De Nieuwe Gids. Jaargang 8

[p. 322]

Ontologica van Paul Zeidit.

Lezen is als bidden, de letter-teekens onze dichte oogen.

Goede manieren zijn kunst-middelen om het lichaam minder te voelen.

Smart is de breuk door het afscheidnemen van iets. Verdriet is het kalmer beschouwen der geheelde wond.

De Fataliteit, is in de leegte van alle Verbeelding.

Dichters worden misschien daarom zoo sterk aangedaan door de dingen, omdat zij niet zien hoe iets is, maar naar welke zijde een gang in het verschillend gaande is: nàar God of vàn God.

[p. 323]

Sommigen meenen ‘denken’ uit boeken te kunnen leeren, elk leere dit uit eigen kindertijd.

Een mensch is, wat hij begrijpt of liefheeft.

Elke publieke vrouw is het wandelend bewijs dat in 't woordenboek der mannen: de Schoonheid een ‘bêtise’ is.

Ook het niet-te-wetene, noch het onzichtbare is mystiek voor die fundament in hunne oogen hebben.

Recht is ekonomie van de volks-kracht.

Elke definitie, die niet zichzelve in de staart bijt, een cirkel makende, is onjuist.

Dichters geven Stijl aan het herinneringsleven der menschen.

Als menschen zich konden losmaken van iets, hoe klein ook, uit hen gemaakt, zou geen voortbrengsel langer dan één moment in wezen blijven.

[p. 324]

Wat ons lichaam in stand houdt, is d'aanwezigheid van menschen: in absolute eenzaamheid zouden wij verdampen of tot pulver worden.

Het Woord is de beeldhouwer van ons geslacht.

‘Angst’ is het bewustzijn: op het moment onharmonisch te kunnen sterven.

Misschien zien wij onszelf alleen met de duistere plek van ons oog.

Aan d'Akademie.

Tusschen memorie-denken en natuurlijk denken ligt het heele leven en z'n reflexie.

Het geloof is geen aktie.

De journalistiek is de ten top gevoerde arrogantie van woorden zonder koning.

De menschen zouden blozen als ze bewijzen konden, dat God bestaat.

Menschen zijn alleen in zoo-groote mate als zij de Heiligheid van het mensch-zijn manifesteeren.

[p. 325]

Aan elk wordt gegeven, naar mate der overgave van zich-zelven, zooals een vat alleen ontvangen kan, indien het open staat en voorzooverre het leeg is.

Lijden is het gevolg van en is zelf: verkeerd leven. Medelijden (i.d. letterl. zin) is een mis-daad. Lijden: smart-hebben, als begeerte is tot Liefde.

De kalmte geeft tijd aan het beste binnen, om heerscher te zijn van den bewusten toestand.

Menschen zijn wonderlijke dingen, voor zooverre zij bij Kunst altijd vragen naar de achterzijde: wanneer is dat schilderij gemaakt, waarom is die titel zoo, hoe kon die emotie toen-juist uiting vinden, welke vrouw was de inspiratieve, etc. Zij hebben ongelijk, want de achterzijde van de Kunst is in den Hemel en niet op aarde.

Gewoonte is een der vormen van wat men Dood noemt.

Als er werkelijk een Dood was, zou God niet bestaan. Er is alleen mate en gedaante van Leven.

Gelukkig-zijn is de eenige goede daad, die wij doen kunnen.

Menschen zijn menschen, die alleen liefhebben: het bezit.

Dichters zijn menschen die kunnen liefhebben, zonder te bezitten.

[p. 326]

Menschen maken niet van de dingen met liefde iets moois, maar het doel is: het sneller kunnen overzièn van het bezit: rechte straten, snelle verkeersmiddelen, concertgebouwen, wandschilderingen.

Met het sentiment begint organisch leven.

De Duivel heeft meèr reden zijn vervloekte handen te vouwen dan de goddelijke mensch.

Het Goede is als een wijd Oog. Het Kwade steekt als een flits, als een scherpe balk, voelt geen wanden, breekt, wordt tot poeder en verloren.

Zelfkennis is de reflectie van het gedaan-worden, niet van het zijn en het doen.

Zelf-overwinningen zijn niet àktief, maar het niet-plaatsen van schuttingen, waarmede de bewuste wil het wezen (een verzameling van ontvangers, condensators en distributoren) wil afsluiten van den eenig en absoluut goeden invloed van het onbewuste.

Haat is sterkte, nooit liefde.

De Idee is de inhoud der Emotie. Idee en emotie zijn één.

[p. 327]

Het gevoel pas-klaar gemaakt voor school-gebruik en daartoe ontdaan van kleur, klank en rythme, d.i. van waarheid, geeft het begrip.

Het gevoel is als het rythmisch vermoeden van eene hoogere bewustheid in het onbewuste.