De Nieuwe Gids. Jaargang 9

[p. 75]

Ontologica. Van Paul Zeidit.

Lezen is het inwendig leven der woorden, drijvende op het gevoel, aan de hand van gedachten- en klankrythme meegeleefd.

De journalistiek en alle schrijven, waarbij aan woorden en gedachten alleen uitwendige waarde wordt aangerekend, als waren ze teekenen, afgesproken bedachtiglyk, ontneemt der organische Taal hare bloedwarmte en natuurlijke beweging, maakt ze tot signaleeren met anorganische begrippen: een knibbel-spelletje voor de menigte.

Een laag dier is de journalistiek, knielend voor den uitwendigen Schijn van vroeger gevoelde en gedachte Dingen, een elf-klauwige monster-parasiet op de Kunst van het Woord.

[p. 76]

Uitwendig-levende menschen, van zichzelven, en de wereld (die binnen den mensch is) áf- en naar- buiten gekeerd, zijn als zich brekende en verdeelende voortdurendlyk. Zij alleen verliezen zich in het Stof, waaruit ze geboren zijn.

De gewone onderscheiding in menschen en dieren is er eene van schijn, van kernloozen, ‘uitwendigen’ vorm.

Gods wil is in wat wij Liefde noemen: de Wet. In de hiërarchie van menschen-onderling en van menschen-en-andere-wezenen is den lageren, Wet en Liefde in den wil der hooger-levenden.

Wetenschap is menschen-werk: reflexie geördend.

Schoonheid is de goddelijke orde der verschijnselen, gereflecteerd niet door menschen-wil.

Het goede heeft kern, Essens, en kiest als vorm de Schoonheid.

Het kwade is Kern-loos, een harde dop zonder boon, ijdelheid.

De Duivel is leeg, vandaar zijn vraatzucht.

De menschen zijn als wandelende bergen, die ge omkeert zijn hol. Weinigen bewonen daar zichzelf.

[p. 77]

Als in kinderen zijn goud-bloemen en zilver-distels, in achttienjarigen cactussen, narcissen en treurwilgen, vinden we in het meerendeel der volwassen mannen niet dan knotwilgen, om klompen van te maken.

In anderen liefde als zwakte, sterkte als slechtheid te zien, is menschelijke zwakheid.

Een vrouw regelt eb en vloed van den mannelijken wil.

De Kunst regelt eb en vloed van de levens-kracht in een levend volk.

Als de handels- en nijverheidselementen van een volk zorgen voor de materieele welvaart van kunstenaars, zoodat deze door over-maat van kracht zich uiten moèten, geschiedt dit uit welbegrepen eigenbelang.

Alles is reeël, of het is niet.

De Duivel is de bespotting van het goddelijk Leven, een verzamelnaam voor alles wat wij menschen (uit zwakte) niet kunnnen begrijpen of liefhebben. De Duivel is negatief.

De ontastbare verbeeldingen en de tastbare zijn analogen.

[p. 78]

Klanken zijn tastbare verbeeldingen voor die hoort, kleuren voor die ziet, gedachten voor die denkt, teeken voor die gelooft.

Teekenen zijn ontastbare verbeeldingen voor die niet gelooft. Klanken, kleuren, gedachten etc. zijn analogen.

De verschijnselen, die ons bewustworden vormen een periodiek systeem van onderling wisselend-analoge uitingen van éénzelfde onveranderend Mysterie.

Gelukkig zijn is rondom-bewust leven.

Een wetenschap, die gebaseerd zal zijn op de onderling verbonden analogieën van alle dingen zal in Een-voud het leven leeren begrijpen.

Een wetenschap, die alleen het stoffelijk productie-vermogen maar niet de levens-bewustwording van het volk verhoogt, is een tijd-verdrijf.

Vriendschap is de kontoer van een hagepreek.

Elk lager leven is het Purgatorium voor een hooger.

[p. 79]

De menschen zeggen niet te vertrouwen en te gelooven dan in zich-zelven. Maar zij zijn een verleden en een heden en een toekomst gelijktijdig.

Wie weet iets van zijn eigen verleden, of gelooft dat hijzelf er de drager van is?