De Nieuwe Stem. Jaargang 11

[p. 249]

Kort bestek

Nog een dossierspel

Is het in het algemeen waar, dat men over zeer oude zaken eindelijk eens niet meer moet spreken? Maar oude zaken kunnen nieuw leven krijgen, zodat ze weer bloedjong en uiterst virulent zijn. Wat te denken van deze beëdigde verklaring, op 16 Februari 1949 voor de P.E.C. afgelegd door Frans Johannes Goedhart over wijlen Dr Wiardi Beckman:

‘Hij heeft in Amersfoort en Vught een tijd rondgelopen. Een aantal communisten, die in hem een klassevijand zagen, een reformist, een sociaal-fascist, heeft nog een poging voorbereid hem uit de weg te ruimen.’

Van deze bijzonder ernstige verklaring konden wij pas kennis nemen na het verschijnen, aan het einde van 1955, van de delen 7a, b en c van het verslag van de P.E.C. Moeten wij, omdat de poging tot moord een dertien jaar geleden zou hebben plaats gevonden en de beschuldiging zeven jaar geleden is uitgesproken, ons nu maar van verontwaardiging onthouden omdat wij thans pas kennis van een en ander krijgen?

Wij passen daarvoor. Wij willen onderzoek naar de poging tot moord op Dr Wiardi Beckman door zijn communistische medegevangenen in Vught. Wij willen weten wat wij van die communisten moeten denken. En van Frans Johannes Goedhart.

Politiek in het leger.

Minister Staf heeft bezoek gehad van de heer F.A. Hoogendijk, lid van de Politieke Jongeren Contact Raad en bestuurslid van de Nederlandse Jongerenraad der Europese Beweging, die naar hem is toegestapt om van de bewindsman te horen hoe hij zou spreken tot een vertegenwoordiger van de Nederlandse jeugd-met-politiek-belangstelling over de militaire dienst.

Met deze woorden ongeveer leidde de N.R.Ct. van 18 Febr. het vraaggesprek in van de jeugdvertegenwoordiger met de minister van oorlog.

Onder verwijzing naar de zware taak en eisen en de lange opleidingsduur voor de jongeren, legde de jeugdvertegenwoordiger de minister de vraag voor, of naar zijn mening de belangstelling en het begrip voor leger, vloot of luchtmacht verbeterd zou kunnen worden. Wij vernemen, wat wij wel verwachtten, eerst de gebruikelijke tirade over de voor de Hollandse - pas op, minister, daar maakt U de Frie-

[p. 250]

zen nijdig mee - jongen zo heilzame gewenning aan tucht en orde, waarin de schoolopleiding te kort schiet. Maar de stoere man ziet veel verder. Want aan het verbeteren van genoemde belangstelling en begrip wordt reeds gewerkt.

Een eerste vereiste is een goed inzicht in de internationale politiek. Daarover zijn wij het met de minister eens. Maar hoe krijgen deze jongens dit inzicht? Wij denken dan aan een veelzijdige voorlichting, waarvoor wij in de vrije wereld de pers en zo hebben. Maar de minister houdt het wekken van de belangstelling liever in eigen hand, om te beginnen met de opleiding in deze richting van het kader, dat dan aan de manschappen het begrip kan doorgeven van de noodzaak van een paraat leger. Ter verdere ondersteuning hiervan, aldus de minister, zal binnenkort aan iedere soldaat een brochure worden verstrekt aangaande dit onderwerp. Als wij ons te binnen brengen, welke politieke voorlichting niet binnen de kazernes mag komen, dan zal het niemand verwonderen, dat wij dodelijk nieuwsgierig zijn naar wat deze brochure te vertellen zal hebben.

Politieke opvoeding van de soldaat, politiek in het leger, - en wij die in onze naïveteit altijd gemeend hebben dat in een democratie het leger buiten de politiek stond!

Hoelang zullen wij nog lid kunnen zijn van de club van vrije volken?

Zonder precedent?

Woensdag 22 Februari j.l. heeft de Republiek Indonesië de Unie opgezegd waarmee zij sinds 27 December 1949 aan Nederland was verbonden. Eenzijdig. Verbijstering in Den Haag. Of althans een gebaar van die strekking. Begrijpelijk.

Minder begrijpelijk in elk geval, wil het ons toeschijnen, is, dat men daar deze daad van Indonesië zonder precedent heeft genoemd.

Minder begrijpelijk. Want weliswaar heeft Indonesië nooit eerder een unie-verdrag met Nederland opgezegd. Maar zó formeel zal men toch zelfs in Den Haag wel niet wezen.

Vat men het ‘zonder precedent’ evenwel normaal op, d.w.z. dat er nooit iets dergelijks gebeurd is, dan is in feite niet de eenzijdige opzegging, maar de opvatting ervan door de Nederlandse regering zonder precedent.

Is men in Den Haag de geschiedenis, zelfs de vaderlandse vergeten?

Bij ons weten althans is over de Acte van Verlatinghe waarbij koning Philips als graaf van Holland, Zeeland en Westfriesland de bons kreeg nimmer van te voren met het Escorial of met welke Spaanse

[p. 251]

instantie ook overlegd.

Ook is ons nooit gebleken dat de Verenigde Staten van N.-Amerika met het Hof van St. James of met welke Engelse instantie ook overlegd zou hebben, vóór zij hun onafhankelijkheidsverklaring de wereld in stuurden.

En nu zegge men niet dat de nota spreekt van ‘zonder precedent in vredestijd’ want tussen Spanje en de toekomstige Republiek bestond evenmin een formele oorlogstoestand als tussen Engeland en de toekomstige Verenigde Staten.

Voorbeelden uit andere werelddelen die bewijzen dat eenzijdige opzegging van verdragen of zelfs bindender banden dan ooit een verdrag kan zijn, ontbreken al evenmin. Ook recentere.

India werd in 1947 bij verdrag een dominion. Twee-en-half jaar later liet het weten, zonder dat daar voorzover onze kennis reikt, enige onderhandeling aan was voorafgegaan, dat het zich als een onafhankelijke republiek beschouwde, zij het binnen de Commonwealth. En nog zeer onlangs heeft de Sudan aan Engeland en Egypte laten weten, alweer, voorzover ons bekend, zonder voorafgaand overleg, dat het zich voortaan als onafhankelijk beschouwde.

Wij noemden maar enkele voorbeelden. De geschiedenis wemelt om zo te zeggen van eenzijdig opgezegde verdragen. En juist het Indonesische geval is te minder tragisch, omdat al in 1954 wel met overleg was vastgesteld dat het eens tot ontbinding van het Unie-statuut en annexe verdragen moest komen.

Wat wil men dus eigenlijk in Den Haag? Wat wij willen weten we: dat men er eens een voorlichtingsdienst zou instellen, dit keer niet van, maar voor de regering.

Of de opzegging op deze manier en op dit moment juist en wenselijk was, is een ander hoofdstuk. Ons ging het hier en nu slechts om het ‘zonder precedent’ dat zonder precedent was.

Autherine Lucy

Over Autherine Lucy, het Amerikaanse negermeisje en haar dappere poging, de poort van de universiteit van Alabama voor zich en haar ras te forceren, is al zoveel geschreven, dat wij de feiten zelf wel bij al onze lezers bekend mogen veronderstellen.

Veel minder bekend echter - wij vonden haar althans in geen der meest gelezen dagbladen en troffen haar alleen in ‘De Waarheid’ van 9e Februari aan - is de verklaring die Autherine naar aanleiding van haar zaak heeft afgelegd en die o.a. in een aantal Amerikaanse bladen verschenen moet zijn.

[p. 252]

Wij drukken haar hier af:

‘Op de universiteit van Alabama heb ik de heerlijkheid geproefd van de honing, die mijn ras niet wordt toegestaan. Ik was een ogenblik in een wereld, die mij niet wenste, maar waarvan ik meen, dat ik er recht op een plaats heb.

Zij wierpen mij met stenen en vervloekten mij. Zij hebben mijn beeltenis verbrand, maar zij kunnen mij niet ontmoedigen. Ik zal ervoor ijveren, dat anderen van mijn ras naast mij een plaats in die wereld zullen kunnen innemen.

Ik ben erg bang geweest, maar mijn hele leven is tot dusver van angst vervuld geweest - de angst tot niets op te groeien.’

Wie deze verklaring niets zegt, wie bij het lezen van deze woorden niet getroffen is door dat eigenaardige mengsel van eenvoud en verhevenheid dat alleen in sommige passages van de Bijbel zó te vinden is, wie niet ontroerd is door die wil, zó vast dat men haar bijna onbewust moet noemen, en tegelijk zo bewust, dat men zeker is dat hier geen individuele stem maar die van alle vertrapten spreekt, kan beter zijn abonnement op dit blad zo spoedig mogelijk opzeggen, want hij zal nooit iets begrijpen van het streven ervan dat nooit beter kan worden uitgedrukt dan het in deze verklaring gedaan is.

En evenmin zal het ooit tot hem doordringen dat dit document een der vele getuigenissen is in onze tijd van het onafwendbare van de ondergang ener beschaving die niet bijtijds de tekenen als waarvan dit er één is, leert verstaan.

Mogen de Amerikanen - en met hen alle ‘Westerlingen’ - tijdig bedenken dat er hoezeer zij op het eerste gezicht niets met elkaar schijnen te maken te hebben, er in wezen een zeer nauw verband bestaat tussen de woorden van deze jonge negerin en de herdenking van de 250ste terugkeer van de geboortedag van Benjamin Franklin, die zij, naar men mag aanemen, de 17de Februari zo luisterrijk gevierd zullen hebben.