De Nieuwe Stem. Jaargang 11

[p. 527]

U Win Tin
Burma sinds de onafhankelijkheid

Door eenheid en discipline, met bloed, zweet en tranen zijn door de eeuwen heen naties opgebouwd. Zo is het ook in Burma gegaan.

De grondwet van de Unie van Burma werd in 1947 ontworpen en aan de Constituerende Vergadering voorgelegd. Op 4 januari 1948 werd ze afgekondigd en daarmee werd Burma een onafhankelijke republiek, los van het Britse Gemenebest.

De 6 staten, waaruit de Unie van Burma bestaat, kregen hun staatsraden, die een vertegenwoordiging afvaardigen naar de in totaal 125 leden tellende Kamer van Nationaliteiten. Daarnaast staat de Kamer van Afgevaardigden, bestaande uit 250 leden die door het volk van de Unie in een algemene verkiezing gekozen worden. De President moet door beide kamers gekozen worden, en wel om de vijf jaar. Hij heeft geen recht van veto, maar wel kan hij na ruggespraak met de eerste minister het parlement ontbinden. De regering, gevormd door de meerderheidspartij of -groep in de Kamer van Afgevaardigden, is verantwoording schuldig aan het parlement.

De grondwet beschermt de minderheden doordat deze een semi-autonome status verkregen hebben. De staatsparlementen maken hun eigen begrotingen op en krijgen van het parlement evenredige bedragen toegewezen. In hun eigen gebied heffen zij belastingen.

In de grondwet is ook bepaald dat de regering de bevoegdheid heeft ieder onderdeel van Burma's economie en iedere onderneming afzonderlijk over te nemen, de grond te onteigenen en grootgrondbezit af te schaffen zodra de omstandigheden dat toelaten, de arbeiders te helpen zich te organiseren tegen economische exploitatie, en alle publieke diensten te nationaliseren.

Het zou ons te ver voeren, te schrijven over de nationalistische beweging onder het Britse koloniale bestuur, het leed ondervonden bij het verzet tegen de Japanse bezetting en over de krachten die loskwamen toen het politieke bewustzijn ontwaakte en de onverbrekelijke eenheid zich ontwikkelde, krachten die de lang verbeide onafhankelijkheid tot stand brachten.

Acht jaar zijn slechts een ogenblik in het leven van een land. Het zijn niet meer dan druppels in de oceaan van de tijd. Maar sinds die historische dag, acht jaar geleden, heeft Burma een veelbewogen

[p. 528]

ontwikkeling doorgemaakt. Het heeft een hoge prijs betaald voor zijn nieuwverworven onafhankelijkheid: in de eerste jaren van zijn bestaan is het land bijna te gronde gegaan aan een burgeroorlog en tegelijkertijd heeft het ook de aanvallen moeten doorstaan, van een agressieve buitenlandse macht - de Kwomintang-troepen van nationalistisch China.

Het heeft alles grote inspanning gekost, doch ondanks dat zijn toch de politieke, economische en sociale toestanden in voldoende mate vernieuwd en verbeterd.

Burma's strijd tegen alle ontbindende krachten, zowel interne als externe, was zeer gevarieerd gedurende deze acht jaar.

Toen op het politieke toneel het gordijn opgetrokken werd, op 4 januari 1948, stond het land als een hechte eenheid achter de Anti Fascist People's Freedom League (AFPFL)¹⁾, geïnspireerd, gesticht, georganiseerd en verstevigd door Aung San en zijn medewerkers, die later vermoord werden door een leider van een rechtse groepering. Als eerste dissonant deed zich een communistische opstand voor, toen de republiek nog slechts drie maanden oud was - op 27 maart 1948.

Als voorspel tot de gewapende opstand zette de White Flag Communist Party²⁾ in januari door het gehele land een krachtige campagne in tot massale omwenteling. Het centrale comité van de Communistische Partij concentreerde zich intussen op de arbeiders in Rangoon, door wier toedoen de AFPFL-regering aan de macht was gekomen. Het door de communistische partij gesteunde All-Burma Trade Union Congress, dat enige invloed had bij de vakbeweging in Rangoon, slaagde er dan ook in, stakingen teweeg te brengen bij de Burma Oil Company³⁾, bij houtzagerijen en scheepswerven.

Intussen nam in februari een communistische afvaardiging onder leiding van Thakin Than Tun deel aan de Zuidoostaziatische Conferentie van Democratische Jongeren in New Delhi, en werd in Calcutta het Al-Indiase Communistische Congres bijgewoond door een Burmese delegatie; naar verluidt hielden de leden van deze laatste geheime samenkomsten met leden van de Indiase communistische partij, die hun moed en vastberadenheid inspraken voor het onmiddellijk ten uitvoer brengen van het revolutionaire programma na hun terugkeer in Burma.

In die tijd werd ook de Pyinmana Conferentie gehouden, bijgewoond door ongeveer vijf en zeventig duizend boeren. De leiders der Communistische Partij en buitenlandse waarnemers, zoals correspondenten en Indiase communisten, waren daarvan diep onder de indruk.

1) De Anti-Fascist People's Freedom League werd gedurende de Japanse bezetting in het leven geroepen. Alle politieke partijen, zowel linkse als rechtse, gemeenschappen, vakverenigingen en onafhankelijken namen erin deel, zodat het een werkelijk nationaal verbond was zoals Burma nooit tevoren gekend had.

2) In 1946 riep de AFPFL een beroemd geworden Nationaal Congres bijeen. Op dit congres sprak U Ba Pe, lange tijd leider van de rechtse vleugel, in een redevoering de afkeuring van het congres uit over de Sovjet Unie. Later werd hij daarop aangevallen door een medelid van het Uitvoerend Comité, Thakin Soe, die onder de communistische leiders de meest starre was. Omdat deze aanval van Thakin Soe een scheuring ten gevolge kon hebben en als zodanig de interne eenheid van de AFPFL bedreigde, verzocht Thakin Than Tun, op dat moment secretaris-generaal van de AFPFL en chef van het politbureau van de Communistische Partij, Thakin Soe zijn beschuldigingen tegen U Ba Pe met bewijzen te staven. In een daarna gehouden communistische conferentie kreeg Thakin Soe gedaan dat Thakin Than Tun als chef van het Politbureau werd afgezet. Later werd deze echter weer in ere hersteld en werd Soe zelf uit het Centrale Comité van de partij gestoten. Naderhand heeft Soe de Communistische Partij van Burma opgericht en sinds die tijd werden hij en zijn volgelingen trotskyisten genoemd en aangeduid als ‘Rode Vlag Communisten’. Aan de andere kant stonden Than Tun en zijn aanhangers bekend als stalinisten en kregen de naam van ‘Witte Vlag Communisten’. In september 1946 kwam de AFPFL aan de macht, en kort daarna werden door haar beschuldigingen van ontrouw en gebrek aan discipline gericht aan het adres van de Witte Vlag Communisten, die dan ook tot gevolg hadden dat de groep in hetzelfde jaar uit de AFPFL gestoten werd.

3) De Burma Oil Company was een resultaat van een overeenkomst tussen de Burmese regering en Britse ondernemingen. Er werden onderhandelingen gevoerd tussen beide partijen om voor een bepaalde periode een vorm van gezamenlijk beheer te vinden, met de mogelijkheid van volledige nationalisatie. De aandelen van de regering in de maatschappij bedragen nu 33 1/3% waarbij zij echter de vrijheid heeft dit percentage onbeperkt te verhogen.

[p. 529]

In de overheidsdiensten begon ontevredenheid te borrelen, een beroering die op een staking dreigde uit te lopen. De gehele pers begon bovendien een campagne tegen de regering en tegen de Socialistische Partij in het bijzonder, doordat leden van deze partij drie Burmese dagbladen, die een socialistische leider van immoreel optreden hadden beschuldigd, uitgeschakeld hadden.

De AFPFL-regering was zich goed bewust van deze kritieke situatie en probeerde daarom tot een vergelijk te komen. Zij ontvouwde haar programma voor de Communistische Partij, maar die wilde daar niet van horen. Zij kon zich dit ook permitteren na de krachtige aanmoediging van de Pyinmana Conferentie, waar gebleken was dat het volk achter haar stond, terwijl tevens duidelijk was dat zij aanhangers kon werven uit alle klassen van arbeiders en landbouwers, uit de middenstand en zelfs uit een overigens onbeduidende groep van de rijke bourgeoisie.

Op 27 maart, tijdens een bijeenkomst ter herdenking van de Verzetsdag⁴⁾, gehouden op het Bandulaplein in het hartje van Rangoon hield Thakin Than Tun een bijzonder dreigende redevoering, waarbij hij het volk openlijk aanspoorde om in opstand te komen tegen de regering. Op de avond van diezelfde dag verdween hij met zijn medewerkers en vanaf dat ogenblik maakten de communisten zich meester van dorpen, steden en districten in diverse gebieden als Pegu, Insein, Hanthawaddy, Toungoo en Sagaing. Zij beschikten in het Pyinmana gebied, dat lange tijd hun bolwerk was geweest, over vele aanhangers. Deze stootten met verrassende snelheid door in de districten Pegu, Toungoo, Myinggyan en Bassein. Aanvankelijk behaalden zij al vechtend enige successen en begonnen zij hervormingen aan te brengen in de gebieden die zij veroverden.

Deze communistische opstand vormde het culminatiepunt der binnenlandse moeilijkheden. Overheidsdiensten en studenten gingen in staking, en zelfs begonnen enkele studenten en leden van het overheidspersoneel ondergronds werk te verrichten. De publieke opinie schommelde heen en weer tussen de beide partijen. In China verbeterden de communisten hun posities. Onder deze omstandigheden verwachtte men dan ook niet anders dan dat de communisten in Burma de macht in handen zouden nemen.

Alsof dit alles nog niet genoeg was, ging op dat moment een afdeling van het verzetsleger uit de oorlogstijd, de People's Volunteer Organisation (PVO), ook over tot gewapende tegenstand tegen de regering. Deze PVO was opgericht door Generaal Aung San. Na VJ-

4) De Verzetsdag wordt nog steeds ieder jaar gevierd op 27 maart. In 1945 trok op die dag al wie daartoe maar enigszins in de gelegenheid was zich uit de steden terug en begon het verzet tegen de Japanners. Behalve het leger namen de leden der politieke partijen, arbeiders en boeren aan deze verzetsstrijd deel.

[p. 530]

dag zag Burma zich namelijk voor een ernstig probleem geplaatst, gelegen in de noodzaak om een leger van verzetsstrijders, die een leidende rol hadden gespeeld in het uitdrijven van de Japanners, op de juiste wijze te ontbinden.

Voor het merendeel van deze mannen moest men een nieuwe bestemming vinden; teneinde hun enthousiasme in banen te leiden die de zaak van het land ten goede zouden komen, hevelde Aung San de troepen over naar de voor dit doel nieuw opgerichte PVO, en zo was er in praktisch alle kleine en grote steden een afdeling van deze organisatie te vinden. Na verloop van enige tijd begonnen zich hier tekenen van bandeloosheid te vertonen. Hun gerichtheid schommelde heen en weer al naar gelang de politieke atmosfeer. Er ontstond rivaliteit tussen twee groepen, de ene socialistisch en de andere communistisch, zoals ook de rivaliteit tussen beide partijen in de AFPFL zeer duidelijk aan de dag trad. Even voordat de communisten ondergronds begonnen te werken traden PVO-leden op als bemiddelaars tussen hen en de AFPFL. In mei 1948 boden zij bemiddeling aan, vastgelegd in een plan aangeduid als ‘Linkse eenheid’. Dit programma was opgesteld in samenwerking met socialisten en die communisten, die tegenstanders waren van gewapend verzet. Het werd openbaar gemaakt door Eerste Minister U Nu in zijn hoedanigheid van President van de AFPFL. Maar kort daarop publiceerde de PVO zelf een tegenprogramma met een voorbehoud, dat eenheid van de linkervleugel niet bereikt kon worden zonder deelname van zowel Red als White Flag communisten, die in feite in een strijd tegen de regering gewikkeld waren. De AFPFL weigerde ronduit om dat voorbehoud in overweging te nemen. Daarna begon het ondergrondse verzet van de PVO.

Temidden van deze strijd ontstond er in het leger, waar sinds het moment dat het gevormd was een tendentie tot partisanenactiviteit binnengeslopen was, een stemming van weifeling. En zo kon het dan ook gebeuren dat in augustus 1948, vlak nadat de PVO-leden tot verzet waren overgegaan, twee bataljons van de Burma Rifles begonnen te muiten.

Tegen die tijd, in een dergelijke chaotische situatie, werd het bovendien duidelijk dat de regering nog een oplossing zou moeten vinden voor het probleem van de Karen National Defence Organisation (KNDO), die in een snel tempo een reële bedreiging begon te worden. De Centrale Organisatie van de Karens was na de tweede wereldoorlog gevormd. Zij werd beheerst door nationalisten en grootgrondbezitters.

[p. 531]

Tijdens de dagen van politieke opstandigheid tegen de Britse heerschappij had deze organisatie zich voorstander betoond van een dominionstatus. Zij had de algemene verkiezingen voor de constituerende vergadering in 1947 geboycot en enige tijd daarna de KNDO opgericht. Omstreeks augustus 1948 begon zij een opstand die enorme afmetingen aannam, en een nieuwe moeilijkheid vormde die alle problemen van de regering, reeds verstrikt in een warnet van zorgen, overschaduwde.

De eerste Europeanen die in Burma kwamen hebben geconstateerd dat de Karens verlegen en bescheiden zijn en dat ze voortdurend in vrees leefden voor de Burmese overheersers. Velen van hen zijn in de vorige eeuw overgegaan tot het Christendom en wel tot de American Baptist Mission Church. De meeste Karenleiders die in opstand kwamen tegen de centrale regering waren afkomstig van het bij de Universiteit van Rangoon aangesloten Judson College, waar zij, onder het bestuur van Christelijke zendelingen, gedurende hun gehele studietijd afgezonderd van de overige Burmezen, geleefd hadden.

Over het algemeen zijn de Karens het meest westers georiënteerd. Omdat ze Christenen zijn, voelen zij zich eenzaam temidden van een volk dat een andere cultuur en een ander geloof heeft. En niet alleen van de overige Burmezen verschillen zij, maar ook van de Buddhistische Karens, die in ontwikkeling bij hen ten achter staan en niet actief deelnemen in het politieke en sociale leven.

Karenvrouwen zijn de beste verpleegsters en vroedvrouwen en voor de oorlog behoorde dan ook het merendeel van het verplegend personeel in de overheidsziekenhuizen tot de Karens. De mannelijke Karens namen voor de oorlog, evenals de Chins en Kachins, veelal dienst in het Britse leger en waren daar de beste soldaten.

Op sociaal en politiek gebied waren zij dus de andere minderheden ver vooruit. Voor de oorlog kregen zij het grootste aantal zetels die gereserveerd waren voor de diverse bevolkingsgroepen in het Huis van Afgevaardigden.

Bovendien waren de Karenleiders merendeels landheren die het gevaar voelden aankomen van nationalisatie van de grond door de Socialistische regering. Daarbij kwam dat er een wrok ontstaan was doordat Christelijke Karens tijdens de Japanse bezetting wreed behandeld waren door een aantal kortzichtige, opgewonden leden van de Burmese vrijheidslegers, die hen beschuldigd hadden van pro-Britse gezindheid.

De Burmese leiders beseften inmiddels dat het vestigen van normale betrekkingen tussen Burmezen en Karens van overwegend belang

[p. 532]

was voor de strijd tegen de Japanse overheersing. Om dit te bereiken hebben mannen als Aung San en Thakin Than Tun zich veel moeite getroost, maar sommige Karens, met de ondervonden wreedheden nog vers in het geheugen, bleven wrokken.

Tenslotte was er het groeiende nationale bewustzijn, dat in Burma door de tweede wereldoorlog aangewakkerd werd. Bij de Karens veroorzaakte dit een vurig verlangen naar een eigen afzonderlijke staat. Bij hun streven zagen zij echter over het hoofd, dat in de meeste districten waar zij een meerderheid hadden, ook Burmezen gevestigd waren.

Een andere factor was nog, dat de Jeugdorganisatie der Karens afwijkende inzichten was toegedaan. Ook deze organisatie was ontstaan onder leiding van Aung San, een man die verdraagzaam was ten opzichte van alle groepen der bevolking en die respect had voor de Karen jongeren, die, verzameld in de genoemde jeugdorganisatie, schouder aan schouder met de overige Burmezen tegen de Japanners gevochten hadden. De organisatie begaf zich ook op politiek terrein en verkreeg na de oorlog een aanzienlijke invloed. Zij vereenzelvigde zich met de Centrale Organisatie van de Karens. Toen deze laatste echter de algemene verkiezingen voor de Constituerende Vergadering boycotte en zich voorstander betoonde van een dominionstatus, scheidde de Jeugd-organisatie zich af, hoewel ze niet voor een algehele gelijkstelling was van de Karens en de Burmezen en wel de noodzaak inzag van een aparte Karen staat. Maar in tegenstelling tot de Centrale Organisatie was men zich ervan bewust dat een Karen staat alleen gevormd kon worden door het samenvoegen van die gebieden waar de Karens de meerderheid hadden, en geloofde men dat welke vorm men zich van deze aparte Staat ook voorstelde, het toch geografisch niet mogelijk zou zijn onafhankelijk te zijn van de Unie van Burma en dat een bestaansvorm binnen de Unie wederzijds tot voordeel zou strekken. En zo waren er dus twee groepen, waarvan de een loyale steun verleende aan de regering en de ander rebelleerde en vastbesloten was zich van de Unie van Burma af te scheiden en op die manier een aparte staat te vormen.

De regering besloot nu, af te wijken van de grondwet en stelde in 1948 een commissie in tot onderzoek naar regionale autonomie. Als resultaat van dit onderzoek werd in 1952 de Wet op de Karenstaat aangenomen en kwam twee jaar later deze staat tot stand. Heden ten dage echter zijn nog steeds diverse groepen Karens in opstand.

(Slot volgt)