De Nieuwe Stem. Jaargang 7

[p. 316]

Kort bestek

Socialisten en liberalen

‘Het Parool’ heeft gemeend de Nederlandse natie een dienst te moeten bewijzen door de regering aan te vallen wegens de redevoeringen die Koningin Juliana in de Verenigde Staten heeft gehouden. Deze redevoeringen, vallende binnen de ministeriële verantwoordelijkheid, zouden maar kwalijk rijmen met de regeringspolitiek. Waarom dan niet, vraagt men zich af? Omdat de Koningin uiting heeft gegeven aan zeer redelijke en menselijke verlangens naar en aan het volgens haar eerst nodige van samenwerking van mensen en volken terwille van de vrede? En zij heeft zich niet bezondigd aan afgesleten phrases, maar wat zij zei klonk verrassend en vaak origineel. Het socialistische blad echter bespeurde verwantschap met mensen als Nehroe, Krisjnamurti, pacifisten, lieden van De Derde Weg, mystici en zo. Het liberale Handelsblad had wel een geheel andere kijk. Het schreef o.a. ‘Deze meesterlijke redevoeringen waren, ondanks de ministeriële verantwoordelijkheid, geen staatsstukken van de Nederlandse regering. Men zou al in hoge mate vastgeroest moeten zijn in verstarde begrippen en geheel blind moeten zijn voor de eisen van de nieuwe tijd om niet toe te juichen, dat een modern Koningschap hier nobele, hooggestemde woorden vond, die het Amerikaanse volk in het hart hebben geraakt’.

Odium theologicum

De polemiek om het boek van Vestdijk over de toekomst der religie is weer opgevlamd met het verschijnen van het essay en pamflet van Sierksma ‘Tussen twee vuren’, ook in dit tijdschrift besproken. De bespreking in de N.R.C. door A. Marja heeft tot enige vinnigheden aanleiding gegeven [in de nummers van 28-4 en 6-5], waarop we niet willen ingaan, maar naar aanleiding waarvan we nog even melding willen maken van een beschouwing over het boekje van Sierksma in Vrij Nederland door ds J.M. de Jong. Een theoloog dus, die weliswaar ook al weer teleurgesteld is over het boek van Vestdijk, maar die ook zijn theologische confraters, die zich zo dedaigneus over dit boek hebben uitgelaten, niet zachtzinnig aan hun toga trekt. Hij spreekt over de hachelijkheid van de figuur van een woedende dominee en een journalistieke professor, maar erger vindt hij, dat er dingen door hen zijn geschreven, die hun geestverwanten het schaamrood op de wangen brengen.

Eertijds gingen theologen van onderscheiden belijdenis elkaar over ge-

[p. 317]

loofskwesties zo heftig te lijf, dat de uitdrukking: odium theologicum, odium diabolicum [theologische haat, duivelse haat] is kunnen ontstaan. Wij denken, dat ds de Jong ontsteld is geraakt over de toon, die geen christelijke zachtmoedigheid ademt. Wij menen, dat zich hier geen individuele, maar een symptomatische - laat ons maar zeggen - geprikkeldheid verraadt, die voortkomt uit een gevoel van bedreigdheid. Het verweer, dat zich uit in betuiging van minachting voor de indringer, die het heilig domein betreedt met geschoeide voeten, maakt echter de zaak, die men aldus meent te moeten verdedigen, alleen maar verdacht. Nu de richtingsverschillen geen betekenis meer mogen hebben onder protestanten, keert het front zich tegen wie de godsdienst zelf ter discussie stellen. Het zal wel naïef van me zijn, zegt ds de Jong, als ik een conferentie en een schriftelijke proeve van gesprek voorstel. Ik vrees met hem, dat er wel niet van zal komen, maar een modern godsdienstgesprek in grote stijl - nu met de godsdienst zelf als inzet - dat zou nog eens wat zijn. Maar dan zonder odium theologicum [sive?] diabolicum.

Een lezeres schrijft ons:

‘Het Maartnummer van de Nieuwe Stem schrijft een en ander op p. 188 over de ‘voldoening’ van generaal Van Fleet.

Het komt mij voor dat deze opmerkingen gebaseerd zijn op een onjuiste vertaling. Als men ‘ik ben voldaan’ terug vertaalt tot ‘I am satisfied’ dat in het Amerikaans dikwijls de betekenis heeft van: ‘ik ben er van overtuigd’ dan kan de opwinding spoedig worden gekalmeerd.

Ter contrôle, zie b.v. Webster's dictionary s.v. satisfy, waar o.a. wordt opgegeven: convince, free from uncertainty, en als voorbeeld hierbij: I am satisfied that he is guilty.

Twijfel aan de idiomatische talenkennis van die journalisten die dergelijke berichtjes onder hun hoede hebben in onze dagbladen is even noodzakelijk als een critisch standpunt tegenover de inhoud.

Ik hoop dat ik met deze opmerkingen althans in de redactievergadering een wijze glimlach heb mogen opwekken?

Everybody satisfied now?