Nieuw Vlaams tijdschrift. Jaargang 18

Tafelrede voor Dietse Warande en Belfort

Alvorens te zeggen wat ik te zeggen heb, moet ik verklaren waarom ik hier aanzit en het woord neem. Immers, onder de bezetting van de Bokken, zoals onder die van de Moffen, moeten we onze pas laten zien van zodra we op straat komen.

Ik hoef u niet te zeggen dat ik hier ben omdat ik nog altijd katholiek denk. Dat is onlangs onweerlegbaar bewezen tot mijn verwondering en verdriet. Jarenlang gaapte er een diepe kloof tussen de katholieken en mij. Zij en ik waren ervan overtuigd dat zij katholiek dachten en ik anders. Nu bericht men uit Rome, elke dag, dat niet alleen de katholieken, maar zelfs hun bisschoppen en kardinalen anders denken en nu bewijst men dat ik katholiek denk en ik sta weer alleen.

[p. 829]

Om het even echter wie anders denkt, ik geniet in dit enig kader van Bokrijk, dat zo trouw het rijk en zonnig gemoed van gouverneur Roppe weerspiegelt, van uw gezelschap en uw tafel, omdat ik van Dietse Warande en Belfort nog altijd houd.

Sommigen denken misschien dat ik, uit vriendschap voor August Van Cauwelaert, met mijn hart ben blijven hangen aan een tijdschrift waarvan ik theoretisch een tegenstander werd, maar die moet ik eraan herinneren dat de helft van mijn brochure ‘Vaarwel dan’, en juist die helft waarin ik, tegen een Jezuïet, de verruiming van de katholieke Vlaamse romankunst verdedig, verschenen is in Dietse Warande en Belfort, dat August Van Cauwelaert het er letter voor letter mee eens was en dat nooit één enkel redactielid er bezwaar tegen heeft gemaakt. De basis van mijn genegenheid is dus een geestverwantschap.

Die ideële basis vermindert de betekenis niet van mijn gevoelens en die gevoelens zijn niet uitsluitend op August Van Cauwelaert samengetrokken, zij zijn uitgebreid tot allen die hem omringden. De wekelijkse redactievergaderingen met Juffrouw Belpaire en Juffrouw Duykers, de spontane met Marnix Gijsen, de jaarlijkse met Ernest Claes, Door Van Tichelen, Jan Hallez, Jan Belpaire en de anderen, waren kostbare uren voor mij en naar gelang ik innerlijk meer van deze vrienden vervreemdde, werd ik gevoeliger voor hun trouw.

Geattitreerde lofzangers hebben vaak een minder avouabele bijbedoeling. Max Brod, de apostel van Kafka, heeft Kafka meer nodig dan Kafka hem. Het lijk van Paul Van Ostaijen moest wel eens dienen om anderen recht te houden. Tegenover de Bokken en in het gedrang van public relations om met weinig talent ver te komen, stel ik er prijs op te verklaren dat ik herhaaldelijk en graag heb geschreven over August Van Cauwelaert, niet om in de gratie van de katholieken te komen, die ik nochtans op zeer hoge prijs stel, en dat ik ook herhaaldelijk en graag vriendelijke woorden heb gewisseld met Albert Westerlinck en mijn hand in de zijne gelegd, niet om mekaars huiswerk te mogen afschrijven, maar om te getuigen voor een band met Dietse Warande en Belfort die nooit verbroken werd: eerbied voor menselijke gaafheid in liefde voor de kunst, een humanisme waarin eenmaal links en rechts ons voorbeeld moeten volgen.

[p. 830]

Nu gij weet waarom ik hier ben, wilt gij misschien ook nog weten wat ik te zeggen heb, tenzij ge verkiest dat ik weer ga zitten. Welnu, gij hebt geluisterd naar een onvoltooide symfonie die abrupt eindigt na het preludium.

Ik heb zeer weinig te zeggen, maar ik ben zeker van wat ik zeg. Ik heb August Van Cauwelaert goed gekend, Dietse Warande en Belfort was zijn leven en als hij nu hier kon zijn, hij zou stralen van geluk. De Roomse Ruimheid, zijn ideaal, triomfeert, de katholieke kunstenaar heeft de onmisbare vrijheid en gelijkheid van rechten veroverd, Dietse Warande bloeit zoals nooit, ik weet absoluut zeker dat ik u mag gelukwensen in zijn naam.

G.W.