De Nieuwe Gids. Jaargang 54

[p. 204]

Lichtsignaaltjes

Wij maakten, sub rosa, school!

De benoeming van den bolsjewikerigen marxist Dr. Jan Romein tot hoogleeraar in de geschiedenis aan de gemeentelijke universiteit te Amsterdam is uitgegroeid tot een schandaal. Dagbladen als ‘De Telegraaf’ (neutraal), ‘De Tijd’ en ‘De Maasbode’ (R.K.) en ‘De Standaard’ (A.R.) spreken er, al weken lang, in alle toonaarden schande over, terwijl eenige kleinere persorganen - zooals bijv. ‘De Waag’ - hun duit in het zakje doen. Indien de pers, de ‘Koningin der Aarde’, een graadmeter vormt voor de publieke opinie, dan mag men zeggen, dat heel Nederland, behalve de bepaald-roode elementen, zich tegen deze benoeming kant.

Het voornaamste bezwaar tegen Romein put de pers uit zijn gebrek aan wetenschappelijke objectiviteit. Deze objectiviteit of, in casu, onpartijdigheid, acht men het éerste vereischte voor waarachtige wetenschap. Vooropgezette meeningen, partijdige beschouwingswijzen, interpretatie der geschiedenis volgens een politiek schema, enz. veroordeelen bedoelde bladen ten scherpste, als zijnde ònwetenschappelijk.

Precies ons idée!

Wij hebben reeds in October j.l. tegen de benoeming van Romein tot hoogleeraar gewaarschuwd¹⁾. Het ging toen om een professoraat in de algemeene geschiedenis, nu gaat het om dezelfde hoogleeraarspost in de Vaderlandsche dito. Doch de bezwaren tegen ideologische geschiedenis-verdraaiing blijven in casu van geheel dezelfde kracht.

Het ware dus overbodig, te verklaren, dat wij het standpunt-te-dezer-zake van voornoemde bladen volkomen deelen. Wij formu-

1) In onze bespreking van Romein's ‘Machten van deze Tijd’, October-nummer 1938 van dit maandschrift.

[p. 205]

leerden dit standpunt immers reeds een half jaar geleden! En wij kwamen met dezelfde argumenten, die nu opgeld doen.

Geen ijdelheid drijft ons tot herinneren aan dit feit. De geschiedvorsching - de èchte, niet die à la Dr. Romein - zal t.z.t. heusch wel komen tot erkenning van onze prioriteit in zake het juiste besef ten deze, of, althans, het eerste openlijk-uitspreken van dit juiste besef. Onze neiging tot het aanspraak maken op hulde is even klein als ons vertrouwen in de onpartijdigheid der tegenwoordige stemmingmakers in dit land.

Doch wij veroorloven ons, acte te nemen van het feit, dat ‘De Nieuwe Gids’ het eerst het juiste inzicht heeft verkondigd, betreffende deze aangelegenheid. Voor de goede orde. Overigens pronke men vrij met onze veêren, zoo lang daarmeê de goede zaak gediend wordt.

Gelijke monniken met òngelijke kappen.

De dag- en andere bladen, die onze, in October j.l. te berde gebrachte, argumenten-te-dezer-zake overnemen en daarop voortborduren zonder ons te noemen, leggen trouwens ook in ander opzicht een merkwaardige hebbelijkheid van meten-met-twee-maten aan den dag.

Een half jaar geleden was Wijnkoop tégen Romein's benoeming tot hoogleeraar, omdat deze candidaat hem niet bolsjewieksch genoeg meer leek. Sedert dien is Wijnkoop's opinie over Romein veranderd, aangezien deze ‘geschiedkundige’ nu weêr voldoende pro-Sowjet-Rusland gezind bleek. Op een desbetreffende vraag verklaarde Wijnkoop, dezen ‘vooruitgang’ van Romein te hebben afgeleid uit een artikel, dat Romein inmiddels gepubliceerd heeft in het tijdschrift ‘Groot Nederland’.

Dit tijdschrift ‘Groot-Nederland’ ligt, sedert eenigen tijd, voornamelijk in handen van de heeren Victor E. van Vriesland, Dr. Menno ter Braak en Vestdijk. Hetgeen deze namen reeds zeggen wordt bevestigd door den inhoud: het is, in strijd met zijn naam en in strijd met zijn, aan de nagedachtenis van zijn vroegeren redacteur Louis Couperus † verbonden, traditie, verworden tot een vrijwel marxistisch periodiek. Wij vernamen trouwens uit goede bron, dat het tijdschrift ‘Groot Nederland’ tegenwoordig gesteund wordt door de S.D.A.P.

[p. 206]

Niemand, in de heele pers, maakt daar een verwijt over aan dat tijdschrift. Over dit niet-verwijten maken wij niemand een verwijt. Wij weten niet beter, of in den huidigen staat vergt de eerbied voor het vrije woord, dat niemand iemand anders een verwijt maakt over diens gezindheid.

Maar òns verweet men fascistische gezindheid omdat er een Fascist in onze redactie zit! Tegen òns zocht men spijkers-op-laag-water. Ons zoude dan dus niet geoorloofd zijn, wat bijv. het tijdschrift ‘Groot Nederland’ wèl mag.

Ofschoon wij door geen eene politieke partij gesteund worden. Ofschoon slechts één der vijf redactieleden bij een politieke partij is aangesloten. Ofschoon wij wèl de traditie van ons tijdschrift in eere houden.

Zulk meten-met-twee-maten geeft te denken.

Ypsilon.