De Nieuwe Stem. Jaargang 8

[p. 533]

J.B. Charles
Anna en Yvonne

Hij dwaalde door het woud en wat zag hij daar? Een sierlijk meisje, dat hem niet zag. Nu dus achter een boom en welja, daar gaan de blanke armen met het blauwe kleedje over het hoofd en zij is bloot. Zo'n schrijver zegt naakt, maar hij bedoelt bloot, daarom moet ik hem niet. Een paar sierlijke danspassen enzovoort. Hij komt voor de dag, zij bloost, hij strijdt inwendig en zij houden het zuiver, het hele boek door.

Dit is een naar soort romantiek, dit wordt niettemin door befaamde recensenten bewonderd, het wordt door dromerige jongelieden mee naar bed genomen, het is de erotiek voor de initiatieflozen, maar het komt in de werkelijkheid niet voor. Ga dáár niet om wandelen, beste jongens, want taferelen als deze zijn voorbehouden aan Felix van der Leeuw of Aart Timmermans of hun minder begaafde volgelingen. Verder is een woud altijd maar een gewoon rottig bos, bovendien hebben meisjes liever een gewone jurk aan dan een blauw ‘kleedje’, bovendien dragen zij nog een hemd en een broekje, bovendien dansen zij niet alléen in 't bos en bovendien komt het uitkleden, als het komt, gewoonlijk pas na het dansen. Kortom, dit is stof van voyeurs voor voyeurs, van arme heetgebakerde maar initiatiefarme jongelui.

Hier dacht ik aan, toen ik onlangs door een mooi park wandelde, dat geen romanwoud was en geen V.V.V.-bos. Het was in de buurt van Antwerpen, en laat ik daar nou onder de bomen een ontklede jonge vrouw hebben zien staan. Een rechtstaand meisje, aalglad en sierlijk, van 170 × 60 × 22, uit het atelier van ene Marcel Gimond, Parijs. Haar lendenen waren van leizwart brons, haar benen waren aangeslibt metaal. De armen hield zij op een coquette wijze geheven. Het was een meisje met de pose van een ongegeneerde gêne. Zij had maar beter in het atelier kunnen blijven en nog liever maar helemaal niet daar moeten komen poseren. Zij was namelijk niet naakt maar bloot.

Onder de beeldhouwwerken merkten wij een bloot op van de te Tournon geboren Parijzenaar Gimond, ‘wiens werk soms verwantschap vertoont met de kunst van Maillol’ (dat zegt de catalogus tenminste) ‘en Despiau’. Maar het park dacht er eender over als ik. Het had een bosje zeer hoge beuken om nummer 72 neergezet om de gêne af te leiden. Nog nimmer heb ik zulke naaldrechte hoge beuken gezien, torenhoog opgesnoeid, met in de wolken een toef kruin. De beuken hadden haar in hun midden en zo viel alles nog mee. Ik

[p. 534]

noemde haar Yvonne en liep spoedig door. Het spijt mij, Yvonne, ik bedoel er niets persoonlijks mee.

Ik liep door en keek nog een enkele keer om naar de tedere en krachtige hemelbeuken. Nog nooit heb ik zulke beuken gezien. Toen stond ik voor Anna. Eigenlijk heet zij Barbro, haar maker is Hubert Yencesse, maar ik zag dadelijk dat Anna haar ware naam was. Zij kwam uit struikgewas en zei: bonjour, kwam je eens kijken? Ik ga zwemmen. Zo, zei ik, ga je zwemmen, ben jij óók van brons. Ja, hoezo? Ik vind dit blonde brons mooier, en dat het niet zo olieglad van huid is, zei ik. Bovendien ben jij een naakt, Yvonne is een bloot.

Bonjour, zei Anna, ik ga zwemmen.

Ik haastte mij terug naar de Italianen, die deze tentoonstelling beheersen en van dit park van Middelheim een hemels circum maakten. Lardera, Forani, Gargallo, Marini zo goed als Frandina en Basaldella! Ik herkende ook Brancusi en Arp, en Chadwick benam mij bijna de adem. Dit is de mooiste openlucht-tentoonstelling welke men zich kan denken en de moderne sculptuur daar staat er om iets te bewijzen. Ten bewijs, dat er dertig, vijftig jaar geleden in de kunst iets ingezet is, dat krachtdadiger blijkt te zijn dan Copernicus' ontdekkingen waren voor de sterrenkunde.

Gimond zal blote meisjes blijven maken, net als Delvaux. Maar ik zie aan Anna dat Yencesse een volgende keer een schouder zal gaan maken, uit ijzer gesmeed bijvoorbeeld en op chroomstalen sprieten. Over Anna en Yvonne loopt de scheiding in de beeldende kunst, die zich hier openbaart als een scheiding tussen naakt en bloot. Vorm om vorm aan de ene kant. Romantiek op de basis van ‘literaire’ verbeelding omtrent een ontkleed meisje aan de andere kant. Wat knap gedaan, en wat een mooi meisje! Zullen de conformisten van Yvonne zeggen. Maar de anderen zullen Anna uitnodigen uit haar vorm te treden, het brons af te leggen, omdat dat blijkbaar mogelijkheden geeft om iets te zijn ook zonder dat Anna haar jurk uittrekt.

Aan de rand van Antwerpen stond een park, wijd en hoog om de beeldhouwkunst der mensen van 1953. Een vogel sloeg in het hoge hout, waarop de ragfijne mobile van Calder ging sidderen in de balans waarin zij hing. Twee houten vormen mahagonie hadden elkaar lief (nummer 116).

Ik liep terug nog weer langs Anna. Zij trad uit haar kreupelhout en zei: ik ga zwemmen. Ik antwoordde: eenmaal zul jij alleen nog maar schouder zijn, uit ijzer gezaagd, geen vlees van vlees maar autonome vorm en onherkenbaar mooi. Dus ga nu nog maar zwemmen.

[p. 535]

Ik meed Yvonne (bloot, 72) maar ik herkende in de verte vijf, zes hemelhoge mastbeuken. Toen snelde ik naar de uitgang, want men moet weten wanneer men een tentoonstelling behoort te verlaten.