De Nieuwe Stem. Jaargang 8

[p. 567]

Christiaan Terpstra
Hindeloopen

Een rode driehoek in de vlakke wei;
vóor 't kruispunt op het asphalt zwarte sporen
van remmen. Ver naar rechts een scheve toren,
een spoorwegdijk met palen op een rij.

Drie kilometer naar dit kaal verschiet....
Eén weg leidt maar daarheen, naar Hindeloopen,
en geen terug. De muizenval staat open.
Zal ik naar Hindeloopen gaan? Of niet?

‘Niet gaan, niet gaan! De toren staat op vallen;
je vindt geen stad meer, maar alleen een naam:
de naam der laatste halte voor het water.’

Toch wil ik op de pas geworpen wallen
de Hanzeschepen langs het Vlie zien gaan,
en weer aan vroeger denken. Niet aan later.

(Uit ‘Elfstedentocht’)

Wells heeft in zijn ‘War of the Worlds’ een prachtige beschrijving gegeven van het ledige Londen na de catastrophale uittocht van de bevolking tijdens een vijandelijke inval. Zijn ik-figuur, de voor de hand liggende I der Britten, waaraan geen wereldliteratuur ooit iets kan toevoegen, zag toen die ‘mother of cities’, hoewel ontvolkt, als een zelfstandig levend product van onbekende factoren, tot welke factoren misschien onder andere de Londenaars behoorden, maar dan ook alleen ‘onder andere’.

Waarop berust de quasi-persoonlijkheid van een Stad, zelfs als zij ontdaan is van haar actuele inwoners? Ten dele natuurlijk slechts op de verbeelding van de voor indrukken ontvankelijke toeschouwer. Ten dele ook op haar geschiedenis, haar oude gebouwen en wat dies meer zij. Voor een ander deel echter zeer zeker op haar eigen zelfstandig levenstempo, langzamer en harmonischer dan dat van haar inwoners, maar sneller en meeslepender dan het tempo van wat wij haar geschiedenis noemen. Want die bestaat slechts uit stabiele en soms stagnante herinneringen....

[p. 568]

Het kost mij minder moeite om een ledige Stad te doen spreken, dan dat ik dit zelfs de meest romantische van haar inwoners zou moeten laten doen. Eerlijk gezegd zie ik die inwoners liefst maar niet; negen en negentig van de honderd detoneren altijd, en de honderdste heel vaak. Zij verstoren de indruk van persoonlijkheid van de Stad, en veroorzaken bij het betreden ervan een zodanige inhibitie dat ik zelfs bijna nooit tot het kopen van een prentbriefkaart van Raadhuis of Waterpoort heb kunnen besluiten, en van de elf Friese steden er nog maar vier heb bezongen - met moeite -.

Hindeloopen echter leent zich uitstekend voor een sonnet van een ongezellige toerist. Hij hoeft er de inwoners niet tussen de regels weg te retoucheren, want er zijn er maar een dikke 600, en hij krijgt ze niet eens te zien, want zij beoefenen de visserij, de huisindustrie en het conserveren van een klein museum.

Maar de Stad leeft, zoals er de bloemen leven die men er sinds kort door middel van bepaalde injecties eeuwig doet bloeien. Zelfs een steeg met drie huisjes en verder niets dan vervallen schuttingen heeft aan beide einden een fris gekleurd tweetalig straatnaambordje van aluminium. Cogito, ergo sum, zei Cartesius. ‘Ik leef,’ zegt Hindeloopen, ‘want ik heb innerlijke conflicten.’ Ja, op iedere straathoek, hoewel men, staande op de oneindige dijk erheen, aan het eind daarvan niets méer zou verwachten dan een dood vissersdorpje, waar een kat zich in de hoofdstraat aan een schollekop te goed doet.

C.T.