De Nieuwe Stem. Jaargang 2

[p. 63]

In kort bestek

Generaals-rebellie: een gewoon verschijnsel in de geschiedenis - maar een zeer ongewoon in onze historie, en reeds daarom van genoegzaam belang om er de vinger tegen op te heffen - hetgeen overigens niet afdoende zal zijn, om haar de kop in te drukken. De heren Kruls en Helfrich stelden zich bij hun agitatie tegen Linggadjati duidelijk buiten hun ambtelijke verhouding en -bevoegdheid. Zij toonden zich duidelijk onbekwaam als bouwers van het Nieuwe Rijk, dat nodig is wil er in het algemeen van een Rijk, ja van Nederland nog sprake zijn. De generaal b.d. jhr Roëll deed de deur dicht met zijn n.b. openlijke oproep tot ondergronds verzet tegen een overeenkomst met Indonesië. Het openlijke ervan was het enige, dat in de Nederlandse traditie past. We hebben dat nog eens gehad, van de andere zijde, toen Troelstra openlijk de revolutie aankondigde. Iets komieks hoort blijkbaar altijd bij onze ‘Haupt- und Staatsaktionen’, misschien als compensatie voor onze ernst-van-alle-dag.

Intussen zijn nu ook zij gewaarschuwd, die als vanouds met de dooddoener leurden, dat ‘het wel los zou lopen’. Wij vrezen, dat het niet los zal lopen, als onze generaals los blijven lopen, of althans onze regering zich niet vermannen kan, ook haar hoogste ambtenaren te ontslaan als ze hun plaats niet kennen en de radio laat gebruiken, niet om een van haar afwijkende mening te verkondigen, maar om door haar te laten opruien tot onwettig verzet tegen haar eigen besluiten.

Maar het ergste van alles: wat moeten wij straks tegen de Indonesiërs zeggen, wanneer zij blijk zouden geven onze handtekening niet te vertrouwen?

* _* *

Engelsen hebben de sympathieke eigenschap om het beste van iemand te geloven, zolang het tegendeel niet bewezen is. Zo hebben ze ook Herr Schumacher, de Führer van de Duitse sociaal-democraten hartelijk in hun hoofdstad ontvangen. Maar wij kennen sinds wijlen Chamberlain, die nog ten tijde van München in Hitlers goede trouw geloofde, ook de onsympathieke gevolgen dier sympathieke eigenschap... en wij passen voor een herhaling. Herr

[p. 64]

Schumacher jammerde. Hij jammerde over de hongersnood in Duitsland. Herr Schumacher was tegelijk vol zelfbewustzijn. Reeds de mogelijkheid, dat de Duitse Westgrens hier-en-daar een weinigje naar het Oosten zou worden verschoven, verwierp hij volkomen, terwijl hij tegelijk te kennen gaf, dat de grens met Oostenrijk door hem, Herr Schumacher, niet kon worden erkend. De modulatie was wat anders, maar de melodie klonk bedenkelijk bekend. En waarom ging het nu niet met die grens? Och, weet u, dat zou onherstelbaar zijn, aldus de Führer, terwijl wat de Duitsers in Nederland hadden aangericht, alles herstelbaar was. Herstelbaar onze verliezen! Ze zijn het evenmin als het geheugen van de mof voor zijn misdaden. Herr Schumacher zei ook niet hoe ons verlies dan te herstellen zou zijn. Hij vroeg het zich zelfs niet af. Het liet hem koud - even koud als het ons laat, of Herr Schumacher zich sociaal-democraat of iets anders noemt, want we hebben allang gezien, dat hij alles vergeten en niets geleerd heeft. Als wij hetzelfde doen, zal het oude spel voor de vierde maal beginnen. Laten wij daarom wel iets leren en niets vergeten.