De Nieuwe Gids. Jaargang 54

[p. 279]

Bibliographie

Boeken van vrouwelijke auteurs. Irmgard Keun. Kind aller Länder. - Querido, A'dam.

In de Nederlandsche literatuur staat Mary Dorna met haar zeer individueel werk vrijwel alleen. Maar zij heeft een Duitsche kunstzuster, die, wonderlijkerwijze, haar volkomen aequivaleert. Het is Irmgard Keun, en men heeft slechts haar nieuwste boek te lezen: Kind aller Länder, om de geestelijke overeenkomst tusschen deze beide auteurs te erkennen. In zijn schijnbare naïeveteit, en ondanks den fijnen humor, die haast van alle bladzijden licht, is dit een tragisch, een diep-aangrijpend werk. En meesterlijk is het beeld der wereld en der menschen geteekend, zooals zij zich voordoen aan het oog en het brein van een tienjarig kind. Men legt dit boek, dat onweerstaanbaar boeit, niet eer uit de hand, dan nadat de laatste bladzijde gelezen is.

Tóch herinner ik mij uit mijn lectuur nóg een boek in den geest van Dorna en Keun geschreven; het is H.S. Milde's Die Liebe der Zehnjährigen.

Ro van Oven. Op den Dam No. 1. - Ned. Keurboekerij. N.V. A'dam.

Dit nieuwe boek van Ro van Oven is een uitstekende historische roman. De nadruk dient hier te vallen op beide woorden, dus op historische zoowel als op roman. Het evenwicht is voortreffelijk bewaard: hoe dikwijls gebeurt het niet, dat een boek, gebaseerd op geschiedkundige gebeurtenissen, een tweeslachtig karakter vertoont, niet geslaagd als historisch document en niet geslaagd als roman, en waarbij men, zooals de Franschen zich geestig uitdrukken, veel te veel sent l'huile. Bij Ro van Oven krijgt men den indruk, dat zij de geschiedenis zoodanig in haar brein heeft geabsorbeerd, dat zij vanzelf een verhaal, dat ook een goeden roman is, schrijven kon.

De vondst aan het slot, waar het jonge meisje (Ro van Oven) de ontmoeting heeft met Evert Maaskamp, den hoofdpersoon uit haar boek, is een ware trouvaille.

Ik kan dit werk alleszins, ook aan wie niet van ‘geschiedenis’ houdt, ter kennismaking aanbevelen.

Het begin van Op den Dam No. 1 heeft een verwonderlijke overeen-

[p. 280]

komst met het begin van Boy door James Hanley. Ik geloof, dat we hier al wéér te maken hebben met een curieuse literaire coïncidentie, daar het not very likely is, dat Ro van Oven Boy heeft gelezen. Immers dit boek is suppressed in Engeland, en alleen te verkrijgen in Frankrijk, te Parijs tegen een hoog bedrag bij The Obelisk Press, sinds het in 1935 werd banned in England.

Anna Hers. Het heilige leven. - Brusse. N.V. R'dam.

Het leven is heilig.... het zijn alleen de menschen, die het, met hun egoïste, of conventioneele, of domme of verkeerde opvattingen ònheilig maken, - dit is de diepere zin van Anna Hers' mooien roman. Goed doet zij uitkomen, hoe de samenleving juist degenen, in wie het hoogere, het betere leeft, niet aanvaardt, en hen voor gek verslijt. Met vaste hand zijn de karakters tegenover elkander gezet, en ook de milieu's zijn voortreffelijk geteekend. Een boek om van te houden, dat het verlangen wekt, het na de lectuur niet weg te zetten, maar het nog eens te doorbladeren, om bizonder geslaagde plaatsen te herlezen.

Jo Boer. Catherina en de magnolia's. - Nijgh en van Ditmar, R'dam.

Een debuut?.... Maar hoe geslaagd dan, hoe goed gecomponeerd, hoe goed geschreven, hoe goed van beschrijving en psychologie!

Een gelukskind, deze jonge schrijfster, om opeens met zulk een knap, voldragen werk in het licht te kunnen treden!

Catherina en de magnolia's.... de titel is welluidend en romantisch, doch waarom hij gekozen is? Ten eerste heeft Catherina niets met magnolia's te maken, en ten tweede is niet zij de hoofdpersoon, maar Teresa. Teresa, de vrouw, de moeder, de landeigenares, die de geheele familie van zonen en schoondochters en kleinkinderen beheerscht. Er komen veel personen voor in dit boek, maar dit is voor Jo Boer geen bezwaar; met vaste en eekere hand boetseert zij haar figuren, en geeft aan elk hun due, zooals de Engelschen zeggen. De naam van deze schrijfster zal er een zijn, dien wij moeten onthouden, want Catherina en de magnolia's is een mooi, een heel mooi, een apart, een boeiend en belangrijk boek.

De firma Kluitman en de jeugd.

Meen niet, publiek, dat het zoo gemakkelijk is, een uitgever van boeken voor de jeugd te zijn! Het is misschien een der moeilijkste ‘vakken’, die er in de boekenwereld bestaan. Om te kunnen beoordeelen, of een werk geschikt is voor bepaalde leeftijden, moet men beschikken over een onfeilbare intuïtie, een zuiveren flair, een beproefde routine, een fijngevoeligen smaak, èn een degelijk, onverstoorbaar gezond verstand. Al deze onmisbare eigenschappen vereenigt de firma Kluitman in zielig,

[p. 281]

in een gelukkige, zeer harmonische combinatie, en zij heeft dit feit reeds jaren en jaren lang bewezen. ‘Een boek van Kluitman’ is op alle verlangenlijstjes van jongens en meisjes een desideratum, daar inhoud en vorm in de uitgaven dezer firma geheel één zijn (zooals het ook behoort!).

Of de Gebr. K. een jongens- of een meisjesboek in behandeling genomen hebben, men kan zich altijd toevertrouwen aan hun keuze. En dit is, zoowel voor de ouders als voor de kinderen, een niet genoeg te apprecieeren voordeel. Vooral ook, nu tegenwoordig het genre van den ‘meisjesroman’ zoozeer in zwang is, is het dubbel zaak voorzichtig te zijn, en uiterst select te werk te gaan. Welnu, deze firma beseft dit ten volle, en geeft thans weer twee meisjesboeken uit, die aan alle eischen, welke men aan deze soort stellen kan, voldoen. Mevr. Jager-Meursing schreef Meisjes van onzen tijd, een aantrekkelijke titel voor een aantrekkelijk boek. De geschiedenis der drie vriendinnen, hoe zij zich door de wereld slaan en hun levensdoel bereiken, is boeiend en levendig verteld. Mevr. Was-Osinga's: Madeleen staat op de drempel, is een eenvoudig, vriendelijk verhaal, dat naar meer doet verlangen. Theo Frank's Billy, de nieuwe kameraad, is een avonturenroman van de allerbovenste plank, waarin wij het leven op ranches en in de prairies meemaken, en waarin jongens van veertien jaar een prachtige rol spelen. De redding van een verzonkene in het drijfzand is een vrij wat aangenamer episode dan ‘de dood in het drijfzand’ van Victor Hugo, zooals wij dat in onze kinderjaren in onze school-leesboeken te genieten kregen, ven waarvan de laatste, griezelige zin: Een hand steekt er uit op, kramptrekt en verdwijnt, - mij altijd is bijgebleven.

In: Hier Holland radio geeft W.N. van der Sluys ons een boek, dat wij in àller jongens handen zouden wenschen. Het is zóó bevattelijk en instructief geschreven, dat elke jongen, dunkt mij, het zal waardeeren als een dierbaar bezit. (Doch niet alleen de jongeren, ook de ouderen kunnen er heel wat uit leeren, en er ongemerkt een massa kennis uit opstrijken.)

Kinderboeken.

Als de Wereldbibliotheek iets aanpakt, dan doet zij het, dat weten we, goed.

Zoo heeft zij nu aan haar, reeds zoovele letterkundige terreinen overstrijkend fonds nog een nieuw genre: kinderlectuur toegevoegd.

Als eerste nummer verdient stellig vermelding: HansjeStoffel, een hoogst origineel kleuterboek, en voor Holland een unicum. Het is namelijk een zeskleurendruk, voorbeelden waarvan men tot dusverre alleen in de Scandinavische landen vond en sporadisch ook in Frankrijk. De levendig geteekende plaatjes en de kinderlijke, bevattelijke tekst zijn het karakteristieke werk van mevrouw IJzerman.

[p. 282]

Voorts, als een groote verrassing voor het lezend jeugd-publiekje, deed de W.B. twee prachtig verzorgde boeken verschijnen van mevrouw Cramer-Schaap, De wigwam in de stad, en van S. Franke Si Ardjoe en zijn buffel. Wanneer men weet, dat de W.B. voor haar nieuwe onderneming een Commissie van Advies heeft benoemd, waarin de directies van verschillende kinderleeszalen hebben zitting genomen, dan kan men overtuigd zijn, dat wij hier qua kinderlectuur la crème de la crème krijgen. Inderdaad getuigen de twee bovengenoemde boeken reeds van een bizonder gelukkige keuze. De wigwam in de stad is de gevoelige en origineele uitbeelding van een gezinsleven, met daarin als middelpunt een twaalfjarige jongen met al zijn acties en reacties, wanneer hij zich aan te passen heeft aan veranderde omstandigheden. Buitengewoon aardig is ook Franke's Si Ardjoe, waarin het leven en de avonturen van een klein Inlandertje worden verteld, met een groote liefde en een fijngevoelig begrip. Twee nieuwe desiderata in de boekenverzamelingen onzer jeugd!

Jeanne Kloos-Reyneke van Stuwe.