De Nieuwe Stem. Jaargang 6

[p. 540]

Kort bestek

In het gelid

Le Monde was nog een van de weinige overgebleven lezenswaardige kranten van West-Europa. Was - want de hoofdredacteur Beuve-Méry, bekend om zijn met ‘Sirius’ gesigneerde belangwekkende hoofdartikelen, heeft het veld moeten ruimen. In deze hoofdartikelen werd namelijk dikwijls een critische toon aangeslagen tegenover het Atlantische Pact en de consequenties daarvan. Waren dan de talrijke lezers van het blad ontevreden? Als wij het Parool moeten geloven, ging het om niets anders. ‘Het was’, zo schrijft dit blad, ‘reeds lang bekend, dat in de kringen, die het Parijse dagblad Le Monde financieren, grote ontevredenheid bestond over de wijze waarop de hoofdredacteur, Beuve-Méry, dit blad leidde’. En even verder op: ‘Dit neutralisme bracht de “Monde” in conflict met de Quai d'Orsay’.

Zo werkt dus bij ons de democratische persvrijheid in de practijk. Wat Peron met openlijke dwang tracht te bereiken, voltrekt zich hier geruisloos, door de macht van kapitaalbelangen in samenwerking met zachte Overheidsdruk, en achter de schermen misschien enige buitenlandse en clericale pressie. En laten wij eens opletten, of er tegen deze vereenzijdiging van de publieke voorlichting een hevig protest komt van Amerikaanse zijde, evenals in het geval van La Prensa, die het waagde het tegen Peron's politiek op te nemen.

Of... zou het hier anders gaan, omdat de Prensa nu eenmaal de Amerikaanse belangen en opvattingen vertegenwoordigde?

Hoe het zij, het resultaat van dit alles is alweer verarming. Een eigen geluid, dat in West-Europa weerklank vond, is verstikt. Ook de Monde zal nu onleesbaar worden. Le Monde où l'on s'ennuie.

Aether als narcose

De dagbladpers in ons land bevindt zich al lang in het stadium, dat in Frankrijk pas na de ommezwaai van Le Monde bereikt is. Het enige blad, waarin men nog een critisch geluid - en hoe! - kan aantreffen tegen de Atlantische politiek, is de Waarheid. En die marcheert, op haar manier, in het gelid.

Maar hoe staat het met onze radio? Is er niet nog zopas een storm opgestoken van nationale verontwaardiging, toen bleek dat ‘De Antwoordman’ van de AVRO, o schande, vanuit Amerika werd gemanipuleerd?

Hemeltjelief, alsof niet al onze radiouitzendingen al sinds jaren, voorzover het om de grote lijnen van ons buitenlands politiek beleid gaat, in

[p. 541]

het Amerikaanse gelid zijn getrokken! Vanaf de uitzendingen van de oerhollandse AVRO tot aan die van de even Hollandse VARA. Laat men nu eens opletten of men door de radio, gecontroleerd door een regeringscommissaris, één woord van critiek te horen krijgt op de Amerikaanse buitenlandse politiek of ook maar één woord van waardering voor iets dat ‘achter het gordijn’ gebeurt. De voorlichting is hier al even eenzijdig als ten tijde van de ‘politionele acties’, toen Drs. L. de Jong geruisloos moest verdwijnen omdat hij het gewaagd had een critisch geluid te doen horen.

De radio is nooit een middel geweest om het zelfstandig denken, en met name het zelfstandig politiek denken, te stimuleren. Maar daarom hoeft het toch geen slaapmiddel te worden, of, erger nog, een verdovingsmiddel?

Stichtelijke zuivering

De lezer kent ongetwijfeld, de sinds enige jaren bestaande Sticusa, d.w.z. de Stichting voor Culturele Samenwerking tussen Nederland, Indonesië, Suriname en de Nederlandse Antillen. Deze semi-officiële Stichting geeft een maandelijks documentatieblad uit onder de titel Cultureel Nieuws Indonesië. Enkele maanden geleden werd er een verslag in opgenomen van een redevoering gehouden door de ook in Nederland bekende taalgeleerde Mr St. Takdir Alisjahbana. Volgens dit verslag zou Mr Takdir gezegd hebben: ‘doch wij dienen te beseffen dat Roosevelt, Gandhi, Gide en Einstein en andere werelddenkers in wezen ook onze leiders zijn’. Wanneer men echter de verslagen naslaat in de beide kranten, die als bron genoemd worden, dan blijkt, dat de ene krant geen enkele van deze werelddenkers met name noemt, in het andere blad staat vóór Roosevelt en de drie anderen... Stalin genoemd. In Azië is dit mogelijk. De Stichting schrok er erg van, en gaf liever een onvolledige opsomming. Zou de Stichting er soms prijs op stellen een onderafdeling te worden van het Ministry of Truth in George Orwell's 1984?