Giuseppe Valentinelli's beschrijving van de Maatschappij en haar bibliotheek in 1861
Tot op heden heeft een der belangrijkste bestanddelen van de Maatschappij, haar bibliotheek, nog niet de verschuldigde aandacht in het Nieuw Letterkundig Magazijn gekregen, hoewel de redactie daartoe pogingen heeft aangewend. Daarom is het des te aardiger om eens de mening van een buitenlander, al in 1861 geschreven, in vertaling te publiceren. Het gaat om het stuk ‘Società di letteratura neerlandese’ uit Giuseppe Valentinelli's Delle biblioteche e delle società scientificoletterarie della Neerlandia, verschenen in de Sitzungsberichte der philosophisch-historischen Classe der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, XXXVIII (1861), pp. 305-563, en afzonderlijk uitgegeven in 1862. Giuseppe Valentinelli (1805-1874; alle gegevens over hem ontleen ik aan Constant von Wurzbach, Biographisches Lexikon des Kaisertums Oesterreich, 49. Thl. (1884), pp. 215-219) promoveerde in de filosofie en de theologie en werd, na enige andere betrekkingen te hebben vervuld, in 1841 vice-bibliothecaris en in 1847 bibliothecaris (prefect) van de Biblioteca Marciana in Venetië, wat hij tot zijn dood zou blijven. Tevens was hij directeur van het museum gevestigd in het Dogenpaleis. Zijn belangstellingen waren sterk historisch en bibliografisch gericht. Zo publiceerde hij onder andere Bibliografia della Dalmazia e del Montenegro (1855, Supplemento in 1862) en, als vrucht van zijn onderzoeksreizen Delle biblioteche della Spagna commentario (1860), het al boven genoemde, soortgelijke boek over Nederland, en zes delen van de Biblotheca manuscripta ad S. Marci Venetiarum. Codices Latini (1868-1873).
Uit Valentinelli's boek over Nederland is de tekst over de Maatschappij zo letterlijk mogelijk uit het Italiaans vertaald door drs. C. Hazewinkel. Ik heb Valentinelli's noten weggelaten, waarin mededelingen over de door de Maatschappij uitgegeven series en catalogi worden gedaan. De huidige noten zijn door mij toegevoegd.
R. Breugelmans