De Nieuwe Stem. Jaargang 5

[p. 605]

Kort bestek

B.V.D. en de heksen

Twee eeuwen eerder dan elders zijn in Holland de afschuwelijke heksenbrandstapels gedoofd. Niet omdat er een waag te Oudewater was waar de verdachten werden gewogen - dat was eer gevolg dan oorzaak - niet omdat het protestantisme hier de heersende godsdienst was, - de beide helften des Christendoms waren gelijkelijk in heksenwaan bevangen - maar louter en alleen, omdat hier op haar de nomale rechtspraak werd toegepast. Zodoende bleek er heks noch Duivel te bestaan.

In de hele internationale literatuur over dit onderwerp is dit ons land steeds tot roem gerekend. Wordt het wetsontwerp op de zgn. burgerlijke staat van beleg wet - en zulks staat te vrezen, alle waarschuwingen o.a. van mr Goudsmit in de vergadering van het genootschap voor de Rechtsstaat en van dr Van Haren in De Maasbode van 3 Oct. j.l. ten spijt - dan is het ook met die roem gedaan en kan de herinnering eraan op de rommelzolder der historie worden opgeborgen naast het stokje van Van Oldenbarneveldt, de boekenkist van Grotius en het hemd van Van Speyck. Dan is ook hier te lande onder het hoofdstuk van de redelijke verdraagzaamheid een streep gezet.

En zelfs als dat ontwerp geen wet zou worden, staat het ergste voor de deur, ja is door een kier al binnen. De B.V.D. - de Binnenlandse Veiligheids Dienst - is er immers al. De toestanden, zoals dr Van Haren die in genoemd artikel kenschetst, zijn méér al dan sombere verwachtingen en boze voorgevoelens.

‘Ons werd - zo schrijft hij - het geval gemeld uit een onzer grootste bedrijven, waar een werknemer zijn positie uitermate wankel had gemaakt. Hem, zo werd gezegd, zou echter niets gebeuren, mits hij voor zijn chef [zelf in dienst der B.V.D.] werkzaam wilde zijn, m.a.w. indien hij onder zijn mede-arbeiders wilde speuren naar verdachte elementen.’

Het vraagstuk der zg. ‘vijfde colonne’ is een ernstig vraagstuk. Het is ieders goed recht, er tegen te zijn. Maar wie er tegen is, dient ook de consekwenties ervan onder de ogen te zien, waarvan de B.V.D. er één is. Men kan zulke lichamen voluit bijv. Siguranza noemen, men kan met lettergrepen volstaan b.v. Gepeoe of Gestapo, men kan het ook bij letters laten, B.V.D. b.v., maar het kan niet anders of het komt alles op hetzelfde neer.

Schrijver dezer regelen herinnert zich de mededeling van een student, die, toevallig, tijdens de omwenteling van Maart '48 in Praag vertoefde. Sprekend over de gebeurtenissen van de dag met een Tsjechische collega

[p. 606]

zag hij deze opstaan, naar de deur gaan en die openen. In de opening stond een derde student te luisteren, in dienst van drie Tsjechische letters. Zo zal het voortaan ook hier gaan en de voorstanders hier zullen hetzelfde zeggen wat de voorstanders overal zeggen... of ‘het moet wel’, of ‘je hebt er niets van te vrezen... als je je maar gelijkschakelt’. Als overal elders zal ook hier de vrijheid vermoord worden - om haar te redden. Holland heeft zich vroeger vergist: er bestaan tóch heksen en er is tóch een Duivel.

Extremisten

Het telegram van dr Drees aan mr Natsir roept fatale herinneringen op. Wanneer de minister-president er van gewaagt dat het Nederlandse volk diep geschokt is door de militaire actie tegen Ambon, dan denken wij aan de schok voor Kerstmis 1948, al was het toen maar een ‘politionele’ actie. Niet het minst, zegt het telegram, zijn zij geschokt die gedreven zijn door oprechte sympathie voor het Indonesische volk. Dat zijn dan blijkbaar zij die de actie van 1948 van harte toejuichten, die, toen het om de zelfstandigheid ging van heel Indonesië, het liefst ontkenden, dat de Indonesiërs die aankonden, maar die nu de zelfstandigheid willen steunen van een gebied half zo groot als Utrecht, een zelfstandigheid zonder enige levensvatbaarheid. Men zou haast spreken van cynisme.

Dezelfde avond, waarop men in sommige bladen een grote rouwadvertentie kon aantreffen, een wilde oproep van de stichting ‘Trouw door de eeuwen heen’ aan het volk van Nederland, door hooggeleerde en hooggezeten heren aanbevolen, om zich als één man achter de minister-president te scharen, kon men in diezelfde bladen een interview lezen met Mr Gieben, de oud-wd Hoge Commissaris, die pas uit Indonesië was teruggekomen. Mr Gieben sprak van twee partijen in Ambon; de ene was voor volledige aansluiting bij de R.I.S., de kleinste was voor zelfstandigheid. De komst van enige honderden Ambonese K.N.I.L. soldaten had de schaal doen doorslaan. Deze soldaten waren niet door de Nederlandse militaire leiding ontwapend!

Nu heeft de Nederlandse regering het extremisme in Ambon morele steun gegeven, getuige de oproep van de extremisten in Nederland die niets vergeten en niets geleerd hebben en wie weet waar nog op hopen. Zij had zichzelf, de Ambonezen en de betrekkingen met Indonesië [U weet: oprechte sympathie enz.] een dienst kunnen bewijzen door de Ambonezen tot rede te brengen. De Indonesische regering heeft geduld genoeg geoefend, op zijn minst wel zoveel als Nederland in 1948.