De Nieuwe Stem. Jaargang 6

[p. 250]

Kort bestek

Fiat justitia pereat mundus

I. De zaak Bertha Hertogh begint in het vergeetboek te raken. Althans bij ons. In Malaya nog niet. Daar is men nog hard bezig met een onderzoek naar de oorzaak van de relletjes, die aan een aantal personen het leven kostten; en daar heeft men geconstateerd, dat de hele Maleise politie geen hand tegen de roerige demonstranten heeft uitgestoken. En dit is begrijpelijk.

Want in de ogen van menig Islamitisch Maleier heeft het recht niet gezegevierd. Velen van hen zullen het vonnis van het Britse Hof te Singapore als een nieuwe schakel zien in de traditionele strijd tussen kruis en halve maan; of als een nieuw onrecht, de koloniale wereld aangedaan. Men zal zich blijven herinneren de woorden van die wel erg Britse rechter, die hardop zei wat anderen slechts dachten: ‘dat Bertha nog niet de leeftijd had om te begrijpen wat het betekende, met een Maleier gehuwd te zijn’.

De Islamitische wereld vergeet niet zo gemakkelijk. En - wie weet - zal de zaak-Bertha nog eens in de annalen der wereldgeschiedenis, die niet in Nederland zullen worden geschreven, te boek staan als een gebeurtenis, die het einde van de westerse politieke invloed in Zuidoost-Azië heeft verhaast.

Het is bitter voor vader en moeder Hertogh - maar de geschiedenis zal anders oordelen dan het Hof te Singapore. En, wie weet, was het hoogste recht ook ditmaal het hoogste onrecht. Wie weet, was er in hun optreden ook een teveel aan recht, en een tekort aan Christelijke naastenliefde; en hadden de Britse rechters ook te weinig weg van Salomo.

II. Maar er zijn ook andere oorzaken, waardoor men zich in de wereld van de Islam de zaak-Bertha zal blijven herinneren. Ook in Marokko en Iran zijn Fransen en Engelsen nog steeds bezig het recht te laten zegevieren. Het recht van het Protectoraat, het recht van de vliegvelden, het recht van de olieconcessies. Het recht van de Christelijke wereld.

En het antwoord van de koloniale wereld, het antwoord van de Mohammedaanse wereld is steeds weer hetzelfde.

Wil men dan heus het recht van het Christelijke Westen steeds weer doen blijven zegevieren, tot de wereld vergaat - vergaat in een grote wereldbrand?

[p. 251]

Grondstoffen

De bewapening van West-Europa is op papier voor elkaar. De tientallen divisies en de tientallen milliarden staan, op blauwdrukken en begrotingen, keurig in slagorde opgesteld en opgeteld.

Sommige regeringen willen bewapenen uit een heilige angst voor Rusland. Andere regeringen zijn wat slimmer: zij willen, door het vormen van een sterke macht, zich tevens aan de Amerikaanse macht ontworstelen. Niet alle regeringen, die milliardenbegrotingen indienen, zijn van plan het Amerikaanse spel tot aan het eindspel mee te spelen.

In werkelijkheid is men nog niet ver opgeschoten. De divisies zijn er nog niet, en de wapens zijn er nog niet. Ook al zouden de volkeren willen - dan zouden de regeringen nog ternauwernood kunnen. Want om te kunnen bewapenen moet men op zijn minst over grondstoffen beschikken voor de wapenindustrie. En die zijn of nauwelijks te krijgen, of nauwelijks te betalen.

Maar hieruit blijkt tegelijk, dat die slimme regeringen die willen bewapenen om zelfstandig te worden tegenover Rusland en tegenover Amerika tevens, niet slim genoeg zijn. Want grondstoffen zullen zij alleen met toestemming van de U.S. kunnen krijgen - hetzij van de U.S.A., hetzij van de U.S.S.R. Maar dit betekent tegelijk, dat die zelfstandigheid, die zij door bewapening willen verwerven, een illusie zal blijven. Want wie afhankelijk is van de grondstoffenleveranties van één der grote wereldmachten, bindt zich met handen en voeten, en kan geen onafhankelijke politiek meer voeren.

Maar dit betekent tevens, dat er voor de landen van West-Europa maar één mogelijkheid is, om iets van zijn onafhankelijkheid terug te krijgen tegenover de wereldmachten: niet aan de bewapeningswedloop mee te doen, en tevens alle krachten in te spannen dat ook de wereldmachten tot een vergelijk komen en serieus over ontwapening gaan denken.

Wie zijn politiek bouwt op de koude oorlog is als het mannetje dat zijn huisje bouwde op het ijs...