De Nieuwe Gids. Jaargang 54

[p. 64]

Sollicitanten door Hendrik van Rijn

Ze stonden - met z'n dertigen ongeveer - te wachten. De gang was tamelijk nauw en banken waren er niet, maar de meeste gangen zijn ook niet op sollicitanten berekend.

Dus stonden ze.

Er was weinig toenadering en de gesprekken waren schaarsch. Hier en daar werd wat gemompeld, doch van harte ging het niet. Tenslotte waren ze concurrenten, daar kon niets aan veranderd worden. Ze kwamen allemaal naar hetzelfde baantje solliciteeren en ieder hoopte voor zich, dat hij het krijgen zou.

Het was niet veel bijzonders, maar je moest nemen wat je krijgen kon.

Den vorigen avond had het handelskantoor een advertentie geplaatst voor een bediende; salaris f 60. -.

Men kon zich op drie verschillende tijden aanmelden; om dringen te voorkomen. Dit was de eerste ‘ploeg’.

En nu bevatte de gang zestig of zeventig werklooze jaren en misschien evenveel diploma's. Behalve dat was er ook nog wat hoop aanwezig in de harten van elk der wachtenden, hoop, dat misschien nu voor hem de tijd van gedwongen nietsdoen zou eindigen, dat er werk zou komen en verdienste. Er zou maar één gelukkige zijn, maar iedereen kon toch het lot trekken?

Veel was er gedroomd dien nacht, veel luchtkasteelen waren gebouwd en veel plannen gemaakt. Het was al zoo vaak op niets uitgeloopen, mogelijk zou het nu eens lukken. Het kon toch?

[p. 65]

Eens zou de verandering zeker komen. Geduld maar. Dááraan ontbrak het hun niet, aan geduld, werkelijk niet. Dát te hebben hadden ze wel geleerd.

Dat is de nuttige zijde van de werkloosheid. Men leert wachten, men leert inzien dat het leven niet te dwingen is tot gunstig gezind zijn.

Iedereen komt aan de beurt. Natuurlijk. Niemand wordt overgeslagen in het leven, maar sommigen kunnen niet wachten en sommigen laten hun beurt voorbijgaan. Dat is dom. Men moet altijd waakzaam zijn in het leven.

Daar stonden ze dan, tastbare bewijzen voor het spreekwoord, dat geduld een schoone zaak is....

Ze zagen de toekomst iets lichter in, er was een sprankje hoop, weliswaar op niets definitiefs gegrond, maar wie sterk verlangt heeft maar weinig noodig om te hopen.

Ze namen elkaar eens op, met schattende blikken waarin de na-ijver zoo goed mogelijk verborgen was, maar die toch in de oogen blonk.

Rivalen, dát waren ze!

Ze dongen naar de betrekking, zooals vele minnaars naar de hand van één vrouw. In den strijd om de liefde is men weinig edelmoedig, in den strijd om werk evenmin.

Ze waren allen nog jong, niet boven de vijf-en-twintig. De meesten zagen er netjes uit, maar het was de netheid der armoede.

De kantoorbediende is altijd ‘heer’ in zijn uiterlijk en ‘heer’ blijft hij, ook al is hij nog zoo lang werkloos.

De meeste pakken waren kaal, maar het was te zien, dat ieder zich had uitgesloofd zijn stand van kantoorbediende geen oneer aan te doen.

De plooien in de broekspijpen waren voorbeeldig en zij maakten veel glimmends op andere plaatsen goed. De boorden waren hagelwit en de dassen keurig.

Ze drentelden heen en weer, wat zenuwachtig, de meesten. Het is toch altijd weer opnieuw een sensatie om te solliciteeren.

Dat is begrijpelijk. Steeds zijn ze weer in afwachting van wat men ze zal vragen, hoewel ze weten dat het altijd op hetzelfde neerkomt.

[p. 66]

Vooral het einde van al die gesprekken is stereotiep. ‘U krijgt bericht van ons’, luidt het. Dan gaan ze weg en ze hopen elken keer weer, dat ze bericht krijgen. Ze kijken elken dag naar de post. Soms komt de mededeeling ‘dat men ditmaal van de diensten geen gebruik kan maken’; meestal hooren ze niets. Dan wordt er weer een teleurstelling geboekt, men heeft weer voor niets gehoopt. Het wachten is op den volgenden keer.

En altijd is er opnieuw de spanning, de hoop, de verwachting en het uitkijken naar de post.

Een enkele geluksvogel boft en wordt aangenomen.

Wanneer ik? denkt ieder.

Het duurt lang.

Ze wachten nu al zeker een half uur, maar het hindert niet, de hoop is sterker dan het ongeduld.

Dan gaat de deur open. Ha, eindelijk!

Ze dringen iets naar voren. Een meneer verschijnt in de gang. Hij houdt de deurknop vast, kijkt eens rond en verdwijnt dan weer gauw.

Hè, wat is dat?

Vreemd, hij moet zeker kijken hoe groot de toeloop is.

Het schijnt alsof door dit voorval de verbroedering tot stand gekomen is.

Men begint met elkaar te praten, grapjes worden gemaakt om de haastig verdwenen meneer, die naar het ‘publiek’ kwam kijken, zooals een opmerkt.

Wat bitterheid klinkt door in zijn stem en ook in de andere gezegden valt het karakter van den galgenhumor te ontdekken.

Men praat nu druk, over en weer.

De concurrentie is verdwenen, de vertrouwelijkheid heeft het gewonnen. Ze verkeeren toch allemaal in denzelfden toestand, waarom dan niet vertrouwelijk zijn?

Al gauw weten de meesten van elkaar hoelang ze werkloos zijn. Het is een gemeenschappelijk onderwerp en iets waarvoor men zich niet behoeft te schamen, tenminste hier niet.

De tijd verstrijkt.

Ruim drie kwartier hebben ze nu gewacht. Zou het nog lang duren?

Daar hooren ze wat. Ieder loopt naar de deur. Die gaat voor

[p. 67]

den tweeden keer open en dezelfde meneer verschijnt. Hij staat nu heelemaal in de gang.

Hij zegt nog niets.

Ze kijken hem verlangend aan, allemaal.

Dan klinkt het, een beetje weifelend en onzeker: ‘Eh.... eh.... heeren, het spijt mij heel erg, maar er heeft een ellendig misverstand plaatsgevonden. Onze bedoeling is een vrouwelijke bediende en men heeft verzuimd er dat in de advertentie bij te zetten. Ik vind het ontzettend jammer, dat U allemaal voor niets gekomen bent, en dat er nog meer voor niets zullen komen, maar ik moet U onverrichterzake naar huis sturen’.

Hij kijkt nog eens rond, de meneer. Zijn hoofd is wat rood geworden tijdens het spreken.

Het was ook zoo een vervelende boodschap. Hij vindt het beroerd, werkelijk, maar hij kan er ook niets aan doen.

Vluchtig geeft hij een sein in de richting van den uitgang, mompelt iets als een groet en verdwijnt dan gauw, blij van de onaangename mededeeling af te zijn.

Het is stil in de gang. Erg stil.

Ze kijken elkaar aan, de dertig, beduusd.

Een meisje moesten ze hebben en ze hadden het er niet bijgezet in de advertentie.

Ze waren voor niets gekomen, ze hadden voor niets gewacht.

Weg is de hoop. Misschien een volgend keer gelukkiger. Berusting, berusting.

Wat hebben ze hier nog te maken?

Niets immers?

Dan draaien ze zich om en schuifelen weg, een illusie armer, een ervaring rijker.