De Nieuwe Gids. Jaargang 6

[p. 221]

Winter, door Delang.

Aan Herman Gorter.

De aarde was wit.

Van het schitterend sneeuwveld gingen boschlaantjes schromend open in stille rust. Ze waren als hard gevroren paadjes van koud-wit, zacht opgaande, en hun lengte was in de inbijtingen van het zwarte struik-hout, dan en dan en dan, in de in-smallingen en wit-breedingen, die kant-kronkelden hun rechte door-ruimen binnen de gestolte overwuiving van het lage geboschte, dat, plat-breed aangerijpt in wichtlooze aanzetting, als een fijn-duizend-getaktheid paars-trilde heen naar de verte door de verteedering der rein-witte aanveering.

En binnen al het wit, in het hooge aangerijpte wit dat was overal en baardde elk sprietje en elk dood takje; in de omvatting van al het sneeuwwitte lage geboomte, sneeuwwitte aanzetting, hoog en dun van laagje; en binnen de rondom-zich-sluiting van een maagdelijke boomzwart verkuisching tot paars - was de groote stilte over de strak-doode paadjes als de heiliging van het natuur-werk dat lijnde in rein wit de lijning der dingen die altijd geweest was bruin tegen bruin en rijp-vriezend dunner maakte de teere dunte der takjes. En het was zóó fijn geworden, er was zóó uit

[p. 222]

alles weg het breed-uitliggende, het zware, het néér-rustende; er was zóó langs al wat lijnde de aan-streeling van breede kleur-van-wit alleen, hoog tot het aan alles te zien was, aan het verre en het dicht-bijë: wichtloos lichamelijk-van-wit, dat was geworden uit mist, dat was gebleven uit koû die door mist ging - dat er geen zwaarte meer was in de heele natuur, en het landschap, vrij en maagdelijk wit-kleurend gebleven, was als herboren. En de vermoedens van koeltjes die gingen door de takken in dezen nieuwen zomer hieven deeltjes wit in lichtheid-van-zweven, en néér kwamen ze, in uit-elkander-vallen op de stille lucht, als rein-witte vlokkingen, als zwaar-looze dun-vlokkingen, tot ze raakten aan den witten grond, en in hun hooger-dan-sneeuwwit nog teekenend de verbrokkelde lijning der takjes vanwaar ze neergedaald waren gekomen. En in de verten der laantjes soesde alles in wit en paarsten de bodem-struiken en de stammen der boomen week uit het zwart en het rood-zwart hunner kleuren.

En in het wirren van het schemerend wit het vale dakjes-rood van huisjes-laag die rustten, verspreid, in groote geslotenheid, in witte bevrozenheid, in droog-vervuiling der verfkleuren hunner kozijnen, stil in de gevangenheid van het witte bosch. En het lage geboomte opheffend, en het zettend hoog boven het lage pad; en het zettend in een verlangen-begeeren daar vlak-boven te wezen - boven de steilte die hoog opging, straf langs het pad heen - heuvelde een duin langs den boschweg, licht òp-houdend het lage hooger-dan-menschen geboomte, waaronder het stil leek van nog plechtiger alleen zijn - wit, wit; rein, rein - luchtloos onder den hemel die als nergens was. Alleen met de stilte van hun gauwe gaan, met het gemak van hun geluidloos zich bewegen, vier-pootten stomme konijntjes snel naar boven tusschen de ruimte der vrijstaande stammetjes, en ze waren van warm grijs-bruin dons; ze maakten met hun pleizierig zich reppen de natuur-van-winter tot een zachte. In hun wegloopen waren hun opgeslagen staartjes-geen-staartjes van blank tintloos grijs.

En in al het mild-witte van boomen en struiken en

[p. 223]

sprieten en bodem; in al het windlooze der hout-geslotenheid, waarin de padende wegjes waren als doorgangen in veerend wit, stonden in stille rijen de breede uit-groeiingen van coniferen - hard groen in een gebouwde natuur van zware wit-tintingen - alsof ze het wit, dat de mist had geslagen, niet wilden tegen de kordaatheid van hun naalden - en dragend slechts als veel-vlokkingen van sneeuw den neergestreken-gevallenen rijp van het hoogere boomengetakte.

Toen ging het bosch in van groote eiken in de ruimte van den stillen padloozen grond; toen ging het in, in al de ijle hoogte van zijn hemel-doorzichtigheid, in de strafheid van zijn tegen-getrokken stammen-witheid naar één zij - wind-zij, met zijn zoo-hooge ver-af zijn van breede takken en hun vernietigd zijn in zwaar wit; met zijn rechte lanen-gezet-heid van witheid-ruim, ruim naar de eeuwigheid; toen ging het in met zijn omstaan rond geslagen witte boschvelden, waar-om de eiken in witten ruimen ernst, in ver-af zijn van elkaar als waren niet de eerst-omstaande de eiken om de leege ruimte. En, zwevend neerkomend in het hooge getronk, wierpen zwarte kraaien veel wit omlaag dat neer suizelde uit de hoogte, waar alles wit bleef. En in grijze slankheid liep een waterhoen over het wit van het boschveld, liep vrij in de heilige menschlooze leegte en de hemel van strakken winter sloeg klaar over het opene van het bosch heen. En terzij, beneden langsche zacht-heen-vlijing van den witten grond, rechtte geel-grijze ijs-smalte voort, staal-plat dik-stevig, naar een verliefde ontlichting van stilpoortend laag-welvende, fijn-getakt griezelend-witte, priëelende geheimzinnigheid.

En in het heele bosch; in het heele geluidlooze, in het reuzige bosch-van-natuur was kou-looze mildheid, was als de oneindige doorkoestering van een zon van kou-doorademd stalend leven. En het was er een verlangen, dat ziel was aan alles van het bosch, naar klaren blik en warm-aangetikten adem en roode koonen en kleeding van wijd bont.

[p. 224]

En het was er zóó het leven van gezondheid, zóó de verlangens-liefde van zien-alleen en hand-aanraken en zich-in-minnen in gekleedheid - dat al de lucht, dat al de onwarme lucht, die stond zoo hoog en zoo stil en zoo luisterend onder alles wat boom was, het weerklinken wachtte, in het oneindig geduld van natuur, van den klaren blijheidlach van een rijk kou-aangetint meisje. En al het leven dat was in den mensch werd tot een denken, achter strakgeslagen oogleden; al wat sluimerde in hoofd en hart waakte òp - en wat er lief was geweest in het leven kwam nu terug in het zien en het naar verlangen, in het verlangende verbeeldings-zien van appel-roode, lichaam-zware, gezond-reine-gekleede en oog-schalksche maagdelijkheid.

En in de wijde vlak-ruimte van wei aan den heen-liggenden boschkant, van wei waarin de rijp eindelijk geworden was als sneeuw, wit-schitterend-gouden; en onder witten lichthemel die ging naar het verre gebergte van hoog wit duin-van-sneeuw met dalingen en deukingen van schaduw en ontblootingen van vaal ver mos - renden in stalen krachtlust met doffe deun-dreuningen twee paarden rond, een groot en een half-jong; en het groote fel-zwarte galoppeerde met breede schoften en grooten òm-sprong van eind tot eind.

M^rt '91.