Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 23

[p. 16]

Paradise is plotless

Voor Scott D. Westrem

Frank Ligtvoet

Itinerarius, 1373

Als het op Valentijnsdag vervaarlijk koud is,
herdenk je de reis naar het Oosten, naar voorbij
het Heilig Land, naar Indië of naar wat luistert
naar die naam. Wat dreef je om het lommerrijke
Soest te verlaten? Ongeloof? Een steeds herhaald
gerucht? Of waren het je vuile, stinkende voeten
die zich verdrijven lieten? Eens op weg volgden
vreemde avonturen. Met koude vingers boek je
die vandaag: je weegt de woorden tot gewicht.

Bijna aan het eind ontwaarde je het luchtkasteel:
vier Duitse mijlen in het vierkant groot en met
zeven lagen gedragen door honderden pilaren. IJl
klonk er Sanctus, Sanctus uit de hoogste. Waarom?
Niet daar, maar even verderop vond je het doel:
Thomas schonk zoals voorzegd het levend water.
Jij waste níet je voeten en ging. Terug naar Soest.
Thuis zie je dat het paradijs alleen bestaat, zolang
je niet vertrekt. Rillend schrijf je dat niet op.

Hereford Mappa Mundi, ca. 1300

Welkom monsters, welkom terug op aarde
als broeders. Hooghartige geleerdheid had
u verbannen naar de uiterste randen, naar
Lybië, Ethiopië en de wonderlijke eilanden
daaromtrent, voorbij de satyrs en voorbij
de wezens die hun grote lippen gebruiken

als bescherming tegen de zon. Kruip als u
kruipen wilt en kijk uit de ogen in uw borst,
de ogen in uw schouders, eet mondloos
en leg uw vreesloos kroost in een slangenkuil.

Wij zijn eens gegaan naar uw streken,
naar de landen die we niet wilden kennen,
de steden en de dorpen die we niet wilden
bewonen. Met blindheid geslagen streden
wij met u en - hardleers de onzen -
doodden hartgrondig u met pen en penseel.

Keer weer nu, maak u los van deze landkaart,
dit hervonden paradijs van verkruimeld papier.
Bevolk onze dromen en bevolk onze dagen:
uw bevrijding, machtige monsters, is die van ons.