De Nieuwe Stem. Jaargang 6

[p. 188]

Kort bestek

Ongelijk

Het is meestal niet prettig ongelijk te hebben; nog minder om het te moeten bekennen. Meestal doch niet altoos. Ditmaal is het prettig.

In ons Kort Bestek in het Februari-nummer getiteld Something rotten hadden wij de N.R. Ct verweten weinig werks te hebben gemaakt van het recente geval van rassenjustitie in de Verenigde Staten. Toen wij dat schreven was dat inderdaad zo, maar dezelfde krant van 20, 21 en 27 Februari heeft onjuist gemaakt wat op de 8ste dier maand nog juist was. In een drietal gedegen artikelen is de Amerikaanse correspondent in genoemde nummers op het geval ingegaan en zonder ons oordeel in elk opzicht tot het zijne te maken, ingegaan op een wijze die althans van rassendiscriminatie vrij bleek te zijn.

Al het minste wat men van een liberaal en bovendien nog Nederlands blad verwachten kon, vindt U? Zegt U dat niet te gauw. Het is in de huidige anti-liberale wereld niet gemakkelijk en zeker niet vanzelfsprekend meer om nog waarlijk-liberaal te zijn. Evenmin als het vanzelfsprekend of zelfs maar gemakkelijk zou zijn om in Nederland nog waarlijk-Nederlands te wezen.

Zo hebben wij dan ongelijk gekregen. Wij constateren het en bekennen het met vreugde. Want men moet wel een geestdrijver zijn om zich te ergeren wanneer men ervaart dat ook anderen dan de naaste medestanders opkomen voor de menselijkheid waarvoor men zelf vecht. En wat wij ook mogen zijn, geestdrijvers zijn wij niet.

Het onmogelijke gesprek

Enige weken geleden heeft de kerkeraad van de Herv. gemeente te Groningen het initiatief genomen de kwestie van de Europese herbewapening ter discussie te stellen. Dit heeft opzien gewekt, opzien daarom, omdat deze zaak unaniem als onvermijdelijk en noodzakelijk wordt voorgesteld en over onvermijdelijke en noodzakelijke zaken discussie niet voegzaam is. Het is een verbazingwekkende wereld, waarin wij leven, dat het opzien baart, wanneer een allergewichtigste kwestie die de Europese mensheid met haar tradities van Christendom en beschaving ten nauwste raakt, nog als vraagstuk en niet als een onontkoombaar feit wordt gesteld.

De onderstelling die aan de als feit geaccepteerde noodzaak van bewapening ten grondslag ligt is de overtuiging dat een niet zwaar be-

[p. 189]

wapend Europa slachtoffer wordt van agressie uit het Oosten. Er zijn echter kenners van Oost-Europa die zulk een agressie als uitgesloten beschouwen op deze zakelijke grond, dat Rusland met zijn gezicht naar Azië gekeerd, alleen behoefte heeft aan dekking in de rug. Toch is de bewapening geheel gebaseerd op de zekerheid van agressie tegen een ongenoegzaam [wat is dat?] bewapend Europa.

De andere kant van de bewapening, dat zij tot agressie uitlokt uit angst of voorzorg, wordt daarbij gebagatelliseerd. Welke de consekwenties zijn van een bewapening, die ons in een oorlogseconomie drijft met goederenschaarste, prijsopdrijving, verscherping van sociale tegenstellingen, is wel duister, maar niet hoopvol. De fantasie, zozeer nodig om uit een noodlottig dilemma te geraken, wordt al te voren uitgebannen bij een alleenheersend fatalisme. Dit gevaar heeft de kerkeraad te Groningen blijkbaar onderkend. Wanneer een discussie over Europa's toekomst niet meer mogelijk is, dan heeft dit continent al bij voorbaat afstand gedaan van zijn intellectuele taak en capaciteiten, die zijn bestaansrecht vormen.