De Nieuwe Gids. Jaargang 7

[p. 382]

Zieke Prins, door Delang.

‘De jonge prins was van een zwarte somberheid.’
Oud kinder-verhaal.

‘Zoo menigmaal zag ik den Hemel open na lange dagen van groote verlatenheid, na lange dagen van gezochte verlatenheid. De menschen - die ik niet minde - werkten op mij door hunne afwezigheid. Als een diep-gevallene voelde ik mij soms te-midden der vreugd, als een te-pletter-gevallene van groote hoogte. Zóó was altijd de Hemel, te liggen op den buik en niemand wetend van u, maar toch te denken alsof het on-eindig Heel-al het weet, uw stille verlatenheid. Er is smartend genot in het niet-van-noode-zijn onder de menschen; in elk offer-van-afstand is iets van een loutering. En wat zijn de Engelen anders dan gelouterde wezenen. De wereld gaat haar gang als een groote jaar-markt of een oorlogs-slag, of een huis-volslaven of een hoofsch poppen-spel, en gij alleen ligt werkeloos en zonder belangen, innig genietend het stille pijnen, van het hooge Verlaten-zijn. o, Laten er niet liefde-vol

[p. 383]

komen die willen u tot hulpe zijn, laten er niet komen en breken willen - met een traan of een lach of een woord - de starre strakheid van uw wezen en het teere trillen der zwakke liefde verhoogen; laten er niet komen en openen uw hart voor de vreugdeloos-pijn-looze versmelting der wezens; laten er niet komen verdrogend de moeilijk-gewonnen kultuur der Hoogste Smart. Ween, ween, kind-van-menschen. De wereld wil, jaagt, leeft. Gij, kind-van-menschen die geen god zijt, ween gij naar de bleeke Altaren der Inverse Vreugd.

‘Zoo menigmaal zag ik de wereld open en voelde het Verlangen vrij. Op mij zijn geschoten pijlen van liefde, tot mij hebben woorden van vriendschap geklonken; ik heb den grooten Schijn gezien die Aanzien heet en Roem. Mij heeft niets geraakt, in mij heeft niets weerklonken, uit mij is geen nieuwe roem gegaan. Mijn ongeloof heeft alles verdroogd. Onmachtige fantasmagorieën bleken de Voorstellingen der menschen. Want wat is leeger dan het Versleden als het mensche-doel bereikt, wat verschrikkelijker dan gedwongen rust in gedwongen eigen-tevredenheid. Daar zijn prikkels en zweepslagen, laten wij de prikkels hoog-prijzen en heffen het snijdende koord tot een heilig Symbool; in het gevoelen van den striemslag ligt het niet-weten van ongeluk. Het Bereikte wekt te knagender leed, omdat nà alle bereiken léégte is als ondankbaarheid. Ik zal het u zeggen, ik die mijn leven eindig vóór de vervulling van mijn wenschen... ik heb dikwijls gedacht aan den Roem, maar in die droomen, die reikten naar de hoogste Idealen, is het altijd de schoone smartvolle Dood geweest, die mij harmonisch ontroerde. Hebt ge nooit het offer aangebeden, gij, mensch - wordt u uit den tegenstand geen aandrift geboren, leeft gij niet onder de bekoring van een nadeel-vollen strijd. Mijn Idealen, ik zie, ik heb U liefgehad met den hoofde, en u, menschen, had ik lief met den Wil, dat is: ik had u niet lief. ‘Waar waart gij mijn hart. Mijn arm hart. Zijt gij er wel? Niemand of niets heeft blijk gevonden van uw kloppingen, niemand of

[p. 384]

niets is het gelukt u bloedend te openen voor een tijd. Arm hart, zijt ge dan niet in mij gegroeid, laatst verstand-hoofd van grooten geslachte.

(Somber). ‘Het is niet als een treurboom deze neer-neiging. Eerder als verwelken van zwarte rozen. De treurende boom heeft niets voor deze stille binnen-praal, voor deze stille hoog-vereering van den Dood. Het is zoo vreemd met de menschen; zij kennen dat niet. Zij willen ruim leven van veel akkers, eindigen meestal met leelijk te sterven na bekrompen geleefd te hebben. Waar was mijn levens-willen. Ik ben een bestolene van het begin der levensdagen. Be-stolen. En mijn stem is verzwakt en mijn blik verduisterd; langzaam ben ik ingegaan in de hoogheid van den Dood. Of, misschien... (op-schouwend) is dit alles niet waar en slechts in-beelding... (Snel) Niettemin heb ik de stille genietingen en leef een werkelijkheid.

‘Een zonderlinge vrees. Ik heb vóór mijn dood, de menschen vóór-gehoord, kwaad-pratende óver mijn dood. Ik heb dat niet gewild. Ik, die een zedig man ben, heb dat niet kunnen willen. Eerst, heb ik mijn wezen begraven in de vergetelheid, bij heilige kluizenaren en god-wijze monniken; zeer langzaam heb ik mij onttrokken aan die mijn maagschap waren, dan ben ik getogen van dorp naar dorp, telkens verder van het land mijner geboorte, telkens afleggende een mijner oude herkenningsteekenen, (kenteekenen, u hebben de menschen lief in elkaar) naar verder streken, onder vreemder lieden, ongemerkt langzaam naar eenzamer leven.... sluipend als een die rooft. Wat heb ik het lang genoten, het genot van een die den menschen zijn leven neemt, wat heb ik het lang genoten. O, mijn arm hart, en gij bebt niet gebloed, en gij hebt niet geweend, mijn starre oogen.

‘En in mijn hoofd, mijn krank hoofd steeg heete blijdschap

[p. 385]

omhoog. Spottende refreinen. Dat van den zwakke. Van den mensch die den aard heeft van een hond: niemand ontgaat zijn lot....’

......................

......................

......................

Juli '92.