De Nieuwe Stem. Jaargang 12

[p. 123]

Kort bestek

Het Nederlands in Indonesië

In Indonesië is sinds enige tijd de discussie over de al of niet wenselijkheid c.q. zelfs de noodzakelijkheid van het Nederlands bij het universitaire en dus ook bij het middelbaar onderwijs opnieuw ontbrand.

De oude voorvechters ervan: Takdir Alisjabana, Purbotjaroko, Pak Saïd en Sudiman Kartohadiprodjo zijn opnieuw, door nog anderen gesteund, in het strijdperk getreden. Maar tegenover die falanx staat een numeriek grotere die er nu minder van wil horen dan ooit.

Wij kunnen van hieruit de wederzijdse argumentatie in dit jongste stadium niet precies volgen en trappen met het volgende misschien een open deur in.

Maar willen desondanks onze mening zeggen, omdat wij die nog niet elders verkondigd vonden. Wij vragen ons namelijk af of hier niet, als in zoveel twistpunten een compromis mogelijk is, dat beide partijen bevredigen kan.

Het wil ons immers voorkomen dat er voor beide standpunten iets te zeggen valt. Voor het contra omdat, geheel afgezien van ressentiments-emoties, het Nederlands nu eenmaal geen wereldtaal is en de jonge Indonesiër daarom met Engels beter geholpen is. Voor het pro pleit echter, dat het nu eenmaal evenzeer een feit is dat vrijwel alles wat over Indonesische geschiedenis, Indonesisch recht en de Indonesische landbouw geschreven is in het Nederlands is verschenen en dat de Indonesiër, die zich ook nog na eeuwen met de koloniale periode van zijn land bezig zal houden of met zijn rechtsgeschiedenis, Nederlands zal moeten kunnen lezen, zoals de Europese mediaevist Latijn.

Het laatste betekent dat inderdaad aankomende Indonesische geleerden die geschiedenis, recht of agronomie beoefenden niet buiten Nederlands kunnen. Maar het eerste betekent dat de overigen er zeer wel buiten kunnen, uiteraard op voorwaarde dat zij het Engels goed leren beheersen.

Waarom dan niet uit deze beide omstandigheden de consequenties getrokken, het Nederlands verplicht gesteld voor de eerste groep en de tweede ervan gedispenseerd?

Met de consequentie dáárvan, dat op de Middelbare School het Nederlands weer wordt ingevoerd, doch niet als verplicht, maar als facultatief vak, te volgen door hen die straks op de Universiteit een der bovengenoemde studierichtingen zullen kiezen.

[p. 124]

... Denn alle Schuld rächt sich auf Erden I

Er is veel, neen, eigenlijk toch niet zo heel veel te doen geweest over de benoeming van een katholieke burgemeester voor Den Haag, een gemeente met ongeveer 20% katholieke inwoners.

De Linie, een bijzonder geschikt moment kiezend om ruimdenkend te zijn, werpt de vraag op of men bij benoemingen in een zo belangrijke functie niet in de eerste plaats moet uitzien naar een ‘regent’, een ‘bestuurder’, een ‘karakter’ meer dan naar een partijman. Zij zou het met dit systeem wel eens willen proberen, ook ‘beneden de Moerdijk’.

Het is een speelse gedachte, waar we ons graag bij aansluiten, maar die met de politieke praktijk wel bitter weinig heeft uit te staan, zo lang de K.V.P. het niet alleen ‘natuurlijk’ vindt, dat er een katholieke burgemeester komt in iedere gemeente met een katholieke meerderheid (en niet eens een absolute), maar ook overal waar haar dat mogelijk is wethouders van andere richting uitsluit.

Tegenover deze weinig democratische politiek is o.i. geen ander verweer mogelijk dan met gelijke munt betalen. Maar waarom kwam er dan in Den Haag, waar 37.9% van de bevolking op de P.v.d.A. stemde en maar 19.8% op de K.V.P., geen socialistische burgemeester?

Dat is de schuld van de ‘christelijke’ leden van de ministerraad, zeggen zij die het weten kunnen - want de stemmingen in onze ministerraad zijn blijkbaar een publiek geheim - zij hebben voor de coalitie gestemd. Dat werd zeven tegen zes.

Een eenvoudige rekensom! Maar hoe lang hebben we er verleden zomer ook weer over gedaan om een kabinet samen te stellen in overeenstemming met de volkswil, die zich met zo'n overtuigende meerderheid voor de P.v.d.A. had uitgesproken?

II.

Voor ons ligt een verkorte uitgave van het eerste ‘jaarverslag, uitgebracht aan de minister van O., K. en W. volgens art. 151 v.d. Wet op het H.O.’ door de ‘Bijzondere Faculteit’ te Amsterdam.

Het is ons gebleken, dat bij vele argelozen de misvatting bestaat, dat de Amsterdamse Gemeente Universiteit na de zevende, och, waarom niet, een ‘bijzondere’ faculteit zou hebben ingesteld en misschien is het daarom gewenst er nog eens de aandacht op te vestigen, dat deze faculteit daarvoor toch te bijzonder is.

Wij hebben n.l. het jaarverslag van deze stichting gelezen, waarin

[p. 125]

ook een correspondentie met het bestuur van de Amsterdamse Gem. Universiteit wordt vermeld, dat de docenten aan die instelling verzocht had zich van de ‘faculteit’ te distanciëren, en het daar achterafgedrukte Organisatorisch Statuut.

Wij moeten zeggen, dat wij ook zonder die waarschuwing ons weinig aangetrokken zouden voelen tot een instelling, die zo kennelijk op de menselijke zwakheid speculeert.

De menselijke zwakheid van een aantal onkerkelijken, die niet op eigen benen kunnen staan, maar zich te goed vinden voor de psychiater en daarom naar een of andere vage vorm van zielszorg uitzien. Zielszorg die, zoals het in heel deze gezwollen opzet past voor de gelegenheid herdoopt is in het monstrueuze ‘psychocurientie’.

De menselijke zwakheid van een aantal halfintellectuelen, die hetzij als slachtoffer van ons nog altijd niet werkelijk gedemocratiseerd onderwijs, hetzij eenvoudig door een te kort aan aanleg of energie niet de universitaire vorming - en de bijbehorende titel! - bereikt hebben, die zij zo vurig begeren.

De menselijke zwakheid van een aantal academisch gevormden, die de verleiding niet kunnen weerstaan, die blijkbaar nog altijd van een professoraat uitstraalt, al is het dan maar aan een ‘bijzondere’ faculteit.

Wij hebben respect voor iedere wetenschappelijke prestatie, onverschillig of die universitaire erkenning vindt of niet. Wij hebben respect voor iedere man of vrouw, die hoe ook geremd door slechte scholing of andere handicaps aan eigen geestelijke ontwikkeling werkt.

Maar wij hebben geen respect voor een instituut, dat enige cursussen over psychologie en zielszorg, over de kwaliteit waarvan we hier helemaal geen oordeel willen uitspreken, aankleedt met universitaire functies, titels, toga's, een stortvloed van vreemde woorden en het 'toezicht van enige curatoren, ‘vooraanstaande personen uit wetenschap of samenleving, die daarmee hun goede naam verbinden’, maar dat die namen zorgvuldig voor ons verzwijgt, zodat we louter op ons goed vertrouwen op het bestuur (de ‘Decaan’ van de faculteit en zijn vrouw, de ‘Questrix’) zijn aangewezen als waarborg voor de algemene ontwikkeling van de aangenomen ‘studenten’ en het ‘wetenschappelijk niveau’ van de hele onderneming.

Maar mag zo iets dan maar? zult u misschien vragen.

Ja, dat mag, omdat wij een hoger onderwijswet hebben, die er op berekend is, vrij baan te laten aan confessionele universiteiten. Zo vrij zijn die zelfs, dat ze bij benoeming van professoren zich geen zorgen

[p. 126]

hoeven maken over de ministeriële goedkeuring, waar, gelijk bekend, de Amsterdamse universiteit aan gebonden is.

Zou dr. Van Essen, ‘workname Henri Conradi’ (iets Amerikaans moest er toch aan zijn), daar niet van profiteren?

Aan wie de schuld?