De Nieuwe Stem. Jaargang 9

[p. 513]

Christiaan Terpstra
Het wad

Buiten de poort der elfde stad
de gunst van 't laatst ontbijt....
Het grijs en onbetreden wad
ligt voor mij uitgespreid;

de dood die eigen leven leeft
bezijden eb en vloed,
waar niets en niets meer antwoord geeft
dan gapend mosselbroed.

Met stomme stem van schelp in slijk
zwijgt zelfs de horizon
bij 't einde van de tocht. De dijk
trekt langzaam recht of krom

als ik naar rechts of links beweeg.
Hier ligt de twaalfde stad
heel diep en rustig, ruim en leeg
in water, wier en wad.

(11) En overnacht hebbende in de elfde stad, waarvan de naam was Starum, dat is Einde, doch bij morgen daarvan uitgebannen,
(12) zoo kwamen zij op den twaalfden dag na drie uren gaans op de plaats genaamd Imanak, hetgeen beteekent misschien, of naar anderen zeggen dat waarvan het wezen niet vaststaat,
(13) en aldaar was eene vlakte, die geen land was en nochtans geen water; ja (dit was) onbetreden;
(14) ook zonder einde en zonder begin.
(15) Hier nu was eertijds op een heuvel de plaats des gerechts,
(16) maar de heuvel was verzwolgen, en niet langer een baken voor diegenen die de zee bevaren.
(UU: ‘Elfstedentocht’)

[p. 514]

Kloosterhaar

Frigga, in de sagenrij
heet je spinster van de wolken.
Frigga, spin een wolk voor mij,
spin een witte wolk van zij.

Spin een smalle cirruslijn;
trek de draden langs de hemel,
zo doorzichtig en zo fijn
dat ze amper zichtbaar zijn.

Spin een lentewolk voor mij
in de paardenbloemenwei.
Spin ze van de gele vlagen
over 't gras waarin wij lagen.
Trek haar langs de maan voorbij.

En als wéer een lente komt,
spin een zwiepend regenfront
met een duister achteronder
waaruit dof de donder gromt;
spin een zwarte onweersbui,
weef een wolk met brandgelui.

Grijp, als het nog afval bood,
uit de vlokken in je schoot
pluksel dat nog even hangen
blijft op de zonsondergangen,
en dat stelpt het avondrood.

Frigga, spin een wolk voor mij
aan de einder van de hei,
langs een weg niet te bereiken.
Laat haar schaduw langzaam strijken
over vaart en veenderij.
Frigga, spin een wolk voor mij,
enkel nog om naar te kijken.

(Uit: ‘Elfstedentocht’)

[p. 515]

Londen

Voor mijn dochter

Hier, liefste, heb ik je een stad gelegd
die vol van straten is en rode bussen,
vertunneld ondergronds met stenen lussen
- een stad waarvan ik vóoruit heb gezegd

dat zij te warm is voor afzijdigheid -
voor paradox van kou bij kolenvuur....
Te kil desniettemin voor avontuur
en zelfs 't geringste blijk van eenzaamheid.

Ik heb je, heb ik niet? bij 't eerst ontmoeten
mijn woorden schuchter in je mond gelegd
en bluebells van een muurtje laten plukken

waaraan heel hoog de trolleydraden rukken.
Ik ben haast trots dat ik dat heb gezegd,
en spreid een wereld aan je kleine voeten.

(Uit: ‘Elfstedentocht’)

Met het kortste commentaar van allemaal: ‘This England...’

[p. 516]

De droom

Ik stel nog maar belang in al die dingen
die niet, of zouden kùnnen, of misschien
bestaan, of die ik nimmer meer zal zien.
Nee, niet meer in wat schijnt mij te omringen.

Is dit ontbijtkoek of een watersnood?
En waarom speelt mijn zoon op die viool?
Dat hoorde toch niet bij de ambachtsschool,
en hij is zeker toch al tien jaar dood?

Wat doet de Zending aan de voorrangswegen?
Ik géef geen lift aan legerpredikanten!!
Je komt ze trouwens ook haast nooit meer tegen.

Die lui in 't wit, dat zijn de Grote Negen
- ik ken ze van de foto's in de kranten.
En waarom heb je al zo lang gezwegen?

De inhoud van deze droom - die dus pas met regel 5 begint - is voor alle practische doeleinden, psychoanalyse en analyse van het ‘dichterschap’ inbegrepen, als authentiek te beschouwen. Bij het schrijven van dit sonnet, dat ten slotte op niets anders neerkomt dan het berijmen van een droomnotitie, merkte ik hoe gemakkelijk dergelijke droomsubstanties in de hand liggen, en hoe verleidelijk het is om ermee te werken in een tijd dat men eerder de eerste wordt in een snelheidsrace tussen experimentalisten dan zelfs een ‘also ran’ in een provinciale draverij van nog niet geplaatsten. Toch houd ik mij in het vervolg - als er een vervolg zal zijn - maar liever aan de handicapen betrouwbaarheidswedstrijden der meer bezadigde Nederlanders, met hun formules en instructies voor rijm en rhythme. Als dit bovenstaande gedichtje inderdaad al ‘experimentele’ elementen bevat, kan ik wel de verzekering geven dat ik niet langer met droomsituaties en soortgelijke explosieven zal experimenteren. Het is spelen met vuur; niet alleen voor de jeugd met donzige ringbaarden, maar ook en juist voor de ouderdom, die er prijs op stelt om goedgeschoren voor den dag te komen.