De Nieuwe Stem. Jaargang 8

[p. 546]

Nico Rost
Zware voetstappen in de vroege morgen

Vanachter m'n tafel voor het raam van de boerenwoning, waar ik thans woon, zie ik de blauw-grijze heuvels der Ardennen met hun vele dennebomen en enkele grillige sparren, waarboven in de verte roofvogels cirkelen, zich laten vallen en weer stijgen, steeds hoger en in steeds wijdere kringen.

Het is er meestal doodstil. Een enkele keer komt een wagen met hout voorbij, getrokken door sterke paarden, zuchtend en rammelend met zware kettingen.

Het huis ligt ongeveer een kilometer buiten het dorp aan een zijweg, zodat ik er alleen ben met de eenzaamheid, met de natuur. Des nachts luister ik naar het vertrouwde kabbelen van de beek en naar het haast weemoedig roepen van de nachtvogels en vaak hoor ik ook - heel in de verte - de bronstgevechten der herten en als het heel stil is, zelfs het wapengekletter hunner geweien.

Wanneer het licht begint te worden vliegen somtijds twee zwaluwen de slaapkamer binnen en manoeuvreren slank en gracieus boven m'n bed, de insecten wegpikkend, die het licht van m'n leeslamp heeft binnengelokt.

Zó had ik me na de verschrikking van de oorlog m'n leven voorgesteld: teruggetrokken van alles en alleen buiten wonen, ver van het rumoer der stad en uitsluitend bezig met de studie van vogels en insecten, van bijen en mieren. En ijverig sloeg ik vele maanden hun doening en bedrijvigheid gade, dag in dag uit en in elk jaargetij.

Deze inspanning was niet vergeefs. Ik constateerde voor me zelf talrijke feiten, die biologen weliswaar vaak eeuwen te voren geconstateerd hadden, doch het was goed oer-oude waarheden opnieuw zelf te ontdekken.

Een der resultaten was echter het inzicht, dat een mensenleven veel te kort is, om de elementaire wetten uit eigen waarneming te willen terugvinden en tevens, dat het op de lange duur een in wezen al te egoïstische leefwijze zou zijn, om z'n dagen alleen daarmee door te brengen.

Die ochtend, toen dit diep tot me doordrong en ik besefte, dat ook ik dus verder moest bouwen op de fundamenten, die reeds lang te voren door anderen gelegd waren en trachten moest daarop een nieuw huis op te trekken, niet alleen voor me zelf - zag ik, over m'n boeken

[p. 547]

gebogen, van tijd tot tijd naar buiten starend, de kippen van Firmin, m'n buurman zich in de boomgaard zonnen. Op de rand van het dak zaten duiven te wachten tot ze gevoerd zouden worden.

Plotseling hoorde ik de kreet van een zwaluw, eerst eenmaal, daarna nog drie, vier maal vlug achter elkaar. Angstig en doordringend. Het leek wel een signaal, want terstond daarna vluchtten de kippen haastig en opgejaagd het hok binnen en vlogen de duiven met rappe vleugelslag naar hun til. Op hetzelfde ogenblik zag ik de vijand: een buizerd, die boven de boerderij cirkelde, op zoek naar een prooi. Ook ik begreep toen de kreet van de zwaluw en dat ze de anderen gewaarschuwd had. Er bestond dus - zelfs onder vogels van diverse pluimage - een soort van solidariteit, wanneer er gevaar dreigde.

Die gedachte was nieuw voor me en hield me bezig en ik ging naar buiten om te zien, of het de roofvogel niet toch nog gelukt was, om hier in de buurt z'n slag te slaan.

Dezelfde dag, tegen het vallen van de avond kwam Jean langs, de oude stroper, bij wie de houthakkers en de jongens van de zagerij zich Zaterdags steeds laten knippen en die tevens kunstige manden vlecht en altijd beweert, vroeger jachtopziener te zijn geweest. Hij had een wild zwijn, dat hij op z'n aardappelveld had geschoten, op z'n krakende handkar en wilde het dier nu aan een hotelhouder in La Roche gaan verkopen. Z'n rossige hond sprong voortdurend tegen de kar op en blafte aanhoudend.

‘Een zwaar dier, Jean.’

‘Een solitaire, monsieur, een enkeling. Evers zonderen zich vaak af en worden dan dikwijls gevaarlijk voor de anderen. Ook voor zichzelf trouwens, want afzondering betekent meestal ondergang. Tenminste bij de wilde zwijnen, monsieur, en waarschijnlijk bij de mensen ook.’

Daarna floot hij Pluto, z'n hond, die intussen achter een kat aanrende en vervolgde z'n weg, ietwat hinkend, want hij was enige dagen tevoren in één zijner strikken verward geraakt en in een greppel gevallen.

Dagenlang bleven de woorden van de oude man in me hangen, want m'n studie van mieren en bijen had me eveneens geleerd, dat zich-afzonderen in strijd is met de wetten der natuur, dat de drang naar gemeenschap overheerste.

Toen gebeurde het, dat ik een ochtend - heel vroeg, het was nog niet eens helemaal licht, zware voetstappen op de weg voor het huis hoorde. Ook de volgende ochtend hoorde ik ze en daarna iedere

[p. 548]

ochtend, eerst onduidelijk, dan hard en duidelijk, in een bepaald rhythme onder m'n raam, daarna wegstervend in de verte. En zó nadrukkelijk waren deze voetstappen in de vroege ochtend, dat ik besloot te vragen, van wie ze afkomstig konden zijn.

‘Dat is vader Alexeï, die naar z'n werk gaat in het bos’, luidde het antwoord. En buren deden me het wrede verhaal van Alexeï, die z'n levenlang in de steengroeve bij Poulseur had gewerkt. Hij is nu twee en zeventig en zou op z'n oude dag graag in het gasthuis van ons dorp willen, omdat hij dan in de buurt van z'n enige broer is, maar daarvoor moet hij eerst drie jaar in onze gemeente gewoond hebben. Hij werkt dus in het bos en als hij vijf en zeventig is en nog leeft, mag hij in het Hospice komen.

‘En weet U, monsieur, houthakken is weer heel ander werk als in de steengroeve en nog zwaarder ook, wanneer men er niet aan gewend is. Hij moet acht kilometer lopen voor hij komt, waar ze nu hakken, maar hij is niet zo vlug als de andere houthakkers hier in de buurt en daarom en omdat hij toch aan z'n weekloon moet komen, gaat hij al voor dag en dauw van huis....’

De volgende ochtend lag ik al heel wakker te luisteren, tot ik toen de nacht nog maar nauwelijks geweken was - Alexeï's slepende stappen hoorde. En nog nadrukkelijker klonken op de eenzame landweg z'n zware schreden onder m'n venster - als een vermaning, een terugroepen tot de harde werkelijkheid....