|
| |
| |
| |
Willem van Doorn
Toeteroet: 'n herbeelding
I
Hij was heel lang van lijf en leden; z'n gerekt en hoekig gezicht leek enkel neus en kin en zijdelings samengedrukt voorhoofd; z'n holle, blauwe ogen stonden verwezen.
Hij slungelde de hele week in bruin bombazijn, op klompen, veegde op z'n eentje de straat, of wel bediende, gesteund door z'n kameraad, ‘de kromme Nuitermans’ [die niet krom was, maar mank], de griezelige tonnewagen. Z'n werk, het enige waartoe z'n hoogstachterlijke hersens hem in staat stelden, - dat geminachte maar noodzakelijke werk, - dat deed ie naar behoren. Het is meer dan met de hand op het hart kan worden verklaard van menig hoger geplaatste... Maar z'n aldus door hem uit de viezigheid geholpen medeburgers, èn hun vrouwen, èn hun kinderen, noemden 'm Toeteroet. Niet, natuurlijk, om daarmee hun waardering uit te drukken. Waarom dan wèl? In raadselen, zei de Génestet, wandelt de mens op aard. En geen groter raadselen dan de waaroms van de bijnamen, die in 'n kleine plaats in omloop zijn.
Hij heette eigenlijk Hendrik Goderie, en aan dat voor hem gewichtige feit gaf ie vaak genoeg ruchtbaarheid. Maar van die kennis, net als van zoveel andere kennis, waren de mensen niet gediend, - al wilde 'n enkel bejaard en bezadigd ingezetene van het ouwe Brabantse vestingstadje het zich wel es herinneren, wanneer hij Toeteroet begroette als Hendrik, hetzij met, hetzij zonder h. Voor de jeugd was hij en bleef hij - Toeteroet. Ook voor mij; want ik was elf jaar, en wilde niet onderdoen voor m'n maats, die de stakker allemaal z'n melodieuze bijnaam als 'n soort van uitdaging achterna toeterden. Maar liet ik me dat ‘Toeteroet’ thuis ontvallen, dan werd ik zonder mankeren op m'n vingers getikt door m'n moeder, die 'n hartgrondige hekel had aan bijnamen en kwajongenshebbelijkheden. ‘Willem, dat woord wil ik hier niet horen. De stumper heet...’
‘Hendrik Goderie!’ klonk het dan steevast uit zoveel monden als er maar in de kamer waren. En dan schudde Moeder het hoofd:
‘Jullie zult nog wel es wijzer worden.’
Of die goedige voorspelling ooit in vervulling is gegaan, behoef ik hier niet uit te maken. In ieder geval is het wijzer worden 'n langdurig proces. En in ieder geval had de welhaast tot sleur geworden vermaning op ons gedrag buitenshuis nou niet zo héél veel uitwerking... Het voorwerp van onze kleinkinderplagerijen kon ‘zo lekker’ kwaad worden en opstuiven.
Ik herinner me 'n zonnige namiddag in September. We kwamen met 'n
| |
| |
troepje van vier of vijf van school, - van ‘Frans’, 'n vol uur later dan de gewone leerlingen, want we moesten het volgende jaar naar de H.B.S., en aan ons, paradepaardjes, werd extra zorg besteed.
'n Eindweegs van de school vandaan liep, in flodderend bombazijn gehuld, 'n sliertige figuur, getrouwelijk z'n plicht te vervullen. Nu en dan zette hij de bezem tegen 'n muur, en sprenkelde, uit 'n enorme gieter, water op de schoongeveegde keien...
‘Toeteroet!’ giechelde Herman van Tongeren.
Wij hadden niet eens tijd om mee te giechelen. Plots lag de bezem dwars over de straat en bevond zich Hermans nek in Toeteroets reusachtige greep. ‘'k Zal oe leren! Ge zijt nog lang nie knap genoeg, manneke! Belangenanie! Allee, t'rug naar 't school!’
Jaren later heeft Herman op Atjeh de Militaire Willemsorde verdiend, en stond ie hoog aangeschreven bij Van Heutsz. Maar die dag had ie, meegesleurd door Toeteroet, minder in te brengen dan klei in de hand des pottebakkers.
De schooldeur, die nog openstond, viel dicht achter de wreker en z'n prooi, - en wij, helden als we waren, wij zetten het op 'n lopen, ieder naar z'n eigen huis. Voor de veiligheid? Misschien; maar we hadden ook trek in 'n boterham.
Aan m'n moeder zei ik niets. Maar de volgende dag, toen ik van meneer de Bie m'n vermaning te pakken had - 'n standje kon het niet worden genoemd, en gedeelde smart was in dit geval vierdelsmart - en toen ik, met die vermaning al ver, ver achter me, in de namiddag het ouderlijk huis wou binnengaan, kwam Hendrik Goderie me op de drempel daarvan tegen. Hij deed net of ik er niet was, en slungelde weg. En ik mocht luisteren naar 'n lang vertoog van m'n moeder, 'n vertoog, dat de vermaning van meneer de Bie weer uit volslagen vergetelheid terugriep.
En op het eind van haar vertoog drukte m'n moeder mij 'n pakje in de hand.
‘Daar zit thee in. En daarmee ga je naar Goderie z'n huis. Ik hoef jou niet te vertellen waar d'ie woont, aan de Beukewal. 't Is Woensdagmiddag dus zal hij d'r wel niet zijn, maar z'n vrouw is er vast. En die geef je 't pakje. En je zegt maar wat je wilt, als je maar goed laat uitkomen, dat 'r man van jou geen last meer zal ondervinden.’
Ik kende m'n moeder; ik wist op 'n haar, wanneer ik met tegenstribbelen wat kon bereiken en wanneer niet; ik wist, dat Toeteroet getrouwd was; ik wist ook met wie.
De slungelige, halfwijze stadsreiniger was getrouwd met 'n klein gebocheld vrouwtje, dat ze allemaal goed bij mekaar had. Ze heette van d'r eigen Maria van Iersel, maar was algemeen bekend als Mieke den Bult. En van Mieke den Bult was niemand bang, allerminst 'n elfjarige kwa- | |
| |
jongen, die wist, dat de Philemon van deze Baucis - ja, ik kende het oud verhaal - toch niet thuis was.
Ik ging dus; met het pakje thee in m'n hand, en niet eens schoorvoetend. Ik was benieuwd naar het interieur van den huize Toeteroet.
Door het gat van de openstaande bovendeur van het nederige huisje kon ik Mieke waarnemen. 'n Niet onaangename lucht van brandende turf kriebelde m'n neus; de tijden waren primitief, en Mieke hield er 'n water-en vuurnerinkje opna. Zij schikte 'n paar turven, en ik niesde. Dat niezen bespaarde me alle verdere moeite: Mieke den Bult, in zwarte rok, gebloemd jak, blauw schort en Brabantse muts, draaide zich om, richtte zich, voor zover haar dat mogelijk was, overeind, en tolde naar me toe. ‘Kom d'r in, jongeneer. Da's vrindelijk van oe, da' ge me komt opzoeken. Ga zitten, ga zitten.’
Ze was kleiner dan ik, maar ze duwde me moederlijk op 'n stoel in de hoek bij het achterraam, 'n blinkend gewreven stoel met matten zitting en steile rug. Er hing zowaar 'n antimakassar over. Vanwaar ik zat, had ik het uitzicht op 'n tuintje, dat, met z'n stokrozen, goudsbloemen en afrikaantjes, straalde in de Septemberzon. In de vensterbank, vlak bij me, lag, met ogen dicht, 'n dikke poes. Die aaide ik, en ze begon te spinnen. ‘En krijg ik da’? Wel 'eb ik van m'n levensdagen! Zó denken ze nou an 'nen erreme sukkelaer. Wilde gij oe moeder wel ‘artelijk van me bedanken?’
Ze borg de thee in 'n tinnen bus en haalde uit 'n mahoniehouten kabinetje 'n trommeltje, dat balletjes bleek te bevatten.
‘Nou krijgde gij wa' van mijn.’
Ik vergaf Mieke de taalfout, die ze met al haar eigenlijke stadgenoten gemeen had; de zwartbruine balletjes waren groot, en fijn om op te zuigen. In die dagen had men geen ijsco's; verwend was ik helemaal niet; en om me heen was alles proper, en prettig om naar te kijken, de goedige bruine ogen van Mieke inkluis.
‘Me leven “ier stillekes,” zei Mieke; “da” ziede wel. En az ik zeg stillekes, dan meen ik da’ persies zó. Ruzie ‘ebbeme nooit; ik 'eb 'ne man uit duzend.’
‘Da's prachtig,’ huichelde ik.
‘'IJ rakt ginnen borrel an. Z'ne maat, de kromme Nuitermans - ik zal gin kwaad van 'm zeggen: 't is ginne slechte mens, en zat is 't ie nooit van z'n leven nie - maar die zeit wel es: ‘Allà, 'Enderik; 't is triestig weer; me dunkt we mosten d'r mar es eentje gaan pakken: da's goed om de kou te verdrijven en de rimmetiek weg te 'ouwen.’ En dan zeit 'Endrik: ‘Zomedeen krijg ik 'n warrem bakske koffie van Mieke, da's beter as zonnen borrel.’ En dan bleft Nuitermans meestentijds an z'n werk, en zo ‘oudt 'Endrik 'm op 't goeie spoor. Zoudegij da’ wel gedocht ‘ebben,
| |
| |
jongeneer? Gullie jonges kènt 'm ommers nie? Gullie ziet 'm allinnig bij de weg, en dan lachte gullie en ge vindt et 'n zot gezicht. En dan - ik zeg nie da’ gij et doet, want ge zult oe moeder wel nie tot schand willen zijn - mar dan is t'er altijd wel éne flauwerik, die Toeteroet gaat roepen... En dan zijn de anderen zo goed nie of ze doen mee. Gullie wit nie waffer last da'ge mijn darmee bezorgt...
Dan komt ie thuis, en begint met z'n pet in 'nen ‘oek van de kamer te smijten.’ ‘Endrik, jongeske,’ zeg ik, ‘pak nou gauw die pet op, en ga d'rmee na de schuur, en trek oe 'uispak an, en ik zal zorgen voor 'n lekker bakske.’ Soms ‘elpt et. Mar meestentijds is 't niks anders as:’ 'k Wou da'k doodviel; ik ‘eb ik er zat genog van,’ en zo mar deur. En komt ie dan vrom uit de schuur, in z'n 'uispak, - want ik 'eb nooit willen 'ebben, dat ie 'ier in de kamer in z'n werkpak rondliep of zat; en z'n 'anden mot ie ook wassen, met zeep en zand en werrem water, da'zou 'k denken! - komt ie dan vrom, dan ploft ie neer op 'ne stoel met z'n 'oofd in z'n 'anden, en 'uilt en simt. ‘Nen enkelde keer vloekt ie, mar da's zelden. 't Is bijkans altijd simmen, en: “Wad 'oeven ze mijn te moeien, ik doe ze toch niks?” En dan weer: “'k Wou da'k er mar uit was!”’
Woude d'r nog nie eentje, jongeneer?’
Mieke hield de open balletjestrommel weer voor me. Ik nam er een; van smaak zal ie wel gelijk zijn geweest aan z'n voorgangers; toch kon ik 'm niet zo goed ‘wegkrijgen’.
‘Praten 'elpt nooit veul bij 'èm,’ zei Mieke. 'Ik zet 'n werm bakske koffie voor 'm op tafel, of 'n tas thee. En dan wacht ik et verdere mar af. Duurt et te lang, dan leg ik er stillekes 'n beskwiettje bij, of 'n plakske koek...
Ik zie, da' ge na m'n blommekes kijkt; ze staan d'r nog altijd schoon bij, en 't gònst er over 'een van de 'ommels. 'Endrik kan d'r uren na kijken, zo op 'ne Zondagmiddag. Kuieren doen me nie veul; we blijven meest mar stillekes thuis as me da 'kunnen. 's Morges na de vroegmis, en daarmee is 't gedaan. Ik 'oor dad et stadspark de leste tijd zo schoon is geworden; - wilde wel geloven, da'k et nog ginnen enkelde keer 'eb gezien? Mar affijn. Me zitten 'ier best...
Mar eigentlijk, jongeneer, vin ik et 's winters et plezierigst. Dan is et gauw donker, en 'Endrik is gauw thuis, en de lamp gaat an, en de blinden gaan d'r voor, en dan is et toch zo gezellig 'ier... Me speulen op et ganzebord of op den 'Arrelekijn, - mar 'ij kan nie goed tegen z'n verlies... me n'ebben allegaar onze gebreken, eh? En dan láát ik et 'm wel es winnen...
En me zingen samen... schoolverskes. Witte wat ie gère zingt? ‘Lammetje, loop je zo eenzaam te blaten.’ Da kende gij natuurlijk ok. Mar 't is nie ons enigste, - belangenanie! Ik 'eb ze àllegaar ont'ouwen, alle liedjes van t school, en ik 'eb ze 'èm geleerd; van 't knolleland, en van et karretjen
| |
| |
op 'ne zandweg; en van ‘Eilge Jozef, wil mij leiden... En nog 'nen 'oop meer.
En ik lees 'm voor, uit de krant, et Vliegende Blad; 'ij kan nie goed lezen, mar ik wel; ik was 'n beste bij de nonnekes, al zeg ik et zelf. As gineen in de klas et wist, dan wist Mieke van Iersel het nòg. Ik moest op 'n aparte bank zitten, een met 'n opgeschroefde zitting; ik zijn met 'nen oge rug geboren, en de Engelse ziekte, die ‘et me wà’ geplaagd. Mar iedere stakker krijgt wel op d'een-of-andere manier vergoeding. En ik - ‘ad 'ersens... Meer az 'Endrik, da’ mag ik wel zeggen. Mar die ‘et z'n goeie karakter.’
‘Hij heeft nog iets meer,’ zei ik.
‘Wat dàn, jongeneer?’
‘Wel, - Mieke van Iersel!’
‘Ge loert zeker op 'nen derden uit den trommel... Allà dan maar... Wa'k zeggen wou, wanneer we met de krant klaar zijn, dan lees ik 'Endrik voor uit 'n boek. Me-n-ebben er 'nen 'elen 'oop. D'r zijn d'r bij, die ik 'm al twintig keer op z'n minst 'eb motten voorlezen; ik kan ze wel dromen. Wilde de boeken nie es zien?’
Mieke keerde zich weer naar 't mahoniehouten kabinetje en haalde daaruit 'n stapeltje ingenaaide boekjes.
‘Dáár zit 'nen 'oop geld in,’ verzekerde Mieke; ‘de meesten kosten 'n kwartje per stuk, ginne cent minder. Mar wij 'ebben d'r ons plezier van...’ Enkele van de boekjes, die ze voor me lei, kende ik wel. Dat waren ‘volksboekjes’ van Goeverneur: ‘Willem Tell, of de Eedgenoten van den Rütli’; ‘Lotgevallen van Genoveva van Brabant’; ‘Ali Baba en de Veertig Rovers’; ‘Fra Diavolo, of de Herberg in Terracina’; ‘Aballino, de Gevreesde Bandiet’. Deze kwamen, via Leiden, uit Groningen. De andere kwamen uit Gent, en handelden over het Ros Beyaert en de vier Heemskinderen; over Malegijs, den Vermaerden Toovenaer, over Karel en Elegast; over Valentijn en Ourson. Ik kende ze niet... Mieke ging erover uitpakken... Nog 'n kwartiertje en ik stond op straat, onverrichter zake wat betreft de verontschuldigingen, die ik had moeten aanbieden, maar met Reinout van Montelbaan, Valentijn en Malegijs onder m'n arm. Ik had boeken ter leen uit de bibliotheek van het echtpaar Goderie.
Wie schamperde naderhand over Toeteroet of over Mieke den Bult? Wie giechelde of grinnikte, wanneer hij ze met z'n beidjes op straat zag? Wie riep er nog Toeteroet achter de rug van 'n misdeelde arme drommel, of deed dat, overmoedig geworden, in z'n gezicht? Ik niet, en in deze verklaring steekt generlei lof op eigen braafheid.
Aan het onontwikkelde, maar wakkere vrouwtje van 'n halfwijze stadsreiniger dankte ik m'n inwijding in de sagenwereld en riddersfeer van de Middeleeuwen.
| |
| |
| |
II
Ik was de wijde wereld ingetogen; had m'n eerste betrekking aanvaard, kwam voor 'n weekje bij Moeder terug...
‘Alles bij 't ouwe hier,’ zeiden ze thuis.
De meemaker van het o zo geleidelijke tijdsproces, dat zich voltrekt in 'n ogenschijnlijk steeds eender blijvend, aldoor op het verleden terend, stadje, heeft geen erg in de tersluiks voltrokken veranderingen. Maar wie - niet àl te kort - afwezig is geweest, vóélt die veranderingen, zelfs voordat deze zich losmaken uit de bestorven kleuren van hun van ouds bekende achtergrond, om vervolgens, vlak voor z'n ogen, te gaan stappen en dansen en steigeren en joelen.
‘Waar is Goderie?’ vroeg ik na een of twee dagen. ‘De kromme Nuitermans heb ik gezien, maar hèm niet.’
‘Goderie is dood,’ zei m'n oudste zuster. ‘En Mieke ook!’ liet ze onmiddellijk daarop volgen, alsof ze bang was, dat 'n ander haar het nieuwtje zou afsnoepen.
‘De stumpers,’ zei m'n moeder, en ging de kamer uit.
‘Nou, Lize,’ vond ik, ‘dat had je me wel es kunnen berichten.’
‘Wie schrijft altijd de brieven? Moeder. Wij doen d'r maar 'n paar regeltjes bij. Jij schrijft ook altijd aan háár, met voor ons “de groeten”. Ik dacht, dat je 't wel van 't hoofdkantoor zou hebben vernomen. Blijkbaar heeft deze geschiedenis haar niet uit de pen gewild. Met zoveel gevoel als zij heeft, ben je nog niet gelukkig.’
Wat nu volgt is opgebouwd uit wat m'n zuster me vertelde, en uit ditjes en datjes, die ik te hooi en te gras van anderen te weten kwam.
| |
III
Op 'n ochtend dat Mieke op 'n stoel was geklommen, ter verzorging van de ouderwetse hangklok, viel ze met stoel en al omver, bonsde met haar hoofd tegen 'n plavuis van de stenen vloer, kreeg 'n hersenschudding, en kwam niet meer tot bewustzijn. 'n Klant, die om 'n brandend turfje kwam, deed wat in zulke omstandigheden kan worden verwacht van 'n normaal mens, die z'n hoofd onder appèl heeft. Buurvrouwen legden Mieke te bed, de dokter werd gehaald... Oploop was er zo goed als niet - kinderen naar school, manvolk aan 't werk - en waar de bewusteloze lag, in 'n pracht van 'n bedstee, onder 'n eigengemaakte beddekwast, die de hemel van 'n vorstenledikant niet had ontsierd, daar was het stil. En stil bleef het in 't vertrek, ondanks alle buurvrouwenbewondering voor meubeltjes en stoffage; heel stil, - totdat Hendrik Goderie naar binnen stormde.
Dat was 'n half uur later. Het was in 't fietsloze tijdperk, en het buur- | |
| |
meisje dat hem was gaan waarschuwen had hem, met bezem en gieter, pas gevonden toen ze hijgende aankwam aan 't andere eind van de stad. 'n Sekonde later lagen gieter en bezem dwars over de Coehoornstraat en klompklotste 'n stakerige, armzwaaiende vogelverschrikker als 'n gek naar huis, nagestaard door stoepdweilende, ramenlappende of belknoppoetsende dienstmeisjes, werksters, en burgerjuffrouwen. De boodschapster had 'n half uur nodig gehad. Het thuiskomen kostte hèm niet meer dan vijf minuten.
‘Nou motte gullie d'r met rust laten: ge ziet dasse slapt!’
‘Ze is dood, 'Enderik!’
‘Ik zeg oe dasse slapt! Wa’ ‘oefde me tegen te spreken? En nou d'r uit!’ De ene buurvrouw wenkte de ander. Met 'n paar minuten was de zo plotseling van al z'n geluk beroofde alleen met haar die het hem gebracht had.
Na omstreeks 'n half uur bemerkte men hem weer op straat. Hij zag niemand, en liep hoofdschuddend en mompelend naar de plaats, waar hij die ongeluksmorgen van z'n werk was geroepen. De een-of-andere hand had de bezem tegen 'n muur gezet. De gieter stond ernaast.
Toeteroet begon te vegen. Hij deed z'n werk, nauwgezet als altijd; zag niemand; hoorde niets.
De luidruchtige twaalfuursklok moest eraan te pas komen, eer hij z'n besef min of meer terugkreeg. Uit z'n gesoes wakker gebonkt, keek de arme drommel om zich heen, sloeg z'n grote lompe hand aan z'n voorhoofd, scheen zich wat te herinneren; maar bracht toch, alvorens naar huis te gaan, z'n gereedschap naar de gewone bergplaats.
Thuis was het weer niet naar z'n zin. Onder leiding van de bode van het begrafenisfonds was men zowat klaar met het afleggen. Ditmaal echter zei Toeteroet niets. Hij ging zitten op z'n stoel bij het raam, voer toen met 'n schok overeind en liep naar het schuurtje om zich op te knappen.
‘Ge kunt bij ons wel 'nen errepel meepikken, 'Endrik.’ Toeteroet beloonde de buurvrouw met een van z'n meest versteende blikken, maar volgde.
‘Az 'n lam,’ fluisterde een van de aanwezigen. Maar hij hoorde 't.
‘Az 'n lam. Waarom nie? Mar m'n 'erderin 'ebben ze me afgenomen...’ Buiten op straat liepen 'n paar kinderen te zingen. Het waren plaatselijke spelwijsjes. Maar een meisje scheen er opeens genoeg van te krijgen.
‘Da's nou allegaar goed en wel, as ge speult. Mar as ge niet speult, zing dan liever wadanders.’
‘Beginde gij dan mar, Flora.’ En Flora begon:
‘Lammetje, loop je zo eenzaam te blaten?’
De kinderen hadden geen tijd om mee te doen. Uit 'n gerekt en hoekig gezicht keken 'n paar verwilderde blauwe ogen ze aan:
| |
| |
‘Waarom stade gullie me nou weer te judassen? 'Oud oe gezicht, zeg ik oe! 'Oud oe gezicht!’
De buurvrouw troonde Hendrik Goderie mee, zonder veel moeite. Na 'n korte opflikkering was ie weer heel en al versuft. En dat bleef zo tot de dag van de begrafenis. En die was een en al opflikkering.
Niets was goed genoeg. De kist was maar ‘van waaibomenhout’. Het beslag was blik. De heel behoorlijke lijkkoets was ‘ne ouwe ker’. De paarden waren knollen. De lijkbezorgers keken niet ernstig.
‘'t Is geen krapuul wa' gullie onder de grond gaat stoppen!’
Even buiten de nog steeds in de volksmond bestaande ‘Oosterpoort’ deed de kromme Nuitermans 'n verbouwereerde poging om 'Enderik tegen te houden, die onverhoeds uit het rijtuig sprong teneinde zich schreeuwend en zwaaiend voor de lijkkoets te posteren.
‘Zijde gullie nie goed wijs? Of 'edde gin tijd, en motte sebiet nog 'nen ander na 't kerk' of slepen? 't Is mijn vrouw die ge d'rnatoeslipt! Verstade da'? 't Is Mieke van Iersel! En ze gaat nie van den erreme! Lanksam rijen, of ik zal oe!’
Zéér stapvoets had de stoet de begraafplaats toch eindelijk bereikt. Langzaam daalde de kist in 't graf. De omstanders knielden.
Maar van het gebed kwam niets terecht. Toeteroet, die evenmin van Prins Hamlet had gehoord als van Philemon en Baucis, sprong met 'n vervaarlijke kreet in de kuil, op de kist, en stelde zich als razend te weer, toen de doodgraver, bijgestaan door 'n paar gespierde lijkdienaars, hem eruit probeerde te halen.
‘Gooi d'r mar zand op! Toe maar! Gooi d'r mar zand op!’
De aanwezige kapelaan stond radeloos. Maar de kromme Nuitermans greep in en wist de rechte snaar te treffen.
‘'Enderik! 'Enderik dan toch! Wat mot Mieke nou nie van oe denken!’ De holle blauwe ogen hadden nog nooit zo hol iemand in 't gezicht gekeken.
‘Mieke - waar is Mieke?’
‘Mieke-n-is in den 'emel!’ verklaarde de kromme Nuitermans, ‘en as ge nou nie oppast, en zo'n ijselijk lawijt bleft maken op 'n kerk' of, op de plek waar da' zij komt te rusten, dan komde gij nooit, nooit meer bij 'r. Niewaar, meneer de kaplaan?’
De kapelaan wist niet beter te doen dan met het hoofd te knikken. De doodgraversvrouw kwam met 'n kroes melk. Langzamerhand kwam de stakker tot bedaren en kon de plechtigheid doorgaan.
Op de terugweg gingen de paarden niet vlug genoeg.
‘'Arder, 'arder! voor den duvel! 'k Wil naar 'uis!’
Z'n eerste werk in 't sterfhuis was het openen van Miekes kabinet. Voor de bode van het begrafenisfonds had hij geen oren.
| |
| |
‘Later, later! 'nen andere keer!... Allà, wie leest er gèren 'n schoon boekske? Me-n'ebben ze 'ier! Pak mar mee! Ik zijn nie geleerd!’
De kromme Nuitermans ontfermde zich over de meeste. Hij ontfermde zich ook over het merendeel van de gereedstaande broodjes met kaas. En toen alles weg was, ging de deur dicht. Toeteroet was alleen met z'n herinneringen.
Die herinneringen dreven hem nog diezelfde avond weer de deur uit. Achter het tuintje, Miekes trots, klonk kindergezang. Het liedje was toentertijd zéér populair.
‘Lammetje, loop je zo eenzaam te blaten...’
Hij liep in versuffing de Oosterpoort uit en de straatweg op naar de begraafplaats. 'n Koude maansikkel hing aan de westelijke hemel. Bomen en struiken zaten in hun volle groen, het ongerepte groen van half-Mei. Toen de sikkel onderging, was het erg donker op de weg.
De volgende morgen vond Rombout Appels, de vrachtrijder, Toeteroets lijk in het zwaarbedauwde gras van de wegrand. Z'n hoog, maar zijdelings samengedrukt voorhoofd vertoonde 'n geweldige kneuzing. Het algemeen vermoeden was, dat ie in volle vaart tegen 'n boom was aangerend, en dat 'n hartverlamming het overige had gedaan.
Hendrik Goderie rust bij Maria van Iersel. Verre familie, tuk op de povere nalatenschap, wou de door hem voor Mieke bestelde grafsteen afbestellen. De kromme Nuitermans heeft het weten te verhinderen, en de zerk draagt beide namen.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd