De Nieuwe Stem. Jaargang 12

[p. 446]

F. van der Kooy
Psy

In het Prae-Zimitaarse tijdvak was de psychologie zo ver voortgeschreden, dat men de psychische toestanden, die al sedert mensenheugenis waren geëtiketteerd met vage benamingen, ook in hun ware kwantitatieve wezen kon bepalen. Om maar dadelijk een voorbeeld te geven: ieder kon op een door hemzelf te bepalen dag, laten we zeggen de eerste maart, naar een psycholoog gaan om te laten opmeten hoeveel levensvreugde hij rijk was. Dit werd dan uitgedrukt in een getal en een psychische eenheid, bijvoorbeeld: 2000 ψ, of 2993,36 ψ aan levensvreugde. Dat de bedragen individueel nogal uiteenliepen, viel te verwachten, maar verraste telkens opnieuw en werd door velen beschouwd als een gebrek in de staatkundige verhoudingen.

Spoedig leerden de mensen hun bezit aan psy's ook zonder specialistische bijstand nauwkeurig schatten, in de eerste plaats bij zichzelf. Het gevolg was, dat ieder zo economisch mogelijk met zijn psychines omsprong (van de zéér zuinigen werd, niet zonder jaloezie, gezegd dat ze erg ‘op de ψ’ waren) en dat men de waardevolle of zeldzame soorten, zoals de reeds genoemde levensvreugde, wanneer zulke psychines soms spontaan opdoken, met bekwame spoed placht af te remmen, terug te duwen en op te potten, om een zo groot mogelijke hoeveelheid voor later beschikbaar te houden. Dit deed men door gauw te denken aan een grote Objectiviteit, voor Wie de levensvreugde (of de moed, de bezieling, enz.) van een enkel mens zo goed als niets te beduiden had.

Bij sollicitaties was een staatje vereist, waarop de persoonlijke ψ-statistiek vermeld stond over de laatste drie maanden, geverifieerd door een psychologisch bureau.

Schadelijke ψ's, zoals lusteloosheid, ontevredenheid, of verlangen naar iets dat nog niet bestond, leefde men, onder deskundig toezicht, in versneld tempo uit in de cellen van bepaalde inrichtingen, vergelijkbaar met onze gemeentelijke badhuizen. Men noemde zulke inrichtingen Psauna's.

Een vooraanstaand psycholoog-filosoof uit die tijd schreef er over, hoeveel rijker het sociale leven geworden was dank zij de kwantitatieve bepaling der zielstoestanden. Vroeger had men maar één muntwezen, zei hij, namelijk dat van het geld; tegenwoordig minstens een dozijn, bestaande in het geld plus de onderscheidene ψ's. Vroeger kon men

[p. 447]

alleen een monetair kapitaal ophopen; thans was ieder in staat, bovendien psychines te sparen. Vroeger was alles, ook het meest immateriële goed, alleen voor geld verkrijgbaar; thans waren goederen zoals positie, invloed, hoogachting, wetenschappelijk inzicht, artistieke vervoering, charme, etc. bovendien bereikbaar op grond van ψ-vorming. Het bezwaar, dat alle mensen met een stug gezicht en een in zichzelf besloten wezenloosheid hun werk deden en zelfs hun vrije tijd aldus doorworstelden, achtte hij gering; immers, achter deze schijn werden de waardevolle ψ's geaccumuleerd, om ze op de juiste ogenblikken te kunnen besteden.

Ook het filosofisch inzicht en de kennis van de mens hadden ervan geprofiteerd. Meende men vroeger dwaselijk, dat bijv. levensvreugde virtueel oneindig en onuitputtelijk was en een bron bezat buiten de controle van de mens gelegen, tegenwoordig wist men dat iedere ψ-houder slechts uit een eindige hoeveelheid ψ's bestond, telkens gegeven en bepaalbaar; zodat ieder voor zich, en de statistiek voor allen, eindelijk vat kreeg op de grenzen en dus op het wezen van de mens.

Het bleef hier evenwel niet bij. De psychische kwantiteiten werden nauwkeurig vergeleken met de hoeveelheden physieke gezondheid (uitgedrukt in φ's) en men vond, na eeuwen gissingen, een lichaamsdeel - dus een beheersbaar physiek instrument - waarin de ψ's en de φ's, als in een formule, met elkaar in betrekking traden. Dit lichaamsdeel noemde men de psyphyse (een nieuwe benaming van niets anders van de vroegere hypophyse, waaraan een praehistorische voorganger van het kwantitatieve tijdperk, zonder nog te weten waarom, reeds een grote betekenis had gehecht). Ieder zag de draagwijdte van deze ontdekking. Voortaan zou men niet meer blijven staan bij meten en sparen. De verwachtingen waren zeer hoog gespannen: zou men eindelijk de waardevolle psychische toestanden, middels psyphytale shock, injectie, bestraling, of wat ook maar, niet kunnen regelen, vermeerderen, uit het schijnbare Niets opwekken? Dan zou het mensdom nergens meer voor staan! Men bevond zich op de drempel van de grootste ontdekking aller tijden!

Toen kwam de invasie der Zimitaren...

Misschien zou men nog weerstand geboden hebben, want er lagen grote voorraden opgestapeld aan geldkapitaal, atoombommen, moed-ψ's, wilskracht-ψ's, en zelfbehoud-ψ's; vooral de laatste drie, waar men totdien nooit goed weg mee geweten had. Maar de waarheidlievende psychologen, die nog juist tijd gehad hadden een paar honderd Zimitaarse krijgsgevangenen te onderzoeken, en die daarbij hun wijzers

[p. 448]

tot astronomische getallen zagen uitslaan, lieten verluiden, dat één middelmatige Zimitaar nog meer van de genoemde ψ's bezat dan gemiddeld tienduizend gepsyphiliseerden. Toen was het uit met de weerstand. Want waarom zou men zich nog verdedigen, wanneer de cijfers uitwezen, dat elke tegenstand vruchteloos was?

De psyvilisatie, met al haar toestellen en statistieken, werd weggevaagd. De Zimitaren beheersten het aardrijk. Een enorme verspilling van levensvreugde begon.