De Nieuwe Stem. Jaargang 10

[p. 252]

Kort bestek

Formosa - een probleempje dat zichzelf oplost

In de Daily Herald Tribune lazen wij een beschouwing over Formosa die paste bij de frontplaat van Simplicissimus welke wij tegelijkertijd onder ogen kregen. Op die plaat ziet men een stokoude chinese soldaat zich moeizaam overeind houden aan zijn geweer. Hij staat onder een glazen stolp op een eiland en een amerikaanse MP leunt tegen de stolp aan: off limits. Die amerikaanse krant gaf eenzelfde beschouwing als de prent, maar bracht haar onder woorden: de chinese soldaat moet de leeftijd van veertig jaar niet teboven gaan, verluidt het, want dan wordt hij als soldaat onbruikbaar. Welnu, over korte tijd zal de helft van het leger van Chiang Kai Tshek die leeftijdsgrens over zijn en nòg eventjes wachten, dan de andere helft ook. Niets doen aan Formosa, zegt de D.H.T., ssst! afblijven! De jaartjes lossen hier een probleem vanzelf op.

De bevolking van Formosa houdt niet van de Chinese soldaten. Of zij wèl van rode Chinese soldaten zou houden, is de vraag. Of zij er van houden zal, straks met een paar honderdduizend vreemde ouden van dagen te blijven zitten is een volgende vraag, maar wat doen al die vragen ertoe? De Formozanen zijn de laatsten die iets over Formosa te zeggen hebben.

Heim ins Reich

Horch, was kommt von drauszen rein,
Hollahi, hollaho,
Wird wohl unser Strasser sein,
Hollahiaho!
War dabei und traut sich rein,
Hollahi, hollaho,
Wird's wohl nicht gewesen sein,
Hollahiaho!

(Simplicissimus)

Het doel heiligt de klappen niet

Onze sympathie voor de jonge staat Indonesia en onze deelneming met zijn moeilijkheden mogen wij bekend achten, maar zij mogen aan onze objectiviteit niet afdoen. Daarom moeten wij bepaald ongunstig reageren op de uitlating van de officier van justitie te Djakarta, als zouden klappen niet zo erg zijn, als zij de waarheid bij de arrestanten

[p. 253]

maar aan het licht brengen. Wij zouden niet willen herhalen wat de twee nederlandse hoogleraren hebben verklaard betreffende het complot, dat het namelijk volstrekt onzeker zou zijn geworden dat het ooit bestaan heeft. Enkele der verklaringen van verdachten en getuigen wijzen eerder in andere richting. Maar de niet weersproken verklaring van de officier van justitie laat duidelijk blijken dat er arrestanten zijn mishandeld gedurende het vooronderzoek en dat is een afschuwelijke zaak, die een eventueel ‘bewijs’ bovendien van te voren reeds oninteressant maakt.

Het feit dat een verantwoordelijk rechterlijk ambtenaar zulk een verklaring kon afleggen is echter nog bedenkelijker dan de mishandelingen zelf. Wij weten namelijk maar al te goed, dat de politie overal ter wereld wel eens last heeft van te losse handen. Maar als zich deze ongelukken voordoen in landen die een rechtstaat nastreven, zal van overheidswege òf glashard worden ontkend òf beschaamd worden toegegeven; in beide gevallen met maatregelen, wederom verborgen gehouden of bekend gemaakt, tegen de misdrijvers, tot repressie van zulk gedrag voor de toekomst. Een toegeven met, nota bene, rechtvaardiging van mishandeling van weerloze gevangenen, door een officier van justitie, is een allerbedenkelijkste zaak. Hoe zullen de zoveel minder ontwikkelde politiemannen haar opvatten? Als hier niet snel een rechtzetting komt van hogerhand houden wij ons hart vast voor de arrestanten in Indonesia.

De firma Poujade en Samuels

De zo vaak voortreffelijke dundrukker van Oorschot heeft iets bijzonder dims gedrukt (uitgeven mag men dat niet noemen) namelijk de eerste brochure van de reeks Mandarijnen op Zwavelzuur. In deze eersteling keert zich W.F. Hermans bijtend en krabbend (schrijven mag men het niet noemen) tegen onze mederedacteur J.B. Charles. Adriaan Morriën heeft nu bij De Bezige Bij doen verschijnen een brochure getiteld De gruwelkamer van W.F. Hermans. Hij noemt H. daarin de dr Samuels van de Nederlandse letteren en rekent op grondige wijze met de schreeuwende kwakzalver af. Misschien zouden wij Hermans liever de Poujade van de Nederlandse letteren hebben genoemd. Of moeten wij die naam voor de dundrukker bewaren?

[p. 254]

Het congres en de eerste violen

Het Vijfde Congres van de Partij van de Arbeid werd goed gedirigeerd. Zo goed, dat het een partijgenote tot een ontboezeming bracht in ‘Contact’, het orgaan van de afdeling Leiden van de P.v.d.A. Onze partijgenote verklaart, dat men argwanend wordt als men een gladde, haast smetteloze harmonie verneemt, waar men verwacht had dat het knetteren zou van de dissonanten. ‘Je vraagt je twee dingen af: is mijn gehoor wel goed, moet ik soms nauwkeuriger luisteren, of is de directie zó goed, dat de wanklanken onmiddellijk door de dirigent worden opgevangen; laat hij zijn eerste violen direct zó de overhand krijgen dat de dissonant wordt opgelost en vergeten?’

Behalve het aangename gevoel van kracht, van deze samenkomst uitgaande en van de goede wil in dit bijeenkomen voelde zij toch ook: ‘Wat is die directie straf; wat weet de dirigent gòed wat hij wil; wat zijn zijn spelers volgzaam. Rood China: een dissonant; Nieuw Guinea: een noot ernaast; sympathiebetuiging aan de inheemsen van Z.-Afrika: een nootje niet helemaal zuiver; het Soc. Dem. Centrum: een wanklank; de socialisten in Duitsland: ernaast! Weg met dat al, laat de eerste violen maar flink overstemmen!’

De redactie van het blad en het afdelingsbestuur verklaren voorzichtig, dat de openhartigheid van de schrijfster weliswaar weldadig aandoet en dat haar gedachten te belangrijk zijn om die aan de partijgenoten te onthouden, maar dat zij het er verder niet mee eens zijn.

Waartoe deze voorzichtigheid? Wie dat vraagt, kent het klimaat van 1955 niet in Nederland en in de grote Nederlandse socialistische beweging. Wanneer zou er weer eens een echt congres komen, waar socialisten minder gedirigeerd over de verwezenlijking van het internationale socialisme zullen beraadslagen in plaats van over Rip Kirby en Julia? Maar wij mogen in 1955 al blij zijn, dat ‘Contact’, zij het met een behoorlijke slag om de arm deze ontboezeming heeft durven publiceren.