De Nieuwe Gids. Jaargang 54

[p. 268]

Angst door Maarten Vrolijk.

Angst. Brandende angst. Nu zal het niet lang meer duren; het schroeit in hem; zijn oogen gloeien, zijn hoofd is zwaar. De nacht rondom is warm, benauwend warm; van de brug ziet hij het glanzen van de lantarens in de inkt-zwarte geheimenis van het onbewogen water, het strakke, deininglooze water van het kanaal, spannend in ondoorzienbaarheid, als een begrensde vlakte, waarin men zou willen schuilen, ondergegraven, zonder geluid. De lucht is hoog in den zomernacht, oplichtend van de vele sterren, de volle maan en valer tegen den gecirkelden horizon, die alles omsluit. Nu zal het niet lang meer duren; nee, nee, néé. Het kan niet; het kàn toch niet. Er is geen waarheid meer over; zijn handen krampen om de koele brugleuning, zijn knieën drukken zich tusschen de nauwe spijlruimten. De huizen rijzen naast hem, achter hem; hoog, met hier en daar een geeldoorschenen raamvlak, een zinken dak, dat glanst in het vloeiende nachtlicht. Néé, néé. Achter alle deuren zijn menschen; jong, als hij of ouder en goed, als zijn vader, zijn moeder. Hij is toch sterk. Hij loopt verder, met de bijna berustende koelte van het ijzer nog in zijn handen. Kon hij maar weer loom zijn als anders, zonder geestelijke activiteit, zonder dat eeuwige nadenken, dat bange, lage, laffe, kleinzielige gepieker. Te drommel.... làch dan.. làch dan toch.

Hij ziet zijn smoking, de witte uitsnijding; zijn breed, lang figuur ligt hoekig geschaduwd op het tegelvlak van een plein. Hij heeft toch pret gehad vanavond? Gedanst, geflirt, gelachen? Waarom is hij dan weer zoo bang en zoo vroeg weggegaan? Als hij langer gebleven was, zou alles anders geweest zijn, zeker.

[p. 269]

Maar waaròm dan ook? Waarom dat vallen, midden tusschen de muziek, als van een dak, van veel hooger, van eindeloos hoog, altijd dóórvallend en toch verder dansend, dansend en vallend in het opzweepende rhythme van de band? Hìj was het toch? Hìj is toch gevallen.... en bleek geworden, doodsbleek, dat hij terugdeinsde van voor een spiegel, daarna, duizelend nog? Wèggevallen is hij; zijn hersens schijnen geschud, er is geen einde meer, geen begin. Wat loopt hij nu in avondcostuum over straat te dwalen? Is hij een kellner - de menschen zullen toch wel zien dat hij geen kellner is - maar waarom dròòmt hij dan ook altijd zoo vreemd? Nee, néé, - nu niet - nog niet - nóóit!

Maar wat helpt het? Het helpt tòch niet - de zon is schel, de wolken en de wind bedriegen hem, ze schijnen te huichelen altijd. De stad is grauw, zijn werk sleur, altijd door; vooruitzichten zijn òòk sleur - en cocktails - en meisjes - en dansen. Hij moet naar de bioscoop gaan, maar het is nacht; hij wil wit licht zien, witte beelden, in luidende beweging, lichtreflexen, droomen of alleen slapen? De wanhoop groeit; redenloos en afmattend.

Iemand rijdt voorbij op een fiets, zwart met hier en daar een glinstering. Een agent. Vragen? Wàt vragen? Néé.... nee.... doe niet zoo dwaas. De man remt, stapt af, omdat hij stil is blijven staan. Zegt hij wat? Hij loopt door, bruusk en zonder omzien. De agent komt hem na. Verduiveld - hij wordt achtervolgd - hou òp - praat niet tegen me.... Hij wil niet, hij wil naar niets luisteren, hij wil toch alleen zijn, heelemaal alleen en dan niet dènken? Wat loopt hij hard; hij heeft ook goed getraind, de laatste weken. Warm is zijn smoking nu; zijn lichaam is klam, maar zijn ademhaling drijft zijn voeten, in half-groote, snelle sprintpassen. Naast hem, links, is niemand meer; fietsen is oneerlijk op den duur. De man schreeuwt. Sta! Schieten? gek - is die man gèk? Schieten - dood zijn - schlusz - néé.... Zijn voet stoot hard tegen een steen. Als hij voorover valt, verschiet een ster in zijn gezichtsveld; een ster boven de donkere boomenmassa langs het kanaal. Hij slaat om naar rechts; zijn hoofd smakt rauw, in stekende pijn. Een hand grijpt zijn kraag, een stem vloekt.

Fel laait zijn verzet. Hier is tenminste verzet mògelijk. Zijn

[p. 270]

lijf kronkelt zich en zijn trappende voeten kletteren in een schrijnenden zwaai van zijn heup over de steenen de fiets tegen de straat. De agent pakt hem met twee groote handen, stinkend naar tabak, zwarte nagelranden boven de rood-gekerfde huid. Hij bijt, stompt, trapt. Dan daalt iets op hem - zwart tegen den valen achtergrond van den hemel gelijnd ziet hij het wachten, in een ondeelbaar oogenblik, met het wreed grijnzen van het grove gezicht, de roode neus boven een vettige snor. Niet slaan! gilt hij; dan krimpt hij samen, òpspringend metéén. Nee, nu niet - nu weer niet denken. Wat moet die man toch van hem - ga weg - zegt hij. Zijn vuist clincht den ander zwaar in het gezicht; zijn voet trapt hem onverwacht tegen de straat, krakend op zijn fiets. Wèg - Eindelijk afleiding; maar wat moet die man??

Loopen - sneller, steeds sneller. Have a drink - zegt hij aan de bar; maar dit is prikkeldraad, al glanst het dan ook al een heelen tijd links van hem. Have a drink; hij slaat tegen de bar aan en voelt zijn kleeren scheuren; dan schreeuwt hij, als zijn gezicht openrijt. De band speelt een slow-fox; er zijn nog meisjes genoeg. Waarom is hij toch weggegaan? Milk-shake? Hij wil geen milk, voor den donder! Cocktail!

God! Hij breekt onder de vloeken van den razenden agent, de beestachtige ranseling van den gummistok. In bloed zakt hij langs alle prikkels van het hek en laat zich slaan.