De Nieuwe Stem. Jaargang 9

[p. 442]

Kort bestek

Guatemala - Praag

Sinds tien jaar bestond er in Guatemala een bewind à la Mexico dat althans de ergste armoede van de boeren daar een weinig probeerde te verlichten door de beschikbaarstelling van gronden, ten algemenen nutte van de grondbezitters onteigend; een vorm van welvaartsbevordering waarmee de wereld vertrouwd is, sinds de Franse Revolutie er een 150 jaar geleden, heel wat minder wettig, een begin mee maakte.

Een groot deel van die onteigende, meest onbebouwde grond behoorde aan de United Fruit Compagny, de Frutere, gelijk ze ginds genoemd wordt, een Noordamerikaanse maatschappij in 1899 opgericht, die in Guatemala bananen kweekt; en men behoeft geen kenner van het moderne imperialisme te zijn, om de rest te raden....

Inderdaad, zo is 't gegaan. De obligate beschuldiging van communisme lag voor de hand. ‘Vrijheidshelden’ die Guatemala uit de ‘greep van Moskou’ wilden bevrijden waren te vinden, en waar deze niet voor konden zorgen, daar zorgden vliegtuigen van ‘onbekende herkomst’ voor. De oude regering moest wijken, eerst ten halve, toen in haar geheel; een nieuwe kwam, die, zoals dat ook te doen gebruikelijk is, naar beide kanten alle moois belooft, doch intussen maar vast duizend communisten of wat zij daarvoor wil laten doorgaan heeft gearresteerd. Hun fysionomie - om beleefd te blijven - hebben de kranten verspreid. Er is geen Lavater voor nodig om er hun karakter uit te lezen en elke leek kan dan ook zonder vrees voor vergissing het lot dier gevangenen voorspellen.

Ook de ‘bijkomstigheden’ zijn niet nieuw. Een beroep van de oude regering op de V.N. om de tegen het land gepleegde agressie te keren, is onontvankelijk verklaard onder druk van de Verenigde Staten. En dat alles zowel terwille van de waan dat drie millioenen ongewapende en niet-communistische Guatemalanen een communistisch gevaar zouden vormen, als terwille van de winsten ener fruit-maatschappij, die n.b. kortgeleden nog door datzelfde Washington, dat de heren uit Boston nu bij hun reactionnaire revolutie geholpen heeft, beschuldigd werd van overtreding der anti-trustwetten. En nu blijkt Costa Rica aan de beurt te komen....

Een gekleurde voorstelling? Maar dan van dezelfde tint die ook bladen, die zeker niet anti-Amerikaans genoemd kunnen worden, er aan geven. In de N.R.Crt. van 1 Juli of zelfs in Het Parool van de 6de, om maar een paar voorbeelden te noemen, is met wat andere woorden hetzelfde gezegd.

[p. 443]

Dat geeft te denken.... Waar is zo'n omzetting van buiten-af van een regering toch in de jongste tijd nog eens meer gebeurd? Was het niet in Praag, nu zes jaar geleden? Met dit verschil dan nog altijd, dat het daar althans niet ten bate van een particuliere maatschappij ging. De deining toen was desondanks heel wat groter. En dezelfde bladen die toen in alle toonaarden protesteerden, bepalen zich nu op z'n best tot een weergave van de feiten.

Vanwaar dat verschil? Zou het misschien zijn, omdat de niet-communisten, onbewust, toch eigenlijk, het communisme metend aan zijn ideaal, daarvan in wezen het goede en niet het kwade verwachtten, zoals ook de niet-Christen, onbewust, het Christendom metend aan zijn ideaal, teleurgesteld is als ook wat zich Christen noemt tenslotte maar een mens blijkt?

Het is de vriendelijke veronderstelling. Naast haar staat de onvriendelijke, maar daarom nog niet verwerpelijke dat, met de wereld-macht, ook de perfidie van Londen naar Washington verhuisd is.

Voorlichting I of het spook van het communisme

Op een mooie avond heeft prof. Romme te Amsterdam een openluchtrede uitgesproken. Zijn onderwerp was de politieke deining, gevolg van de politieke ontvangst van het bisschoppelijk mandement in buitenkerkelijk, waarmee Romme bedoelt: niet-rooms Nederland. Hij vond het bedroevend, dat het mandement zo slecht verstaan was, want hoofdzaak was toch de herderlijke drang om te komen tot de bouw van een christelijke maatschappij, waaronder dan wel zal moeten worden verstaan een Rooms Nederland. En wat was nu het gevolg van dit slechte verstaan volgens Romme? Dat de aandacht was afgeleid van de grote dingen waarom het in Nederland gaat. En dat is een zo groot mogelijke eendracht tegen de primaire vijand en zijn dreiging: het communisme, anders gezegd, dat is de bouw van een christelijke maatschappij met meer liefde en sociale rechtvaardigheid! Zo stond het in het verslag van de katholieke Volkskrant en van de liberale N.R.C. Maar in het verslag van Het Parool, het P.v.d.A.-se dagblad, hebben we tevergeefs gezocht naar deze uitspraak. We nemen niet aan dat Het Parool dit zo genant zou vinden voor de communisten. Maar welke bijzondere redenen het blad heeft gehad voor deze weglating, daarnaar mag men raden.

Voorlichting II

Is het nu een toevallige weglating van de Paroolse verslaggever? Terwijl twee andere kranten, een katholieke en een liberale, zo nadruk-

[p. 444]

kelijk deze passage uit Romme's rede vermelden? Wij herinneren ons wel meer curieuze weglatingen in de voorlichting van Het Parool. Toen de N.R.C. destijds op de eerste pagina een uitvoerig verslag gaf van de magistraal genoemde rede van de socialistische Belgische senator prof. Rolin, een volkenrechtkundige van internationale bekendheid, tegen het E.D.G.-verdrag, hebben wij tevergeefs gezocht naar een verslag hiervan in Het Parool. Terwijl liberale bladen als de N.R.C. en het Handelsblad zakelijke en scherpe commentaar leveren op de rol die de Verenigde Staten hebben gespeeld in de geslaagde onverwerping van de regering in Guatemala, hebben de lezers van Het Parool daarover maar een flauw verslag opgediend gekregen, voor de socialistische arbeiderslezers blijkbaar voldoende. De Tour de France en andere evenementen nemen ook zoveel ruimte in beslag. Een krant richt zich naar zijn lezers, zegt men, maar de lezers moeten zich noodgedwongen wel naar hun krant richten. Socialistische arbeiders zouden overigens meer kunnen opsteken omtrent het wereldgebeuren uit de liberale dan uit de socialistische pers. Zo is de situatie in Nederland.