De Nieuwe Stem. Jaargang 9

[p. 662]

A. Viruly
‘Ik geloof dat... -’¹⁾

Ik geloof - met weglating van alle intellectuele franje - in de verbondenheid van de mensen.

Ik ken geen zinvoller uitgangspunt voor wie een richtlijn voor zijn eigen leven wil vinden: ik ken ook geen betere toetssteen voor wie de waarde van alle menselijke streven bepalen wil. Ik geloof, dat menselijk streven meer zin heeft, naarmate het deze idee van de verbondenheid beter dient - en dat het minder en minder of geen zin heeft naarmate het meer en meer of uitsluitend op vergroting van de tegenstellingen tussen de mensen is gericht.

Een gehele na-oorlogse filosofie schijnt te willen blijven staan bij de zogenaamde ongerijmdheid van het leven - en bij de eenzaamheid, de vrees, de haat en de walging, die het menselijk hart vaak vervullen - soms tot aan de bereidheid tot oorlogvoeren aan toe. Het is mijn overtuiging, dat dit staanblijven niet zal lukken, dat er al een keerpunt bereikt is en dat de idee van de menselijke saamhorigheid in een nabije toekomst weer betere kansen zal krijgen om het leven van ongerijmd weer zinvol te maken en om de eenzaamheid, die vrees en die levensafkeer in zo menig hart te overwinnen.

In de meest uiteenlopende beroepen wordt aan de moderne mens de kans geboden om aan zijn geloof in deze saamhorigheid uitdrukking te geven.

De kunstenaar of de medicus of de socioloog of de technische expert of al die anderen, wier streven op algemeen welzijn gericht verdient te zijn, kunnen zich met hun arbeid voor het eerst in de geschiedenis onmiddellijk tot de wereld in plaats van tot een kleine gemeenschap wenden. Ik geloof, dat hier de zin ligt van het transportwezen. Dat levert mogelijkheden om het belangrijkste doel van onze tijd te bereiken: de overwinning der afstanden zowel in geografische als vooral in psychische zin. In dit vak van het transportwezen zal ik altijd in het bijzonder blijven geloven. Heel zeker is dit vak het geloof waard, omdat het de idee der menselijke verbondenheid zo toenemend doelmatig, zo concreet en tegelijk met zulke schone symboliek dient.

Het geluk der mensen hangt voor een overgroot deel af van de verwerkelijking van deze idee. Dat geluk zal altijd kwetsbaar blijven.

1) Radiolezing A.V.R.O. 12 Oct. 1954.

[p. 663]

En geen middelen, allerminst krijgsmiddelen, kunnen het ons garanderen. Ik geloof, dat wij met aanvaarding van deze wetenschap in deze periode niettemin en juist met uitzonderlijke kracht de idee der saamhorigheid moeten dienen.

Wie in een mooie nacht over Londen vliegt en zijn millioenen kleine lichten van horizon tot horizon ziet, die moet zich realiseren, dat er nooit in de wereldgeschiedenis zulk een tragisch beeld van overgrote menselijke kwetsbaarheid zichtbaar is geweest als zulk een beeld van zulk een grote stad in onze tijd. 71.000 mensen met al hun illusies en levenswaarden waren immers in één seconde gedood in Hiroshima... dat is nu negen lange jaren geleden, negen jaren, vol koortsachtig militair streven naar de verkrijging van honderdmaal heviger wapenen. Wie dan met enige verbeeldingskracht en enig begrip van waardes en onwaardes, kan zulk een stad als Londen, Parijs of Amsterdam in de nacht zien liggen en niet deze kwetsbaarheid beseffen, en dan niet de overtuiging winnen, dat in deze tijd vóór alles de gedachte der menselijke verbondenheid verwerkelijkt moet worden? Ik geloof oprecht, dat het onzinnig en verachtelijk is om toe te werken naar het uitroeien van zoveel mensen op welk motief dan ook.

Ik geloof, dat zinvol leven uitsluitend denkbaar is bij zinvolle, dat wil zeggen op verbinding gerichte, werkzaamheid en dat dit voor ieder verantwoording voelend mens, binnen of buiten de luchtvaart, juist nu een tot daden stuwende overtuiging dient te zijn.