De Nieuwe Gids. Jaargang 54

[p. 154]

Nogmaals pseudoniemen door Dirk L. Broeder.

Naar aanleiding van de, door Mevrouw Kloos in het Aprilnummer van ‘De Nieuwe Gids’ besproken, uitgave ‘Pseudoniemen uit Nederlandsche en vreemde literatuur’, door C.T. Tuymelaar en J. van Lindonk (Born N.V. te Assen), veroorloof ik mij nòg een paar aanvullingen. Het spreekt vanzelf, dat deze aanvullingen (en correcties) legio kunnen en zullen zijn, en het zal heel veel tijd, en medewerking van anderen, vergen, aleer een werk als het hierboven aangehaalde aan de grenzen der volmaaktheid komt. Toevallig beschik ik over een vrij groote verzameling Engelsche pseudoniemen en heb die doorgegeven aan de schrijvers voor de tweede editie van hun uiterst overzichtelijk naslaboekje.

Maar met dit al ware het wellicht beter, wanneer men eerst met een Nederlandsch pseudoniemboek was verschenen. De aanduiding, dat de schrijvers ook ‘vreemde’ literatuur bij hun arbeidsveld hadden getrokken, wekte groote verwachtingen, die nu niet bepaald voor honderd percent zijn uitgekomen. Ik bepaal mij tot de Engelsche literatuur en zie tot mijn verbazing, dat wel genoemd is Currer Bell als pseudoniem voor Charlotte Brontë, doch mis te eenenmale dat van de beide andere zusters, Emily en Anne, die zich respectievelijk ook wel Ellis Bell en Acton Bell noemden. Zoo zijn er even groote en minder groote sterren aan het letterkundig firmament, die voor opname in aanmerking komen, zoo bijvoorbeeld M.A. Bellloc (Mrs. Lowndes), ‘Eskine Gower’ (de hertogin van Sutherland), John Oliver Hobbes (Mrs. Gragie), die, hoewel Amerikaansche, toch haar opvoeding hoofdzakelijk in Londen ontving, daarna ook te Parijs. Verder hebben wij het

[p. 155]

pseudoniem Marion Mackay (Marie Corelli) en ook John Strange Winter (Mrs. Arthur Stannard). De lijst zou verder aangevuld kunnen worden met de pseudoniemen Lewis Carroll (Rev. C. Lutwidge Dodgson), die zoovele aardige kinderboeken schreef, waaronder ‘Alice in Wonderland‘, voorts Hugh Conway (F.J. Fargus), Tom Brown en Tom Brown the Younger (Thomas Hughes en Thomas Moore, waarvan laatstgenoemde, dus de Iersche dichter, zich ook wel ‘Little Thomas’ noemde), Doctor Syntax (William Coombe), Elia (Charles Lamb), English Opium Eater (Thomas de Quincey), The Ettrick Shepherd (James Hogg, de dichter). Enkele klassieke schrijver ontbraken ook op het appèl, namelijk Boz (Charles Dickens, die ook onder den naam Timothy Sparks schreef), Fitzvictor en Miching Mallecho (pseudoniemen van Percy Bysshe Shelley), Merlin Tennyson's psdeudoniem in ‘The Examiner’) en Two Brothers (de pennamen van Alfred, later Lord, Tennyson en zijn broeder Charles), Arthur Pendennys (W.M. Thackeray), Abel Shufflebottom (Robert Southey). Washington Irving, de zoon van den Schotschen emigrant William Irving, koos zich o.m. Diedrich Knickerbocker, onder welken naam hij zijn burlesque (‘A History of New York’) op de Nederlandsche kolonisten schreef; Jonathan Oldstyle en Geoffrey Crayon waren ook geliefkoosde pseudoniemen van dezen essayist en historicus. Dat sarcasme vaak een rol in de wereld der pseudoniemen speelt, moge blijken uit Longfellow's pennaam Hans Hammergafferstein, uit Thomas Carlyle's Herr Teufelsdröckh en Matthew Arnold's Arminius von Thundertentronckh? Wanneer wij in de lijst der pseudoniemen gaan grasduinen komen wij ook nog Zeta (J.A. Froude) tegen en Z.Z. (Louis Zangwill), Yorick (Laurence Sterne), Sylvander (Robert Burns), ‘Sapper’ (Capt. H.C. Mc.Neile, de beroemde schrijver der ‘kippenvel romans’), Evoe (E.V. Knox), Atlas en Flaneur (Edmund Yates), Thomas Ingoldsby (Rev. R.H. Barham, de schrijver der beroemde ‘Ingoldsby Legends’), Redbarn Wash (niemand minder dan George Bernard Shaw), Peter Pattison en Jedediah Cleishbotham (minder bekende pennamen van Sir Walter Scott), Graduate of Oxford (John Ruskin), Henry T. Thurston (Francis Turner Palgave) en John Sinjohn (John Galsworthy).

Nu nog even de opmerking, dat de bekende letterkundige

[p. 156]

Martien Beversluis werkelijk zoo heet en niet, zooals in het pseudoniemenboek staat vermeld, M.B. Versluis. Martien Beversluis heeft zelfs onder M.B. Versluis nooit een letter op papier gezet.

Tenslotte nog een paar niet-Engelsche letterkundigen: Victor Hugo heeft zich ook wel Paul Foucher genoemd, Alphonse Daudet verscheen als Jean Froissart, terwijl de Comtesse de Martel een voorliefde had voor het kort en bondige Gyp. De Amerikaan Edgar Allan Poe schreeft soms onder den naam Hans Pfaal, terwijl zijn beroemde landgenoot van een vorige generatie, Benjamin Franklin, onder den naam Poor Richard veel succes had met zijn tijdschrift ‘Poor Richard's Almanac’. Gabriele Rampagnetto is eigenlijk een raadsel, dat nog niet, naar ik meen, definitief is opgelost. Men wil, dat Gabriele d'Annunzio eigenlijk Rampagnetto heette, doch, voor zoover de officieele aanduidingen steeds D'Annunzio aangeven, thans helt men over naar de meening, dat de soldaat-dichter en neo-renaissancist geen verwantschap had met de familie Rampagnetto. Hoewel D'Annunzio in dat opzicht nooit met een ‘grooten’ naam geschermd heeft, zij toch opgemerkt, dat hij in 1924 door Victor Emanuel III tot prins van Montenevoso verheven werd. En nu mogen wij eindigen met op te merken, dat Jules Verne, de vriend van onze schooltijdliteratuur, eigenlijk Olchewitz heette!