Nieuw Vlaams tijdschrift. Jaargang 14

Dag-en-nacht-boek

Een natie wordt pas één als ze een vijand heeft. Ik weiger te geloven dat België die vijand zou zijn.

Als ik iets geschreven heb, weet ik altijd meer dan voordien. Niemand heeft me nochtans iets gegeven. Schrijven is dus zich uit zichzelf verrijken zonder dat men armer wordt. Zijn eigen bloed drinken als men dorst heeft.

Voor ik naar Kongo ging, wist ik dat het tachtigmaal groter was dan België. Toen ik terugkwam, zag ik dat België tachtigmaal kleiner was dan Kongo.

Vandaag zijn ze bijna even klein.

Ik verbaas me grotelijks over een overeenkomst met Urbain van de Voorde. Lees ik iemands overzicht van onze letteren, dan ben ik vol aandacht voor wat gezegd wordt over de vermelde auteurs. Urbain ‘daarentegen’ is uitsluitend bars oog omwille van degenen die niet worden genoemd.

De overeenkomst? Hij sterkt me in mijn eigen oordeel: zijn goeie zijn ook mijn slechte.

[p. 978]

Er zijn inderdaad enkele toneelstukken die het lezen waard zijn.

Ik ken een verdienstelijke maar langzame Nederlandse uitgeverij. Laat ze uw boek gerust uitgeven. Schrijf het nadien en ge zult nog de eerste zijn.

Erover zwijgen is erover spreken.

Sommige auteurs jagen zoveel stof op rond hun naam dat men hun werken niet (meer) ziet.

Er zijn mensen die hun dankbaarheid uitsluitend bewijzen door naar uw begrafenis te komen.

We hebben ongelijk te willen dat onze kinderen op ons gelijken. Wij moeten trachten onze kinderen te evenaren, al was het maar omwille van onze partner(in).

Ik wil wel pogen uit te drukken het allereerst bevroeden. Maar ik weiger evenmin mezelf het genoegen het complex ervarene te achterhalen.

Het eerste zal ik stamelend moeten doen, zin-gebroken. Het tweede zo vernuftig doordacht mogelijk.

Wie het tweede niet kan, verdedigt het eerste. Wie te bewust is voor het eerste, zweert bij het tweede.

Beide afzonderlijk zijn verminkten, die kunstbenen dragen.

Als god niet bestaat, moet hij voor mij niet uitgevonden worden.

Ik verweet een meisje de weke persoonlijkheid van haar verloofde.

- Hij is een fijne jongen, verdedigde ze hem.

Ongetwijfeld. Zo fijn dat ge hem niet ziet.

Het is met afval(ligen) dat men best een nieuwe grond(gedachte) bemest.

's Nachts ben ik blij als ik wakker mag worden van een nachtmerrie. En dan zou ik mijn schone, klaarlichte dag aan boeken van Kafka moeten besteden. Neen, waarde vrienden.

Er zijn mensen die de vriend zijn van alleman. Behalve van iemand.

Hoe mooi we ook zijn of hoe stoer; wat we ook doen: rozen plukken, een kind zogen, bidden, een gelofte van eeuwige zuiverheid afleggen, altijd hebben we een portie mest in de buik.

We denken dat het leven begint bij onze geboorte. Voor enkelen vangt het lang voordien aan, voor anderen veel later, tenzij nooit.

Er zijn meer kansen zich belachelijk te maken met half aan- of half uitgekleed te zijn dan zich naakt te vertonen of opgetuigd.

Voor de meeste mensen voltrekt zich hun bestaan buiten hun vel.

[p. 979]

Ik zal u een voorbeeld geven, zei de man, en hij maakte de regel belachelijk.

Volgende regel kunnen we daaruit afleiden, vervolgde hij, en een voor een stierven de voorbeelden.

Het gaat allemaal zeer vlug. Nauwelijks liggen we verwekt of we zijn al mede-eigenaars van het heelal.

Bijgeloof is wat men zou willen geloven en niet mag. Geloof wat men niet kan geloven maar moet.

Niet mag, niet kan, moet, - woorden uit een triestig arsenaal.

Hem die erin geslaagd is zich te bevrijden van de goden-folklore wordt verweten dat hij soms nog over god spreekt. Wroeging, spijt, onrust, enz. Wat zou het. Op tijd en stond is het goed een overwinning te gedenken. Daarvoor bestaan zelfs nationale en andere feestdagen.

Er is geen verschil tussen god en de duivel. Beiden bestaan niet.

Ik heb geen vijanden; niets dan gewezen vrienden.

De meeste mensen kennen de kunst niet om hun lichaamsdelen tegen elkaar te beschermen.

Ik houd van Frankrijk. In Frankrijk. Niet van Frankrijk in mijn eigen land. Idem voor andere landen.

Vlaanderen en Nederland worden voorgesteld door een leeuw. Waarom een leeuw nooit door Vlaanderen of Nederland?

Zoek de mens en ge zult een dier vinden.

Van een bepaalde leeftijd af zijn alle mensen even oud.

Het is niet te doen de persoonsbeschrijving van een dichter op te maken aan de hand van zijn verzen. Gewoonlijk is hij dikker.

Duurt het te lang eer zich een nieuwe reisgelegenheid voordoet, dan schrijf ik een reisverhaal.

Dompel een kamerplant in een emmer water, gij zult luchtbellen zien. Niet rond alle wortels kleeft nog aarde.

Dompel een te lange-thuisblijver onder in een vreemd land, ook hij zal weer aanaarden.

Een dichter is een lezer die niet beter vraagt dan zijn gedichten zelf niet te moeten schrijven.

Een optimist, iemand die zegt:

- Vandaag ben ik weeral een dag jonger dan morgen.

Emiel van Hemeldonck is onze Vlaamse Hendrik Conscience.

Ik geloof in de menselijke solidariteit. De meesten onder ons doen de kwaal van hun leven op tijdens begrafenissen.

[p. 980]

Er zijn meer soorten van moed: morele, fysieke, psychische, militaire. We kiezen steeds de moed die ons het gemakkelijkst ligt.

Veel secretarissen-generaal zijn meer generaal dan secretaris.

Floris, de laatste dag van het zomerverlof, nadat hij met zijn neus tegen een half openstaande deur is gelopen:

- Ik zal niet wenen. Mijn tranen zijn ook nog met verlof.

Roep nooit om god. Hij zou een (onder)pastoor kunnen zenden.

Alles werd gezegd. Zelfs dit.

Een Nederlands letterkundige schrijft elke nacht vijfentwintig aforismen om zo lang mogelijk wakker te blijven. Vreemd: zodra wij ze lezen, vallen we in slaap. Of, niet vreemd: op aarde is maar een bepaalde hoeveelheid wakker-zijn voorhanden.

Op regelmatige tijdstippen kan ik geen boeken meer zien. Enkele dagen nadien betrap ik me erop er zelf een te willen schrijven. Dilemma:

- voel ik me onvoldaan door het gelezene en te lezene en wil ik mezelf gerieven in verbeelding en concentratie;

- of eist het door mij te schrijvene alle ruimte en verinniging op?

Ik ben meer geneigd een boek te lezen als men zegt dat het niet deugt dan omwille van lof. Een slecht boek is altijd beter, een goed altijd minder. Het eerste profiteert van onze geest van tegenspraak, het tweede lijdt eronder.

Ik heb zoveel over sommige auteurs gehoord dat ik ze zelf niet meer moet lezen. De meeste moderne ‘klassiekers’ b.v.

Mijn grootouders, brave buitenmensen, hebben, zeker niet, ooit een boek gelezen. Moet ik soms hun achterstand inlopen? Want ik geloof in een overgeërfd geheugen met terugwerkende kracht.

Helaas, men kan niet meer lezen voor de doden. Mocht het wel, hoe zou ik mijn voorvaderen uit de 14de eeuw plagen met de lectuur van Consciences ‘Leeuw van Vlaanderen’.

Ik bloos als ik sommige buitenmensen beklaag, omdat ze nooit een boek lezen, en plots bemerk dat ze zelf een boek zijn. Zo boeiend en simpel dat ik het beklaag beter letters te kunnen lezen dan mensen uit te schrijven.

Elke biblioteek bestaat uit te veel boeken.

De twee poten van een pen zijn rapper dan de tijd. Ze halen hem telkens weer in, al keren ze tienmaal terug in 't verleden.

Als ik schrijf zitten we gevieren aan tafel. Mijn verleden en ik; een ik dat dit verleden op de pijnbank strekt; een derde ik dat de bekentenissen optekent; een vierde dat glimlacht of grijnst naarmate het ontlokte waar is of leugen. Bij het herlezen jaag ik ze allen buiten. Soms stel ik vast dat er niemand in de kamer zit. Waar ben ik dan?

[p. 981]

Zelden word ik bekoord door een geïllustreerd boek. Beeld en tekst verstrooien elkaar bijna altijd.

Een tekening mag niet meer zijn dan een hoofdletter, een woord of een naam die weggelopen zijn uit de tekst, al spelend, maar precies op tijd werden tegengehouden door de uitgever eer ze uit de bladspiegel verdwenen waarna ze met de oren terug werden binnengesleept.

Toch is het altijd de tekst die gestraft wordt.

Tekening in een tekst: ongewenst bezoek.

Tekst onder een tekening: bezoeker voor een gesloten deur, een jongen die wil meespelen met meisjes. Met al de gevolgen van dien.

Niet dat er gedichten worden geschreven is vreemd. Dat niet iedereen er schrijft is onrustwekkend.

Zonder hun naam zouden de meeste mensen niet bestaan.

Godgeleerdheid: nul die zo vlijtig draait dat ze meent een bol te zijn.

Wijsheid: schimmige compensatie voor gebrek aan avontuur.

Avontuur: voorwendsel om wijsheid op te doen.

Ik heb meer respect voor sommige onderwijzers dan voor sommige universiteitsprofessors.

Ik zou willen een winkeltje openen en titels van boeken verkopen.

J'y pense, donc je n'y suis pas encore.

Ik houd niet van voetnota's. Wel van hart- en hoofdnota's.

Floris vindt een nieuwe manier om zijn moeder te plagen:

- Allee, mamietje, tot we elkaar nooit meer weerzien.

Een vink bouwt zijn nest in de omgeving van een sterkere vogel. Geen grote les uit deze lente. 't Is waar, het is al mijn 55ste.

Voor de jongeren moet het een hele opluchting zijn geweest, toen Conscience in 1883 stierf.

En in 1899, toen Gezelle zweeg.

En in 1929, na de dood van Van de Woestijne.

Alleen onze tijdgenoten beletten ons onze tijd te zien.

De minister durft niets doen voor zijn vrienden uit vrees voor zijn vijanden.

Geen groot bewonderaar van mensen die de hulp van god nodig hebben voor aardse aangelegenheden.

- Ik heb maar één minnaar.

- En wie is dat... niet?

[p. 982]

Willem van Eeghem deze zomer Streuvels ontmoet.

Stijn: ‘Ik ben maar het vel meer over de benen. Er is echter een goeie kant aan. Ik ben alleen nog vatbaar voor twee ziekten: een velziekte en een beenderziekte’.

Elckerlyc: instinctieve verdediging van de geest tegenover de duisternis Dood. Pleidooi van de luciditeit, als blinde krachten in aantocht zijn.

Pre-symbool van Europa?

Laten we het elkaar niet moeilijk maken. We moeten al genoeg vechten tegen de dood.

- Kom, zei ik tot de vrouw. Gunnen we elkaar wat eeuwigheid.

Ontwaakt waren we weer jonger geworden.

Zoveel leugens hebben ze verteld dat ik nooit meer bang word de waarheid te vernemen.

K.J.