De Nieuwe Stem. Jaargang 12

[p. 537]

J.B. Charles
Het Westen, het Oosten, angst en defensie

Het Westen is bang voor het Oosten en Oost vreest West. Aan de realiteit van deze angsten behoeft men niet te twijfelen. Even wederzijds is de beschuldiging dat de door deze angsten ingegeven defensieve maatregelen uitingen zijn van aggressiviteit. Als ons éen zaak duidelijk wordt uit ontmoetingen met communisten en niet-communisten uit het Oosten, wat in mijn geval vrijwel alleen Duitsers zijn die wonen in het gebied van de DDR, dan is het dat men daar bijna algemeen oprecht overtuigd is van het aggressieve karakter van de NATO, een organisatie welke wij even oprecht als defensief beschouwen. Dat is een dood punt. Eenmaal dit dode punt bereikt hebbende kan men kiezen. A. Men houdt er dan maar aan vast, dat de ander aggressief is en dat men zelf slechts defensie beoogt; B. Men houdt de mogelijkheid in gedachten dat beide partijen zich zouden kunnen vergissen; C. Men neemt aan dat alleen de andere partij zich vergist.

Het tweede uitgangspunt is aanmerkelijk breder dan het derde. Als wij ons toch op dit minder ruime laatste punt van uitgang plaatsen, ligt vóór ons het onderzoek naar de feiten, die aan deze opvatting dat onze NATO een aggressief karakter heeft, grond zouden kunnen geven.

Deze feiten zijn er, en zij zijn steenhard. De NATO-bondgenoot West-Duitsland heeft bij monde van zijn kanselier Adenauer uitgesproken dat het bijvoorbeeld de Oder-Neisse-grens niet erkent. Dit is al een ernstig genoeg teken voor een ieder die iets kent van de geschiedenis der Duitsers en de Duitsers in de DDR kennen die geschiedenis maar al te goed. Daar komt bij dat de NATO-troepen onder de bevelen zijn geplaatst van de Hitler-generaal Speidel, al is dit dan misschien niet de gróótste schoft geweest van de Hitler-generaals. Onze regering vertelt het volk dat deze onaangename situatie te rechtvaardigen is uit strikt defensieve overwegingen. Het is echter dom om in een conflictsituatie, en die bestaat al, het bestaan van afgezonderde defensieve maatregelen te erkennen, omdat het spiegelbeeld van mijn defensief gedrag aggressie betekent bij mijn tegenstander.

Doch genoeg over Speidel, voorlopig. Liever iets over die Nederlandse regering. De minister van defensie daarin is ir. Staf. Wat zou men in het Oosten denken van de defensieve geaardheid van minister

[p. 538]

Staf als men daar bekend was met hetgeen over hem wordt medegedeeld in Nederland in de Oorlog, 6e deel, samengesteld door F. Vervooren, uitgegeven door A.W. Bruna & Zoon te Utrecht? En men kènt dat boek daar!

Voordat wij u gaarne enige ogenblikken alleen laten met het volgende citaat uit Nederland in de Oorlog stellen wij er prijs op te verklaren dat met dit artikel niet gezegd wil zijn dat onze regering en de heer Staf geheime aggressieve bedoelingen voor ons verborgen houden. Wij verzoeken alleen maar, dat men zich indenkt hoe groot ònze behoefte aan defensie zijn zou, als Rusland een minister van defensie had, die niet lang geleden de verdeling van onze provincies Utrecht en Gelderland onder kozakken mede had voorbereid, gepropageerd en helpen uitvoeren. Er zijn, èn in het Westen èn in het Oosten, beslist mannen die het met de vrede niet goed menen. Maar laten zij, die beweren het goed te menen, niet zo vervloekte stom zijn in de keuze van hun ministers. Nu komt dan het citaat.

Nederlandsche boeren nemen afscheid van den Nederlandschen bodem. Voor het vertrek naar Oostland.

Aan het vertrek Zaterdagochtend der ruim honderd Nederlandsche boeren naar het Oostland, ging Vrijdag een intieme feestavond vooraf in de zalen van hotel Terstege te Oldenzaal. De avond werd bijgewoond door de Landesbauernführer en leider der Geschäftsgruppe ‘Ernährung und Volkswirtschaft’ van het Rijkscommissariaat Graf Grote, de voorzitter der Commissie voor de uitzending van bedrijfsleiders naar Oost-Europa president-directeur der Ned. Heide Mij., Ir. C. Staf, de wnd. burgemeester van Oldenzaal, de heer A.H.G. Wuestink, Regeringsinspektor Fachwerber Ploschlues, de Sonderbeauftragte voor de werving der bedrijfsleiders, baron von Stechow, namens de Aussenstelle Arnhem van de Geschäftsgruppe ‘Soziale Verwaltung’ dr. Kletke, Ortsgruppenleiter der N.S.D.A.P. Uhkötter, en verder vertegenwoordigers van de gewestelijke arbeidsbemiddeling en vertegenwoordigsters van den Nederlandschen Arbeidsdienst, benevens verwanten van enkele reeds in West-Rusland toevende Nederlandsche boeren. Voorts kwam ook de boerenleider E.J. Roskam in den loop van den avond nog afscheid nemen van zijn mannen. De zalen waren feestelijk met dennegroen en bloemen versierd; het stafmuziekkorps van een Duitsch reserve-bataillon luisterde de bijeenkomst met vroolijke marschmuziek op.

[p. 539]

 

Naar Oostland willen we rijden

 

Naar Oostland zullen we gaan

 

Al over die groene weiden

 

Frisch over die weiden,

 

Daar is 'r 'n betere steê

Nadat baron von Stechow er op had gewezen, dat hier Duitschers en Nederlanders tezamen zijn in het besef van den gemeenschappelijken arbeid van beider vaderland, en burgemeester Wuestink zijn Duitsche en Nederlandsche gasten welkom geheeten had in deze oude bisschopsstad, in antwoord waarop staande de eerste strophen van het Oostland-lied werden gezongen, sprak ir. Staf de mannen toe. Deze wees erop, dat zij als eerste Nederlanders op vreemden bodem zullen gaan werken aan de voedselvoorziening. Gij hebt - aldus spr. - een prachtige opgave te vervullen. In u wordt een groot vertrouwen gesteld, want gij hebt tot taak de graanvoorziening, ook die van ons land, veilig te gaan stellen. Toont niet alleen, dat gij goede boeren zijt, maar ook goede Nederlanders en goede kameraden door ginds een gemeenschap te stichten, waarin het parool geldt: één voor allen, allen voor één. Zorgt er voor - aldus besloot ir. Staf zijn toespraak - dat door den geest waarvan gij blijk geeft, ginds steeds grooter gebieden aan Nederlanders worden toegewezen. (De neiging om te cursiveren kan ik déze keer niet onderdrukken. J.B.Ch.)

Hierna voerde Landesbauernführer Graf Grote het woord.

Nadat hij deze woorden van ir. Staf had onderstreept, vroeg hij de mannen zich bij hun vertrek naar het Oosten de kaart van de wereld voor den geest te halen en te beseffen hoe klein feitelijk de Europeesche ruimte is tegenover de Aziatische, zich in te denken in welk een kleine ruimte de Germaansche en andere volkeren samen leven, weliswaar gescheiden soms door taal en cultuur, maar in een samenleving, intensiever toch dan in welk uur der historie. Dit besef - aldus Graf Grote - is het wat ons de handen ineen moet doen slaan om alles wat voor ons en onze kinderen van beteekenis is te beschermen tegen de Aziatische ‘cultuur’. In het bewustzijn hiervan, zult gij begrijpen, waarom de Führer met zijn volk en de verbonden volkeren is aangetreden tegen het bolsjewisme.

Wanneer het Duitsche en de verbonden volkeren dan hun bloed inzet (? Ch.), moet bij begrijpen, dat gij mede de handen uit de mouwen dient te steken om de ruimten, gewonnen door het Duitsche zwaard, tot bloei en ontwikkeling te brengen. Europa moet wakker worden in dit historisch uur en de teekenen des tijds verstaan. Onze leuze zij niet

[p. 540]

alleen ‘Nederland voedt zichzelf’, heel Europa zal zichzelf moeten voeden.

Met zoveel idealisme moet gij bezield zijn, dat gij als Nederlandsche pioniers die ruimten wilt gaan cultiveren. Ik weet, dat gij Nederlandsche boeren, daaruit meer kunt putten dan anderen, ik heb groot respect gekregen voor uw prestaties. Toont dan wat de Germaansche mensch uit den bodem te voorschijn kan brengen! Thans wachten u gure wintermaanden, doch ik weet dat gij een Nederlandschen boerenschedel hebt en koppig zult volhouden in trouwe kameraadschap om straks als het voorjaar komt en de sneeuw is gesmolten, de moeilijkheden te vergeten en gepakt te worden door den greep van uw beroep. Dan zult gij er trotsch op zijn, dat gij als eersten erop uit zijt getrokken. Blijft tezamen en voelt u ginds een Nederlandsche gemeenschap, bewijst dat Nederlanders ook nu nog de kracht vinden tot groote prestaties. Wanneer gij zoo handelt, dan twijfel ik er niet aan, dat men mij in Berlijn later zal zeggen: ‘Grote, mijn hoogachting voor die Nederlandsche boeren!’

Tenslotte - zoo besloot Graf Grote zijn toespraak - gij doet dit alles niet voor Duitschland alleen. Volgens toezegging van den Führer zal datgene wat gij aan broodgraan boven de behoefte daar uit den bodem haalt, ook ten goede komen aan Nederland. Hiermede krijgt gij dus ook als Nederlandsche patriotten een groote opgave! Nadat Graf Grote de instanties, die hun medewerking hadden verleend bij deze uitzending, had bedankt, gaf hij de mannen de verzekering, dat zij bij moeilijkheden op dezelfde hulp zouden kunnen rekenen, als die welke de Duitsche overheid haar eigen volksgenooten biedt.

Nadat na de pauze, een der vertrekkende boeren een woord van dank tot Graf Grote had gesproken en voor den Nederlandschen Landstand, ir. A.W. Ausenns een kort propagandistisch woord had gesproken, nam ten besluite van den in zeer vroolijke stemming doorgebrachten avond de leider van den Nederlandschen Landstand, E.J. Roskam afscheid van zijn mannen.