Nieuw Vlaams Tijdschrift. Jaargang 32

[p. 697]

[Nummer 10]

Walter van den Broeck
Brief aan Boudewijn

Sire,

U, die onverpoosd een levendige belangstelling voor het kulturele leven in het algemeen en voor de Vlaamse letteren in het bijzonder aan de dag pleegt te leggen, u zult het mij niet euvel duiden, dat ik mezelf niet uitvoerig aan u voorstel. U kent mij immers grondiger en u schat mijn werk hoger dan diegenen die er zich uit hoofde van hun funktie in de kulturele sektor ernstig mee bezig zouden moeten houden. Dat blijkt overduidelijk uit het feit dat u mij af en toe, bij Koninklijk Besluit, een bescheiden toelage doet geworden, die het mij mogelijk maakt mij aan de schone letteren te blijven wijden, zonder materieel al te zeer in de verdrukking te geraken.^(*)

Een curriculum vitae zou, zo vrees ik, alleen maar van valse bescheidenheid getuigen, en u weet dat ik gewone bescheidenheid al zo erg vind.

Dat ik u met een kleine ‘u’ aanschrijf, mag u echter niet als een vrijpostigheid beschouwen. Het is mij bekend dat de sekretaris van uw gemalin, jaren geleden al in een interview heeft verklaard, dat u niet langer op die kapitale ‘U’ staat.

Al van toen ik nog een kind was, wil ik u uitvoerig schrijven. Dat is een familietrek moet u weten. Mijn grootvader, Peter Jules van den Broeck, korrespondeerde in de vijftiger jaren geruime tijd met de Texaanse senator Lyndon B. Johnson, die in 1963, na de moord op John Kennedy, President van de Verenigde Staten zou worden. Er schortte wat aan opa's pensioenregeling of zo. Ik zoek dat te gepasten tijde wel eens eksakt voor u uit.

Mijn vader, Robert Sidney van den Broeck, drukte zijn vaders sporen. Hij dacht van zichzelf dat hij socialist was, omdat hij ‘Volksgazet’ las en getrouw luisterde naar de ‘Politieke Tribune’ van het N.I.R., vooral als de socialistische voorman, Jos van Eynde, u overbekend, zich bulderend tot het Vlaamse volk richtte.

(*) In naam van mijn vrouw, mijn kinderen en natuurlijk ook in mijn eigen naam, maak ik graag van de gelegenheid gebruik om u daar van harte voor te bedanken.

[p. 698]

Nooit is hij echter lid geweest van de BSP of het ABVV. En als wij ons bord weer eens niet geheel leeg hadden gegeten, zei hij dat het maar weer gauw oorlog moest worden.

De klassenstrijd vond hij een hersenschim. Hij kende de arbeiders te goed, en was ervan overtuigd dat noch geduldige overreding, noch een spontane refleks hen het juk van het kapitaal van zich af zou doen schudden. Wie acht uur hard heeft gewerkt, is de lust vergaan om de revolutie voor te bereiden, die wil alleen met rust worden gelaten. Oneindig veel meer verwachtte hij echter van het geschreven woord. Als donkere onheilswolken zich aan de einder samenpakten - de Berlijnse uchtbrug, de Koreaanse oorlog, de Kubacrisis, de Vietnamese oorlog - greep hij naar pen en inkt en schreef de groten der aarde aan.

Dat beeld zal ik nooit vergeten. Vader, gehuld in een waas van stilte en onthechting, die geheel onbaatzuchtig de hoofden van de machtigste naties aanschreef!

Onwillekeurig liepen we de hele avond op onze tenen en hielden onze adem veel te lang in.

Eisenhower moest niet zo laks zijn, hij kende ‘de Rus’ toch van in de oorlog! Hij moest toch weten wat die met West-Europa voorhad! Castro moest niet zo'n grote bek opzetten tegen Amerika, dat zou hem wel eens duur te staan kunnen komen. En wat zou er dan geworden van die wereldvermaarde Havan-sigaren, waarvan hij er graag een drietal toegezonden kreeg, in ruil voor deze goede raad. Chroetsjov moest niet zo met vuur spelen. Had zijn volk dan nog niet genoeg geleden tijdens de tweede wereldoorlog? Het was toch hoogst onvoorzichtig, Amerika, de natie met het machtigste leger van de hele wereld, zo onbesuisd te treiteren door met schoenen op konferentietafels te kloppen! Lyndon Johnson moest daar in Vietnam maar eens eindelijk schoon schip maken. Dat karwei kon in een handomdraai geklaard worden als hij dat ultra-geheime lazergeweer waarover hij in Reader's Digest eens had gelezen, uit de diepvries wilde halen. Enz.

Het was dus duidelijk een surrogaat voor échte sociale aktie, maar hém zou later niet verweten kunnen worden dat hij niets had ondernomen om de wereld te verbeteren!

Dat moeder, uit angst voor komplikaties die te groot zouden zijn voor een werkmansgezin, het merendeel van die brieven in de kachel deed verdwijnen, doet weinig ter zake.

[p. 699]

Ik haal dit alles maar even aan, om u te bewijzen dat mijn verzuchting niet op een gril is gebaseerd.

Toch wil ik al meteen een onderscheid maken: het ligt niet in mijn bedoeling uw persoonlijke tussenkomst in te roepen om een administratieve fout te herstellen, noch u enig politiek of militair advies te verstrekken.

Van vader mag ik dan mijn schrijfdrang mee hebben gekregen, van moeder erfde ik mijn belangstelling voor u en de uwen.

Dat komt doordat zij u jarenlang als vervang-zoon heeft beschouwd voor mijn broer Jules, die op aandringen van mijn grootvader in 1950 naar Amerika was vertrokken.

Lang voordien reeds koesterde zij een grenzeloze verering voor de Dynastie. Als geen ander weet zij tot op heden de weg te vinden in het dichte oerwoud van Vorstelijke Stambomen. De kleinste loot, de wildste uitloper weet zij in een oogwenk tot zijn oorsprong terug te voeren. Wie wiens neef of nicht is. Wie getrouwd is met wie. Wie ongelukkig is, wie sportief is en wie bij vochtig weer een flanellen borstrok zou moeten dragen. Haar ruime kennis op dat vlak putte zij uit vele jaargangen van dat soort familiebladen dat elke week een gekroond hoofd op de voorpagina heeft. Later was het vooral de televisie die haar Dynastie-honger stilde.

Nooit heb ik anders geweten, dan dat stipt om half twaalf vaders middagmaal naast de klaargelegde krant op tafel stond te dampen. Vader had maar een half uur schaftijd, eten moest dus snel gaan.

Als echter een koninklijk huwelijk of een koninklijke begrafenis werd uitgezonden - een aangelegenheid die, zoals u beter dan wie ook weet, vele uren in beslag pleegt te nemen - moest hij het maar met boterhammen en koffie stellen, want zij wilde geen glimp missen van de groten der aarde die over het scherm schreden.

Zonder schort en met iets speciaals aan haar haar zat ze, wat dichter dan gewoonlijk, bij het scherm. Op de tafel lag een kleedje, voor het geval de moderne technieken koninklijk Europa in de gelegenheid mochten stellen een blik in onze huiskamer te werpen.

En als je over het kleedje heen naar het scherm keek, net op het moment dat één of andere prins in close-up werd genomen, leek het warempel of die mee aan tafel zat.

(fragment)