De Nieuwe Gids. Jaargang 54

[p. 683]

Brandnetels

Juffrouw van der Zet

In het religieus socialistisch orgaan Tijd en Taak, onder leiding van dominee Banning is een letterkundige aan het werk, die zich noemt M.H. v.d. Z....

Ben ik goed ingelicht dan is dit: mejuffrouw Dr. van de Zeyde.

Zijig is deze juffrouw allerminst, en zij beziet de dingen van haar religieus-socialistische zijde. Welke zijde dat is, moge blijken uit de meer dan een-zijdige manier waarop zij haar literaire inzichten bezeitigt.

Het is al erg genoeg, dat in de pers vaak menschen aan het woord zijn, die van poëzie niet het minste begrip hebben en die alleen omdat zij een doctoraat letteren hebben, meenen bevoegd te zijn over de poëtische letterkunde een oordeel, vaak een vooroordeel uit te spreken.

Indien iemand tegenwoordig een proefschrift heeft geschreven over b.v. de stand der komma's in Goethe's Faust of over briefwisseling van Hazebroek met zijn dienstbode, dan schijnt hij of zij het brevet van criticus te bezitten. Zelf hebben deze heeren en bedrijvige dames nooit één kunstwerk gepresteerd en derhalve nooit het bewijs geleverd van het vak te verstaan. Evengoed vellen zij oordeelen en zijn in bepaalde sectarische kringen een heele Piet en een flinke juffrouw van der Zet.

Zij leggen elk kunstwerk op het martelbed van hun dorre filologische inzichten. Dit bed is hard, krakerig en fabriekmatig.

Mejuffrouw van der Zet heeft een religieus bed, of een socialistisch, maar alles moet daarop passen, anders hakt zij U de beenen af.

Ik heb nooit, gedurende mijn gansche leven zulk een ongemanierde en grove beschouwing gelezen als deze mejuffrouw van der Zet gaf in Tijd en Taak bij het overlijden van Willem Kloos. Dit in memoriam, let wel, was een aanval op het werk van den grootsten Nederlandschen dichter niet alleen maar een hoogst minderwaardige insinuatie aan het adres van Mevrouw Kloos.

Gelukkig heeft de pers deze infame regels nooit aangehaald, ook ik wil deze onkiesche opmerkingen niet meer citeeren.

En dat was nog wel geplaatst in een blaadje, dat een dominee redigeert en dat zich religieus noemt en socialistisch. Maar enfin.

Deze publicatie is tenslotte om haar meer dan erge smakeloosheid en domheid in het vuilnisvat bijgezet. Doch juffrouw van der Zet gaat voort met publicaties en fungeert als criticus der poëzie.

[p. 684]

Zij insinueert over de verzen van Anton van Duinkerken als ‘van Duinkerken is wel een aardig dichter’, terwijl zij over de voortreffelijke vertalingen van Rilke door Reinold Kuypers schampert ‘doet deze meneer het beter dan tien twintig anderen?’

Die ‘meneer’ - let wel - en dat ‘doet’!! Mejuffrouw van der Zet noemt den man, die met groote liefde en toewijding en met groote bekwaamheid tevens, Rilke's zware poëzie in zeer goed Hollandsch vertaalde een.... meneer! Voelt U de brutale minachting van deze leerares, die ik met recht thans een juffer noem. En wat voor een juffer.... De timmerlieden die een houten steunbalkje onder een rij planken zetten noemen zoo'n paal een juffer. Welnu - zulk een soort juffer bedoel ik, lomp, vormeloos, aan alle kanten even splinterig.

Over een teekening van een onzer allerbeste Nederlandsche omslagontwerpers, de heer Karel Hoekendijk, zegt zij ‘de omslagteekening van het boek heb ik een heel rijtje menschen voorgelegd, die allen reageerden met te zeggen “Tjoklat”. Dat komt er van als je knielende juffrouwen in deshabilé op een kaft zet en denkt dat dit diepzinnig staat.’

Maar als er een juffrouw in deshabilé staat bij voortduring, dan is het de letterkundige medewerkster van Tijd en Taak, mejuffrouw van der Zet, of wel Dr. van der Zeyde, dewelke vrijzinnig en roodachtig knielende (waarschijnlijk op één knie, wegens haar socialistische afwijkingen) ik zeg het hier nadrukkelijk en door de feiten geboekstaafd, geen flauw begrip van poëzie heeft en slechts als bladvulster kan fungeeren.

Het aardige is dat dezelfde pers die Karel Hoekendijk, bij geschrifte van deze juffer in één snier laat afmaken, aan genoemden teekenaar het verzoek heeft gericht, om de omslagen der boeken te verzorgen. Sic! Kan het mallotiger?

Waarschijnlijk is Hoekendijk niet rood of roze en wie weet niet eens Edédeër. Immers wanneer men in die kringen geen Edédeër zalf op de kuif heeft gestreken deugt er ook niets van je werk, hoe schoon men er ook vroeger over schreef.

Indien mejuffrouw van der Zet nog rood bloed heeft, hoewel het daarvoor geen Tijd is en hoewel dit de Taak in den weg zou staan, bloze zij over zooveel eigendunk en verwatenheid.

Het wordt hoog tijd dat wij met deze zoogenaamde littarire voorlichters gaan afrekenen.

Een acte M.O. Nederlandsen en zelfs een doctoraat in de letteren heeft nog nimmer dààrom alleen het bewijs geleverd, van een goed inzicht in de poëzie, noch het feit dat men gehonoreerd boek-beoordeelaar is, omdat de werkelijke dichters gemobiliseerd zijn en het vaderland werkelijk dienen met hun kunst.

Martien Beversluis.