Nieuw Vlaams tijdschrift. Jaargang 15

Dag-en-nacht-boek (2)

Een zintuig is een tuig om het bestaan te ervaren, zodat het zin krijgt uit zich zelf.

Ik sta eerder sceptisch tegenover nog levende helden.

Floris, terwijl zijn moeder en vader ziekjes zijn:

- Gelukkig ben ik nog gezond, zodat ik verdriet kan hebben. Ik wil niet dat ge alle twee sterft. Ik wil niet alleen achterblijven. Ik wil geen weduwnaar junior worden.

Geslacht. Verleden deelwoord van het werkwoord slachten. Vb.: zijn ganse leven heeft hij zijn vader geslacht.

Er zijn mensen die hun eigen dood niet waard zijn.

Helaas, alles wordt woord.

De zevende dag schiep god de mens. De zevende nacht schiep de mens god.

Soms word ik vol heimwee weggetrokken naar elders. Andere keren convergeert de aarde naar mij thuis. Wie heeft dan heimwee naar mij?

Ik dacht er min of meer in geslaagd te zijn een peil te trekken op Adam, de eerste mens.

Met sprongen van vijftig jaar ben ik in verbeelding de tijden ‘achter’ ons ingegaan, heb me telkens een vroegere voorvader voorgesteld, een beetje met mijn gezicht, met naast hem een blonde vrouw en kinderen aan haar rok.

Tot 1302 geen moeite. Vlaamse boertjes. Tot de Morinnen evenmin. Dan wordt het iets moeilijker maar dat is illusie want tweeduizend jaar voor de Morinnen zullen ze ook wel blauwe ogen hebben gehad en blond haar.

Met deze overmoed gewapend ben ik de Baltische Laagvlakte doorgestapt om zo af te zakken naar de Volkerenpoort, tussen Oeral en Kaspische Zee. De ogen dicht en ik sta plots tussen Tigris en Eufraat op het moment ongeveer dat volgens de Joodse tijdrekening Adam geschapen werd. Ik vind er reeds duizenden mensen.

- En Adam, vroeg ik, de eerste mens?

[p. 240]

Voor alle goden bevestig ik dat ik hier trouw de woorden overbreng van een man die het verkeer regelde en op mijn vader geleek, toen deze nog politieagent was.

- Adam, zei hij. Gij zijt te diep in de geschiedenis doorgedrongen. Adam wordt pas over tweeduizend jaar uitgevonden.

We zijn hier om hier te zijn.

Is dit niet ruimschoots voldoende als verklaring en programma?

Men verwijt me grimmigheid tegenover ‘andersdenkenden’. Die andersdenkenden zijn natuurlijk Vlaamse katholieken.

Ik sta niet als grimmig bekend tegenover katholieken en protestanten in Nederland, Engeland, Duitsland, Zwitserland, Amerika, Zuid-Afrika en Indië.

Waarom niet? Omdat die anderen denken. De Vlaamse katholieken vergissen zich. Zij zijn niet andersdenkend. Ze denken niet. Mogen nog niet.

Het genie slaat een generatie over. Mijn vader was een verstandig man.

Ik meen dat dromen is: ons rustend lichaam, waarin een rustende geest (fabriek) staat, wordt gestoord door een zenuwleiding, die niet tot rust komt: de te zwaar beladen maag trekt te veel bloed dat dan elders ontbreekt. De zenuwleiding, haar centrum, laat de geest niet gerust en deze staat, uit de reserve geheugen door de voorvaderen en de lectuur (of het horen vertellen) latent achtergelaten, wat beelden af om dit centrum bezig te houden. Het ‘geschenk’ kan vroeger één minuut of jaren duur hebben gehad.

Dit zou verklaren waarom men op één seconde, tussen aanslaan van de wekker en het ontwaken, een langdurig avontuur kan beleven.

Proeve van bepaling: droom is een surrogaat stuk (eind) bewustzijn van vroeger, afgestaan aan ons slapend bewustzijn van thans.

Slapen is de motor laten draaien zonder te rijden.

Is een droom lastig, dan betekent dit dat hij moeite heeft uit het voorleden geheugen los te komen.

De tijd, die idiote secondenstotteraar, is jaloers als wij een woordje zeggen. Hij achtervolgt ons letterlijk met zijn dovend gehik.

In ‘Vooruit’ 18/19-2-61 ontpopt Boekuil Herreman zich als weemoedig wijs criticus:

‘Een voorkeur? Ja... ik hou veel van Vila des Roses, waarom weet ik niet’.

Meer moeten de lezers niet vernemen. Ze moeten zelf leren al of niet weten.

Niet dat van ons werk in de toekomst iets overblijft, is van belang. Wel dat we nu hopen dat één vers misschien zal verder klinken.

K.J.