Kort bestek
Het ergste voorbij?
Het voorstel van Malik om althans tot een wapenstilstand in Korea te komen, eerste neerstrijken van de vredesduif die haar vlucht in Stockholm begon; de actie van Bevan, door heel de wassende linker Labour-vleugel gesteund om althans tot een beperking van de bewapeningswedloop te komen; de wijze woorden van Stringfellow Barr, door de ‘Groene’ ook in ons land bekend gemaakt; de groots opgezette conferentie van de Duitse Kerk, die begin Juli in Berlijn bijeenkwam van West èn Oost, de onvermoeide propaganda der Quakers en van de Wereldraad der Kerken; het manifest tenslotte tegen de hermilitarisering van Duitsland van de redactie van ‘Dinge der Zeit’ en ‘Contemporary Issues’ - het zijn alles tekenen, de een van meer de ander van minder belang, die er op wijzen dat men misschien mag zeggen, dat het ergste voorbij is, juist omdat die tekenen van onderscheiden belang zijn en uit zozeer verschillende richting komen.
Het ergste, dat was dan dat men de wereld naar een oorlog zag drijven tegen de wil van de gewone mensen in; het ergste dat was dan, dat die wil geen weg scheen te kunnen vinden om daad te worden; het ergste dat was dan de fatale berusting waarin die wil dreigde te verlammen. En, als gezegd, dat ergste schijnt nu voorbij, de wil tot de vrede ziet een weg, de wil wordt tot woord, en het woord wordt tot daad, hier sterker daar zwakker, maar tenslotte overal.
We hebben de titel van dit K.B. met een vraagteken voorzien en ‘misschien’ schuin laten drukken. De krachten immers die naar een oorlog drijven zijn gestuit, verzwakt zijn ze niet, laat staan vernietigd. De grootste daarvan schijnt, in het kapitalistische kamp, de vrees dat de bewapeningswedloop zal ophouden. Want dit nl. lijkt het kenmerkende van de tegenwoordige situatie, dat het kapitalisme zich nog alleen kan handhaven dankzij de bewapening. Valt die weg, dan staat de crisis voor de deur. Alsof het zo moest zijn, was deze beschouwing nog amper geschreven, toen het avondblad haar kwam bevestigen. ‘Vervroegde plaatsing van militaire orders’, aldus luidt een kopje, en daaronder ‘wegens slapte in bepaalde bedrijfstakken.’
Het vraagteken en het ‘misschien’ zullen we dan ook pas kunnen schrappen wanneer ook onze productiewijze zodanig zal zijn, dat het fatale dilemma: òf bewapening òf crisis, tot het verleden behoort, d.i.: wanneer er geen kapitalisme meer zijn zal. Of tenminste geen, zoals de geschiedenis het tot nog toe gekend heeft.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
