechts 22, terwijl de Belgische meedoeners het niet verder brengen dan tot 19 pct.

Dat Nederland een flink figuur zou slaan, viel te voorzien, maar zulk een massieve flinkheid die zo opvallend afwijkt van alle andere landen in en buiten Europa is wel verrassend. ‘De Waarheid’ van 16 oktober neemt het niet en meent dat de wens de vader is van de gedachte. De wens van wie? Van de semi-officiële Nederlandse Stichting voor Statistiek, die gelieerd is met het Centraal Bureau voor de Statistiek (C.B.S.)? In afwijking van wat in andere landen is gebeurd, waar het onderzoek werd verricht door de ‘International Research Associates’ voor het New-Yorkse blad, is het in Nederland opgedragen aan genoemde Stichting. Deze heeft naar door ‘De Waarheid’ gevraagde inlichtingen volgens een ‘volkomen betrouwbaar systeem’ de vraag voorgelegd aan 500-800 personen (overigens allesbehalve een nauwkeurige opgave).

‘De Waarheid’ komt tot de conclusie, dat het resultaat geheel ligt in de lijn van het Nederlandse regeringsbeleid, dat het in tegenstelling is met het resultaat in andere landen, zelfs West-Duitsland, en ten slotte, in tegenspraak met de werkelijke opinie in Nederland en met de logica. Nu is het voor mij niet zeker dat ‘De Waarheid’ weet heeft

[p. 665]

van de werkelijke opinie in Nederland. Ik zou niet weten waar dat uit is gebleken. En over de logica kunnen wij in deze zaken beter zwijgen. Maar dat het blad bij informatie heeft vernomen dat het resultaat de Stichting zelf heeft bevreemd, is inderdaad vreemd.

De zaak is van groot belang. Wij hebben er recht op te weten hoe het Nederlandse volk denkt over een kwestie die met ons gehele bestaan en leven te maken heeft. En nu zelfs van bevreemding sprake is bij de Stichting die het onderzoek instelde, is er maar één oplossing, ook om de verdenking weg te nemen, alsof de uitslag in overeenstemming zou zijn gebracht met de wens van de regering, want dat wil ‘De Waarheid’ toch eigenlijk zeggen en inderdaad roept de uitslag zulke vermoedens wakker. Eén oplossing en dat is een nieuw onderzoek, liefst door de International Research Associates of, als dit niet mogelijk is, bijvoorbeeld door het N.I.P.O. (Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie).

O.N.

Het beste van alle motieven

Men moet dictatuur haten. Elke dictatuur. Dus ook die van ‘het proletariaat’. Het proletariaat zal trouwens geen dictatuur willen vestigen omdat het meent wijzer te zijn dan wie ook en rechtvaardiger voor het hele volk. Als het dictator wenst te zijn, wil het met zijn dictatuur de verovering van duurbevochten en met bloed betaalde rechten van zijn eigen klasse verzekeren.

Het proletariaat is daarvóór een revolutie begonnen om zich van zijn ketenen te ontdoen. Dat is het beste van alle motieven. Doch zodra het zich in de revolutie van haar ketenen bevrijd heeft is diezelfde revolutie afgelopen. Als het proletariaat niet langer slechts vrijheid begeert maar macht, zal het echter het voorwendsel bezigen dat de revolutie moet voortduren. Inderdaad zal het resultaat van een revolutie wel verzekerd moeten zijn en verdedigd worden, doch juist opdat geen nieuwe revoluties nodig zullen zijn. Prolongatie van een revolutie die voltooid werd is ongerijmd, zij betekent dictatuur en is daarvoor alleen een mooier woord. De dictatuur van wie ook, die zich juist bevrijd heeft, betekent nieuwe slavernij, omdat een klassenloze maatschappij ondenkbaar is, betekent dat kinderen van proletariërs regenten en dat kinderen van regenten proletariërs worden. Die verwisseling is op zichzelf niet zo tragisch, wel de feiten van overheersen en onderdrukt worden. Elke dictatuur is een motief voor een volgende revolutie. Het beste van alle motieven.

Ch.

[p. 666]

De onderwijs-man op z'n smalst

Ik heb altijd volgehouden, dat men ook in ‘De Waarheid’ wel eens een gedeelte der waarheid aantreft, zoals dat ook in andere kranten het geval kan zijn. En dat het ook hier maar - om met De Genestet te spreken - de kwestie is, vrinden, of gij haar al of niet kunt vinden.

En ik heb eveneens altijd volgehouden dat er in 't gemeen geen mensen zo conservatief zijn als onderwijsmensen, er steeds, waarheidsgetrouw, aan toevoegende, dat ik nooit begrepen heb, waardoor, waarvan en waarom dat zo is.

Dit zo zijnde, kunt U zich voorstellen, hoe gelukkig ik was, toen ik in bovengenoemd blad van 26 oktober j.l. het stuk las, getiteld ‘Minister Cals en de beschaving’. Daarin neemt een leraar het op voor het Frans dat hij door de minister bedreigd acht. Mij komt het pleidooi niet sterk voor, want als men 's schrijvers argument voor de Franse beschaving ten einde denkt, namelijk dat zij de rechtstreekse erfgename van de Grieks-Latijnse zou zijn, komt men niet bij het Frans, maar bij het Italiaans terecht.

Maar daarom is het mij nu niet te doen. Wel hierom, dat het pleidooi zeer conservatief is. Het geeft blijk van dezelfde geestesgesteldheid waarop men bij alle kwesties van onderwijshervorming steeds weer stuit. De conclusie is dan stee-vast: Het is goed zoals het is (waarbij men dan steeds weer moet denken: althans wat mijn vak betreft en de rest interesseert mij niet).

Ik ben de ervaring rijker dat zelfs een communistisch-gezinde leraar of althans een docent van het V.H. of M.O. die het schrijven in het communistische dagblad niet schuwt, zich aan dit typisch vakonderwijs-conservatisme niet onttrekken kan.

En ik blijf dus op zoek naar de socioloog of psycholoog die dit curieuze verschijnsel uit de doeken doet en mij van de vulgair-marxistische verdenking verlost, dat dit alleen maar voortkomt uit even onbewust als kortzichtig eigen belang, optredend, juist daarom, in de rol van de meest vèrziende verdediger der meest algemene menselijke waarden.

J.R.