Nieuwen ieucht spieghel

[p. 12]

[Eneruant animos cytharae, cantus'que, lyrae'que]

Ghelijck alle dinck heeft zijn beghin,

Zoo quam my 't Vrijen in den sin,
't Vrijen en weet ick anders niet te nomme,
Dan ghemaeckte Sotternye al omme.
Zoo heb ic ghevonden voor't beste,
Dat men eerst moet doen, doet men 'tleste.

Dat is te spreken van Trouwen,

Daer de Dochters eerst niet van houwen,
'tSchijnt dat sy van Been end' Hout ghemaect,, zijn
Alst by 'tvyer komt, daer den brant in raect,, fijn
Zoo is dan dit voor myn advyse dat ic leer,
Dat men in't Vrijen, d'achterste voor keer.

Want alst al is gheklapt, en ghepreect

Zoo ist dan doch van Trouwen, datmen spreect,
Tis ooc best om tijt te vvinnen,
Dat men 'tbeste Woort eerst, met minnen
Voortbrenght, om kort te maken,
Met dat Woort, kanmen aen een Vrijster gheraken.

[p. 13]

Eneruant animos cytharae, cantus'que, lyrae'que,

Et vox, et numeris brachia mota suis

Hos veneri, hos Baccho, hos juuat jndulgere choreis,

Sic pudor et probitas et metus omnis abest

Otia multorum viden' vt sint causa malorum;

Cui peccare nefas otia tolle puer.

[p. 14]

Amy Vrou Venus vvat doet ghy my plaghen,

Ick en kant niet langher verdraghen,, dit lyden groot,
Och Cupido helpt my dese Liefde draghen.
Amy Vrou Venus vvat doet ghy my plaghen,
Dat ick alle mijn Ionghe Daghen
Moet treuren en klaghen, tot in der doot.
Amy Vrou Venus vvat doet ghy my plaghen,
Ick en kant niet langher verdraghen Dit lijden groot.

Tsamen sprake, van een Ionghman ende Cupido God der Minne.

Ionghman.

 

O Wreede Cupido wat heb ick bedreven?

 

Cupido laet my leven / ghy zijt geabuseert /

 

Ick hebbe als een Krijchsman in uwe Wapene begheven /

 

Cupido laet my leven // ick heb u altijt gheeert /

 

Och tis te laet / ick beghin te beven /

 

Cupido laet my leven // ghy zijt geabuseert /

 

Ick brande van binnen eylacy ick ben ghewont /

 

Seght my hoe komt dat ghy / u Vrienden niet en wilt sparen.

Cupido.

 

Ionckman bedaert u wat / wilt dus niet baren /

 

Die ick lief hebbe / die wonde ick garen.

Ionghman.

 

Hoe sullen die varen // die ghy benijt?

Cupido.

 

Die sullen derven der Minnen strijt /

 

Ende leven altijt // sonder Venus hanteren.

Ionghman.

 

Tis zwaer te ontberen /

 

Nochtans ist beter Liefde te derven

 

Dan aldus ghewont te moeten sterven /

 

Want ick och armen

 

Doorschoten met uwer vierighe stralen /

 

Ga suchten en kermen

 

Ende sonder vreucht / altijt treurich dwalen /

 

Niet wetende hoe ick zal werden ghenesen /

 

Zie dat ick het eynde beghinne te vresen

 

Ende liever wil wesen // van alle Liefde vry.

Cupido.

 

O quade melancoly /

 

Or sa / ick zal u helpen /

 

Ick zal u Wonden weder stelpen /

[p. 15]

 

Myn Pijlen zal ick wt u Herte trecken /

 

Ende u beghecken // van u quade ghelate /

 

Dan zuldy u Liefden weder willen stercken /

 

Maer ic en zal u niet hooren / ten zal u niet baten /

 

Dus ziet wel toe / eer ghy beghint.

Ionghman.

 

Ick ben zoo ghezint // ten baet gheen praten /

 

Ick en macht niet laten /

 

Cupido / Cupido / Cupido seggh ick / maect my gesont.

Cupido.

 

Suldy dan moghen derven haer rooder Mont /

 

Haer 'sHertsen gront // haer lieffelijck aenschijn?

 

Waerdy niet liever noch drymael ghewont /

 

Dan dat ghy ghesont // van haer sout moghen zijn /

 

Tis u Medecijn // moet ghy wat lijden /

 

Ghy behoort voor sulcken Persoon altijt te strijden /

 

En niet te vermijden // tot haren plaisiere /

 

Denct om haer troostelijck wesen /

 

Denct om haer Ooghskens fiere /

 

Haer soete manieren // haer Woordekens ghepresen:

 

Haer witte Tandekens // haer propre Handekens // sullen u ghenesen /

 

Oft suldy dit wel moghen derven?

Ionghman

 

Och neen ick Cupido / veel liever te sterven /

 

Sy heeft verworven den gront mijns Herten.

Cupido.

 

Wat wildy dan klaghen van groote smerten /

 

Ick en heb u niet ghewont / teghens u behaghen.

Ionghman.

 

Maer mijn Liefde is te groot / ic en machse niet draghen

 

Het Hert brant my te seer van binnen.

Cupido.

 

Och waer zijn u zinnen /

 

Wildy dan van uwe Wonden noch zijn ghenesen /

 

Oft wat wildy hebben / dat ick beghinne?

Ionghman

 

Niet anders Cupido seer hooch ghepresen /

 

Dan dat ghy haer ooc wilt wonden die ick beminne /

 

Op dat mijn Liefde gheloont mach wesen.

Cupido.

 

Ick heb u ghewont / Wont ghy haer selfs weder.

Ionghman.

 

Or ca gheeft my u Boghe / u brande Veder /

 

Ick zalt bestaen Godt gheve hoe 'tgaet.

Cupido.

 

Mijn Boghe is u niet te maet /

 

Wildy profiteren / soect anderen raet /

 

Met Amoreuse manieren // met Woordekens fiere

 

Moet ghy haer verwinnen /

 

Tis een zoo schoon / zoo Edelen Diere /

 

Sy en zal niet haten die haer minnen /

 

Voert uwe minne met kloeck verstant.

Ionghman.

 

Och de Konste der Minnen is my te seer onbekant

 

Cupido triumphant // wilt my institueeren.

Cupido.

 

Dat ghy niet en weet / dat vraecht / ick zalt u leeren.

Ionghman.

 

Hoe zal ic dan funderen // myn Hert in Amoreusheyt?

Cupido.

 

Stout suldy syn / niet sonder heusheyt /

 

Betrouwende dat ghy tot uwe intentie sult geraken.

[p. 16]

Ionghman.

 

Dat soude my veel meer pijnen maken /

 

Als my sulcken saken // niet wel en ghelucte.

Cupido.

 

Die niet en avontuerde / niet en pluckte /

 

Laet uwen arbeyt u niet verdrieten.

Ionghman.

 

Tis swaer te arbeyden sonder ghenieten /

 

O God / wilt my te recht institueren.

Cupido.

 

Water ende Vyer zal eer accorderen /

 

Ende de Sonne wederkeeren teghens haer Natuere /

 

Als een Ionghe Dochter / wilt dit observeren /

 

Teghens minnelijck begheren // obstinaet zal dueren.

Ionghman.

 

Contrarie bevinde ick alle uren /

 

Want wat ick bidde / sy blijft rebel.

Cupido.

 

Dat dees Meyskens meest weygheren / dat begheren sy wel /

 

Wilt u aen een kleyn gherucht niet stooten /

 

Maer volhert altijt in Liefden jent.

Ionghman.

 

Myn eyghen Liefde heeft my mede verdrooten /

 

Dat ick niet en profitere / dat is myn torment /

 

Hoe zal ick haer gracy meer moghen winnen?

Cupido.

 

Ghy sult haer eeren en dienen als een Goddinne /

 

Na haren zinne // moet ghy u stellen /

 

Ghy moet lyden en verdraghen / hoe wel sy u quellen /

 

En wat sy u heet / en moet ghy niet laten /

 

In Reghen / in Wint gaen byder Straten /

 

In koude / by doncker / 't moet u behaghen /

 

Ghy moet haren naem altijt by u draghen /

 

En over haer niet klaghen // over eenighe smerte /

 

Ziet sy niet gheren koleuren / Kleet u int zwerte /

 

Dat sy metter Herten // u Liefde kan mercken /

 

Is sy seer Catholick / gaet dickwils te Kercken:

 

Zoo sult ghy stercken // uwe Liefde in vrede /

 

Wat haer behaecht prijst ghy dat mede /

 

Al ist contrarie teghens u maniere

 

Want het is de Dochterkens een groot plaisiere /

 

Dat een Ionghman volcht haer verstant /

 

Volhert altijt in Liefden fiere /

 

Sy zal haer ghonst u stellen te pant.

Ionghman.

 

Door uwe deucht // ben ic verheucht // Cupido playsant /

 

V bedanckende van uwe schoone Doctryne /

 

Vraech ic u veel al ist u pyne /

 

Komt my in myne // Ionckheyt een weynich te baet.

Cupido.

 

Vraecht vry ick zal u gheven raet /

 

Ghy syt Soldaet // in der Minnen strijde /

 

Ick en zal u niet verlaten tot eenighen tijde /

 

Ende al u lijden // zal ick doen ghenesen.

Ionghman.

 

O God / boven alle Goden ghepresen /

 

Seght my doch wat mach het wesen /

 

Dat my mijn zinnen aldermeest berooft.

Cupido.

 

Dat ghy haer soete Woordeken / al te dra ghelooft /

[p. 17]

 

De Ionghe Dochters segghen veel / dat sy niet en meynen /

 

Ende tghene sy meest weygeren / begheren sy pleyne /

 

Hier door certeyn wordt u Ionckheyt bedroghen.

Ionghman.

 

Ick meynde och armen / dat de Meyskens niet en loghen /

 

Wat zal ic poghen // dat my dat niet en belet.

Cupido.

 

Ghy sult u houden / oft ghy haer gheloofden maer weten bet.

Ionghman.

 

Haer Woordekens net // moet ick die vergheten /

 

Seght my Cupido / hoe zal ic dan weten /

 

Wanneer myn Liefde haer ter Herten gaet?

Cupido.

 

Als ghy haer Woorden volbrenght metter daet /

Ionghman.

 

Och Cupido gheeft my raet // sy heeft een ander liever dan my /

 

Hoe zal ick het mercken / dat ick alleen de Liefste sy?

Cupido.

 

Dient haer altijt bly /

 

Continuerende / end' doet wat haer belieft /

 

Daer gheen partije en is / verkout de Lieft.

Ionghman.

 

Or ca / caragie ick sy gearmeert /

 

Lijden ende strijden / en kan my niet deeren.

 

O groot Godt Cupido / ghy hebt my gheleert /

 

Dat Maechdelijc zaet // daer mijn troost aen staet // zal ic altijt eeren /

 

En̄ u met dancbaerheyt sacrificeeren /

 

Zoo langh ick op der Aerden zal leven.

 

Ick hoop sy zal haer eens omme keeren /

 

Myn Hert myn Sinnen heb ick haer ghegheven /

 

Kan ic dan ten laetsten gheen troost verwerven /

 

Zoo moet ic dan van dese Wonde sterven.

FINIS.

EEr dat ick Cupido konde /
Wenschten ick om der Liefden soet /
Doch zoo haest als hy my wonde /
Heeft hy my lieffelick ghegroet.
Maer als het Kruyt Sardinus doet /
Heeft my lachende verslonden /
Met een Pijl / diet Hert doorwroet /
Eylaes my dunct ick sterven moet.

Want als ick na Ionghers pleghen /

Onder groene Eycke lanck /
Was int Gras ter neder ghesleghen /
Hoorden ic naerder Nimphen sanck /

[p. 18]

 

D'aerde verheuchde door't gheklanck /

 

Ick sagh lancx de groen Weghen

 

Eene Maecht / van wesen blanck /

 

Alwaer myn eerste Liefde dwanck.

 

Als ick sach dees Blom voor ooghen /

 

Wert myn Liefde terstont beduyt /

 

Als de Son smorghens in't hooghen

 

Straelt syn glants / op't groeybaer Kruyt /

 

Trect den vochten Dan daer uyt:

 

Zoo deed sy my 't Hert verdrooghen /

 

En in plaets van Lief ruyt /

 

Niet dan Liefden in't Herte spruyt.

 

Doch waer Liefden niet dan ghenuchten /

 

Die my nu zoo bitter smaect /

 

Had Cupido haer met duchten

 

Met ghelijcken Pijl gheraect /

 

Maer gheen Liefde myn Lief ghenaect:

 

Want sy vliet als Daphne dede /

 

Soete Liefde sy seere ghelaect /

 

Dies my 't Herte noch meerder blaect.

 

Had ick nu Cupidos Schichten /

 

Zoo sou ick myn Lief terstont

 

Met ghelijcken brant verlichten /

 

Als hy my nu heeft doorwont /

 

Dan zoo souden wy ghesont /

 

Bey te samen veel Vruchten stichten /

 

Als twee een syn in verbont /

 

De Liefd' blijft vast 'tzy u vermont.

 

Even-wel zoo langhe ick leve /

 

Zal ick u verlaten niet /

 

Al waer ick van haer verdreven /

 

In het Lant / al waer men ziet

 

't Hemels Licht / alst ons ontvliet /

 

Dus O Lief my troost wilt gheven /

 

My u lieffelick Aenschijn biet /

 

Eeuwich u groot lof gheschiet.

FINIS.

Minde de Ieucht,, altijt in deucht,, sonder verdriet
Zoo soude Minne,, door weelde der zinne,, verdorren niet.