De Nieuwe Stem. Jaargang 10

[p. 602]

Kort bestek

‘Der Stahlhelm’ beveelt (aan)...

Na tien jaar zijn we dus zo ver, dat Duitsers ons weer willen vertellen, wie wel en wie niet aan Nederlandse bladen mag medewerken.

‘Mag’ is misschien een heel klein beetje te veel gezegd. Ze doen het voorlopig nog zo, dat ze iemand aanvallen en iemand anders noemen, die volgens hun mening, waar niemand naar heeft gevraagd, ‘mehr qualifiziert’ is.

In het Augustus-nummer 1955 van de ‘Stahlhelm’ (die in Bonn wordt uitgegeven) worden twee kolommen aan de Nederlandse publicist H. Wielek besteed, die de euvele moed heeft gehad in 1955 een bloemlezing ‘Verse der Emigration’ en in 1947 een anthologie ‘De stem van Europa’, eveneens ‘antifaschistische Gedichte’ (pfui, pfui!), te verzamelen en die überhaupt ‘als Mitarbeiter zahlreicher linksstehender Blätter bekannt ist’.

Dat is erg. Heel erg. Maar het is nog tot daar aan toe. Een ten hemel schreiende affaire wordt een en ander door het niet te loochenen feit, dat Wielek ook aan de ‘katholisch-konservative’ ‘TIJD’ medewerkt.

In deze hoedanigheid heeft hij zelfs een verzameling gedichten van Duitse ex-krijgsgevangenen critisch onder de loupe genomen, om tot de conclusie te komen, dat uit al die verzen slechts onbegrip en zelfbeklag spreekt. Dat neemt de ‘Stahlhelm’ niet. Een van de blijkbaar nog in Nederland levende Duitse spionnen heeft dus een SD-boekje over Wielek opengedaan, waarin in een pruisisch Feldwebelduits onthuld wordt, hoé erg het anti-fascisme van H. Wielek toch is. De ontmaskeraar weet o.m. mede te delen, welke functie Wielek bij de gemeente Amsterdam uitoefent, dat hij de Verzetstentoonstelling in de Amsterdamse Galerij heeft georganiseerd, dat zijn vrouw gedichten schrijft en dat zijn contact met de ‘TIJD’ door een andere beruchte anti-fascist, Anton van Duinkerken, werd gelegd.

Ja, en dan wordt een zekere Hein Tempelman uit Gouda ‘aanbevolen’, die ‘Heimkehreranthologien’ en wat dies meer zij, beter dan Wielek zou bespreken.

In een verkwikkend felle repliek heeft de ‘TIJD’ er op gewezen, dat, ‘de man, die wij in dienst zouden moeten nemen, indien “Der Stahlhelm” het voor het zeggen had, tijdens de bezetting lid van een fascistische organisatie’ was. Natuurlijk...

[p. 603]

Wij meenden dit geval ook in ons maandblad te moeten signaleren, te meer omdat uit het stuk in de Duitse krant blijkt, dat deze Herren het nog altijd vanzelfsprekend vinden, buitenlandse redacties en publicisten te kapittelen, wanneer hun Duits Gemüt gekwetst is.

En laten we niet vergeten, dat de ‘Stahlhelm’ en andere Duitse soldaten-organisaties behalve over eigen kranten (‘Die Soldaten-zeitung’ wordt door de Bundesregierung maandelijks gesubsidieerd) en geld ook over zo veel leden en sympathiserenden beschikken, dat onder hun leiding alleen dit jaar meer dan honderd openbare ‘Treffen’ (meetings) hebben kunnen plaatsvinden.

Het Sanitas-gezichtspunt op Marokko.

Het kan niet de bedoeling zijn om in een zó kort bestek als dit uiteen te zetten wat de toestanden in Marokko werkelijk betekenen. Wij hebben alleen lust mededeling te doen van een bijzonder vlotte presentatie van de kwesties aldaar in The New York Herald Tribune van 5 Sept. 1955, door Henry Taylor. De zaak komt hier op neer: Gode zij dank zijn er Fransen in Marokko, omdat anders de de Berbers en de Arabieren elkaar uit zouden roeien; Gode zij dank zullen die Fransen eerst orde en recht herstellen voor zij ertoe overgaan Marokko wat onafhankelijker te maken. Gode zij dank, want: ‘come what may, this rim of the Mediterranean is basic in the defense of the United States’.

Het waardeloze stukje publieke beïnvloeding wordt het amerikaanse volk geschonken as a public service door de International Latex Corporation, de grootste fabrikant ter wereld van condomes. Latex betaalt namelijk niet alleen het honorarium van Taylor maar zelfs de plaatsruimte in de krant: het is een soort advertentie! Zijn land moet men dienen, hetzij met gummiwaren hetzij met tienderangs politieke artikelen. En orde en rust behoren er te zijn in de wereld, de dingen zullen eeuwig blijven zoals ze een halve eeuw geleden gemaakt werden door avonturiers, die toen aan de top zaten, wel salamanders!

De komedianten

Dezer dagen werd in Den Haag een gezellige komedie opgevoerd. Zij stond onder regie van Cees Laseur. Alles is erg vlot en gegezellig verlopen en een happy ending was verzekerd. Dit stukje komedie is niet opgevoerd in de schouwburg. De heer Laseur kreeg van het Haagse gemeentebestuur de beschikking over het Westbroekpark,

[p. 604]

want de heer Laseur had zijn regisseurs-capaciteiten verhuurd aan... de B.B., die de Hagenaars door deze klucht wil doen geloven dat wij bij een eventuele atoom-aanval rustig kunnen gaan slapen.

De komedianten die ons dit spelletje wilden voorschotelen, hebben het goed geschoten: om de Hagenaars het sprookje te laten geloven, was een stukje kunstige regie nodig.

Elders in deze aflevering kan men een stuk vinden dat ons beklemmend duidelijk maakt, dat de realiteit om de dode dood geen klucht, geen komedie, maar een tragedie zal zijn zonder happy ending - een tragedie zoals de mensheid nog nooit heeft beleefd.

Zou Cees Laseur zijn krachten niet beter kunnen gebruiken - nu hij eenmaal ‘in de atomen’ gaat - door mee te spelen in het toneelstuk dat de heer Scheffer ons aan het slot van zijn noodkreet schetst - of nog beter door dit toneelstuk zelf te schrijven?

Hiermee zou hij zich, in onze ogen, volledig rehabiliteren. Een toneel-knecht en een scheppend kunstenaar zijn twee.