De Nieuwe Stem. Algemeen onafhankelijk maandblad der jongeren

[p. 138]

De triomf der schaamteloosheid

De klokken hebben geluid. Maar zij galmden met de sombere klank van duister-dreigende stormklokken. En wij hebben hun roep verstaan! Het is vrede....

De mannen van Versailles hebben hem gebracht.

En in rouw zal de wereld deze vrede gedenken. Want het verdrag van Versailles is het graf van vele hoge idealen, die daar om hals gebracht zijn door hun eigen verkondigers. Het verdrag van Versailles is het tartende symbool van de triomf der schaamteloosheid, die nòg de wereld beheerst...

De klokken hebben geluid.... En wij, jongeren, hebben hun roep verstaan!

Wij hebben gehoord de dreigende galm, de droef-dreigende galm van deze dreunende klokken, die de storm slaan over de landen.... Wij hebben verstaan de zware, donkere stem, die in deze geweldige uren aan onze oren slaat als een stem des oordeels. En ons hart heeft getrild van ontsteltenis en toorn, en in sidderende ontroering staan wij in de drukkende atmosfeer van deze duistere dag, en weten onzen plicht.... Wij wetten het zwaard van onzen geest en zullen het voeren tot het bittere einde. Clemenceau, wij hebben uw les verstaan en nemen uw slagwoord over: ‘jusqu'au bout!’ Wij zullen niet rusten voor en aleer de macht van deze uitermate schaamtelozen gebroken ligt en wij zullen de vlam van onze geestdrift bezigen als een toorts en hun schitterende paleizen van bedrog en usurpatie aan vier hoeken in brand steken....

De klokken hebben geluid. Het is vrede. En er is rouw over de wereld.

De schaamteloosheid heeft haar triomf gevierd te Versailles en haar hogepriesters gaan uiteen en verkondigen haar heerlikheid naar de vier windstreken. Met een beving van eerbied en heilig enthousiasme in de stem roepen zij haar almacht en haar glorie uit, en de volken staren naar hen.... met onzekere blikken. Want er is bewustheid van de misdaad, en zij groeit van dag tot dag, van uur tot uur. En dit is onze stille vreugde in dit uur van rouw: de volken groeien naar het licht en de jankende hyena's van reactie en autocratie zullen als verdoemde zielen vluchten naar de sferen der duisternis.... Aan ons de taak, dit moment van stralende blijdschap te bespoedigen.... het licht zo hoog te dragen, dat het gezien worden móet....

* _* *

De schaamteloosheid, die de triomf behaalde - den goden zij dank - volhardt bij haar bovennatuurlike stompzinnigheid en wèl terecht vraagt men zich af, op welke trap van verstandelike ontwikkeling de volken moeten staan, om haar nog één moment in hun midden te dulden! Met verslagenheid vraagt men zich af, hoe het mogelik zijn zal

[p. 139]

deze alle begrips- en voorstellingsvermogen tartende blindheid te genezen! Met angst in de ziel vraagt men zich af, welke huiveringwekkende schokken men zal moeten veroorzaken om deze ontzettende slaap der geesten te doen eindigen en de bedrogenen te doen opspringen tot volle wake, dat ze de schaamtelozen, die hen regeren wegvagen van voor hun aanschijn als giftig gedierte....

De schaamteloosheid is toch waarlik niet bescheiden in haar uitingen! Zij verbergt haar gevoelens noch haar bedoelingen. Zij gilt het uit, zij schreeuwt het van de daken: ‘Voortgaan wil ik op de ingeslagen weg! Bloeden zullen jullie, slaven, die heren konden zijn.... vertreden zal ik jullie als wormen, doelloos, alleen voor mijn eigen, souverein genoegen..’ En de volken zwijgen en dulden. Omdat ze niet verstaan, nòg niet verstaan.... Hoe lang zal dat nog duren?....

Met een oorlogsverbond is deze schaamteloze vrede bezegeld, een dubbel oorlogsverbond van Frankrijk-Engeland, en Frankrijk-Amerika tegen Duitsland. Om Duitsland te verpletteren, als het Frankrijk ooit aanvalt zonder dat die aanval werd ‘uitgelokt’.... Wat in mensentaal overgezet beduidt: ‘om Duitsland te verpletteren, zodra het economies genoeg hersteld is om geacht te kunnen worden, een gevaarlik konkurrent te zijn op de wereldmarkt.’ Wat het in de taal der diplomaten beduidt: ‘een aanval uit te lokken,’ weten we aan het voorbeeld van Servië, dat een oorlog ‘uitlokte’ met Oostenrijk-Hongarije, onzaliger gedachtenis.

Zo'n vodje papier wordt gekleed in woorden, als waren de samenstellers werkelik een ogenblik van plan geweest, hun woord niet te breken. Ziehier:¹⁾

Het zal van kracht blijven, tot dat een van de partijen opheffing vraagt. In dat geval zal de Raad de opheffing goedkeuren, in geval blijkt, dat de volkerenbond zelf voor voldoende veiligheid zal kunnen zorg dragen.

Aardig, hè? Veronderstel, dat de Raad (van de Volkerenbond) de opheffing niet goedkeurt, en dat de befaamde aanval komt. Dan trekt de partij, die ‘opheffing vroeg,’ zich van de hele kwestie niets aan, en wie zal haar dwingen? Wie heeft Italië gedwongen, z'n bondgenoten te helpen? Wie heeft de Italiaanse Rinaldo het pistool uit de hand geslagen, toen hij z'n bondgenoten in de rug aanviel?.... Verraad en trouweloosheid zijn de eeuwige wachtwoorden der diplomatenregeringen....

De heer Lloyd George, een der goden onder de schaamtelozen, heeft gesproken in het Lagerhuis. Hij heeft dingen gezegd, zo verblindend brutaal, zo ongehoord honend, dat men niet begrijpt, hoe niet met één slag het begrip doordrong tot gans het volk: ‘als we dit dulden, trappen we op ons eigen hart, verkondigen onze eigen slavernij, krijten onze eigen nietswaardige domheid uit.’ Men oordele:

Hij wees op het aandeel dat het Britsche rijk in den oorlog gehad had, door 7,700,000 man tot de strijdkrachten der Geallieerden bij te dragen en 3 millioen man verliezen te lijden.

D. w.z.: hij riep voor de ogen der vergaderde volksvertegenwoordigers een visioen op, zo mensonterend bloedig, zo afgrijselik infaam, dat de duivel zelf zou huiveren; hij riep de waanzinnige kreten van smart

1) De citaten zijn knipsels uit één avondblad van de N.R.Ct.

[p. 140]

dier millioenen ouders, weduwen en wezen op, die in waarheid deze verliezen geleden hebben.... En de vergadering brak niet uit in woedende verontwaardiging, zij trapte deze onkiese bluffer niet weg uit haar midden.... Zij was genoeg afgestompt in brute wreedheid, om hem ‘levendig toe te juichen.’

Spr. verdedigde de tijdelijke uitsluiting van Duitschland van het verbond, maar indien het toonde door het vuur van den oorlog gelouterd te zijn en inzag dat zijn staatkunde in de laatste 150 jaar een jammerlijke fout is geweest, zou het een geschikt lid van het verbond zijn.

Dit zei een bewindsman van het Engelse volk. Van het oude Albion, dat de laatste 150 jaar op z'n rekening heeft staan: de oorlog tegen de Amerikaanse vrijheidshelden, de opiumoorlog tegen China, de talloze moordpartijen in Engels Indië, de knechting van Egypte, de boerenoorlogen in Zuid-Afrika, de onderdrukking van Ierland.... om maar enkele misdaden te noemen uit de lange rij, die het met ontstellende schaamteloosheid stelselmatig bedreef.... Maar het is waar.... dit kan geen ‘jammerlike fout’ genoemd worden, want ‘zijn staatkunde’ (o, driemaal verdoemd woord!) voerde het tot ontzaglike rijkdom en macht!.... Het doel heiligt alle middelen - als het maar bereikt wordt! Ziehier Loyola verbeterd door de diplomatie!....

* _* *

De regeerders der geallieerde landen vieren het feest der schaamteloosheid. En daar deze aanbidding van barbaarsen oorsprong is, hoort er een bloedoffer bij! Keizer Wilhelm moet voor de vierschaar der bijna vermoorde onnozelheid gesleept worden. Moloch eist een mensenoffer. Nog loopt het al te gulzig ingezwolgen mensenbloed zijn wreden muil uit, maar hij is nog niet voldaan.

Wilhelm II, paradepop en zwakkeling, schijnheld, schijn-artist, schijnkeizer, misdadig door zwakheid wellicht, zoals deze bloedgierige tegenstanders misdadig zijn door kracht. Door en door onsympathiek, belachelik tot in het mateloze. Die de wereld het schouwspel wou vertonen van een klassieke imperator en die geëindigd is in jammerlike staat van verval. Die niet eens de twijfelachtige smaak gehad heeft, in een daad van humbug aan het ‘hoofd van een trouw bataljon te vallen met ere’.... die als eens de geslagen Belgen de grens van ons kleine land is overgevlucht als een lafhartige deserteur uit een ineenstortend leger, als een rat, die het zinkende schip verlaat.... Deze troosteloze ridder van de allerdroevigste figuur, wiens hoogste ideaal leek schrik te zaaien voor zijn geweldige persoonlikheid en die nu de risée is van variété-artisten¹⁾, deze gevallen grootheid moet veroordeeld worden door een rechtbank van vijanden. Een dode leeuw trapt men niet, volgens de edelmoedige moraal van onze nobele samenleving. Waarom moet dan deze droevige gevallene, die niemand met een leeuw zal willen vergelijken, getrapt worden - door zijn medeplichtigen?.... Willen zij zo graag alle schuld van hen en him systemen afschuiven en in onschuld stralen, al roepende: ‘hij heeft het gedaan! en kijk es, hoe braaf of wij zijn:

1) Nap. de la Mar zong van hem, dat hij in Amerongen houtjes zaagde, omdat hij zelfs nu nog ‘was zu sagen’ wou hebben!

[p. 141]

wij gaan hem.... straffen!’.... Hoe walgelik, hoe infaam van Farizeïsme! En kijk, hoe de pers de schaamteloze beweegredenen van de daad voor ons onthult:

Dat Lloyd George van plan is aan het volk dit eenige schouwspel te bereiden, zal stellig zijn populariteit bij den grooten hoop verhoogen en tegelijkertijd zal Nederland rekening moeten houden met een hartstochtelijke uitba:sting van spijtigheid en teleu:stelling, die een poging van Nederlandsche zijde om dit te verhinderen, zou verwekken.

‘De grote hoop’.... zo noemt een bourgeois-blad de grote massa des volks.... Zonder recht? Dat zou bewezen zijn, als het volk zijn adel bewees, door de schreeuwmonden der demagogen, die tot zulke middelen hun toevlucht durven nemen, te stoppen, en eenvoudig te verklaren: ‘Het zal niet gebeuren,’ of - beter nog -: ‘jullie zult tegelijk met hem terecht staan.... voor onze vierschaar!’.... ‘Lloyd George bereidt het volk dit enige schouwspel’.... De Romeinse imperatoren, die ‘het volk ook zulke enige schouwspelen bereidden,’ stonden aan den vooravond van hun val....

En het is waar! Nederland is ook bij het vraagstuk betrokken. Nederland, waarvan de geschiedenis de roem verkondigt als een veilig asyl voor allerlei ballingen. Hè, ja, Nederland, dat eens, lang geleden, een zoon van een onthoofde Engelse koning gastvrijheid verleende, totdat de tijden gekeerd waren en de jongeling bij de gratie Gods z'n voorvaderlike troon kon beklimmen.... welke gezegde jongeling uit diep gevoelde dankbaarheid het land zijner ballingschap na enkele jaren voor een behoorlik Judasloon aan de Franse monarch verried.... ja, juist, datzelfde Nederland, dat dus zeer grote redenen heeft om de Engelse edelmoedigheid en onkreukbare zieleadel zelfs op geschiedkundige gronden te aanbidden, dat Nederland zal ‘verzocht’ worden keizer Wilhelm uit te leveren aan een stelletje mensen, dat geen schijn van recht heeft, hem te oordelen, noch juridies, noch - ay mij! - moreel!... Ik vind geen twintig Wilhelmen waard om er één ogenblik voor in oorlogsgevaar te komen, ik acht het leven en de vrijheid van twintig Wilhelmen minder dan dat van één arbeiderszoon uit ons land, die voor hem zou moeten vallen - maar ik acht zijn ‘rechters’ geen haar beter.... Ik walg van hun stompzinnige huichelarij, van hun domme sluwheid, van hun nare leuzen, zoals ik walg van het leven, dat Wilhelm achter zich heelt en van zijn even stompzinnige opgeblazenheid. Ik vind beide partijen even schuldig en het wekt mijn weerzin, dat de grijnzende genoten een der hunnen willen laten boeten voor hun daden mede.

Zij zullen de Nederlandsche regeering vragen den Keizer over te geven en zich daarbij op het standpunt plaatsen van bevrijders der kleine naties,¹⁾ die in de toekomst de bescherming van kleine staten trachten te verzekeren: waartoe Nederland gerekend moet worden.

Hemel, ja! Dat had ik een moment vergeten! Ze zijn zowaar de edelaardigheid zelf! Ze zullen zich plaatsen - zeer bewust en opzettelik.... en dat is ook inderdaad buitengemeen noodzakelik! - plaatsen zullen ze zich op het standpunt van bevrijders der kleine naties! Ze hebben ons eigenlik ook bevrijd, als je 't goed beschouwt: ze hadden ons immers

1) Cursivering van mij (Fr.v.W.).

[p. 142]

kunnen verslinden, en dat hebben ze in overmaat van fijngevoeligheid en liefde, wat zeg ik?! hartstocht, laaiende passie voor het recht niet gegedaan!.... O, Griekenland.... o.... Hongarije....

En Wilson is scheep gegaan en maakt zich gereed, de blijde boodschap van de triomf der schaamteloosheid te verkondigen in de Nieuwe Wereld... Wilson, op wie onze kinderlike onnozelheid haar hoop had gebouwd. De man van de idealistiese principes!.... Wat is hij? Is hij de slang, die zoet lispelt, maar haar giftanden gereed houdt tot doden? Is hij het slachtoffer van de onoverwinnelike listigheid der ‘grote staatslieden’ van Europa? Is hij een bedrieger of een bedrogene? Is hij een valsaard of een zwakkeling? Een bewust misleider of enkel maar een karakterloze?....

Vast staat, dat hij de wachtende wereld een ontzettende teleurstelling heeft bereid, en dat zijn naam, die gezegend had kunnen zijn door millioenen en millioenen, vervloekt zal worden door millioenen van de besten onder de mensen. Dat hij genoemd zal worden in de geschiedenis van deze vreselike dagen als een man, die vrijwillig toetrad tot de orde der schaamteloosheid, en zijn eigen idealen verried. Een praatjesmaker, die brood beloofde en stenen gaf, die de broederhand reikte en een kaakslag toediende aan wie die hand grijpen wou....

Diplomatie, uw wegen zijn wonderbaar - maar alle voeren zij naar afgronden.... Moge de dag spoedig komen, dat gij zelf uw afgrond vindt, diep genoeg om uw grijnzende afschuwelikheid te verslinden....

* _* *

De schaamteloosheid triomfeert.... Het is vrede....

De klokken hebben geluid, en wij hebben hun stormroep verstaan.... Wij wetten het zwaard van onzen geest en zullen het voeren zonder vrees en onze overtuiging zal het richten naar het hart der triomferende schaamteloosheid....

‘Jusqu'au bout, Clemenceau, vous l'avez voulu.... jusqu'au bout!’

Amsterdam, 4 Juli 1919.

Frank van Waes.