De Nieuwe Gids. Jaargang 53

[p. 527]

De Senegalees door H.W. Sandberg.

Ik leunde nonchalant tegen het comptoir, de zinken toonbank van het Parijse café.

In de onverschillige Zaterdagavond was ik naar dit café'tje aan het plein-van-parken van Montrouge gewandeld, waarom wist ik zelf niet. Ik denk, om niet in hetzelfde café terecht te komen, waar ik toch al uit den treure mijn kop zwarte koffie drink. Dit nieuwe café beviel mij wel, omdat ik het niet kende. Alles wordt verveling op den duur of gewoonte, wat een beleefde vorm van verveling is, een soort hypocrisie, waarmee de menschelijke natuur is begaafd, om de geest niet vòòr het lichaam in stof uiteen te doen vallen.

Op het terras van het café'tje zat Zondagspubliek. De vrouw van den electricien uit het electriciens-rommelwinkeltje, die zoo dik is, dat ze alleen maar voortwaggelt, daarbij gevolgd en nagedaan door haar twee honden, rols-roysmopsen in optima forma. Binnenkort zal haar bloedsomloop wel kortsluiting krijgen, vreezen wij. Dan is er weer èèn mensch minder op de wereld en dat heet dan bij de begrafenis heel erg, maar het is duidelijk, dat het niet heel erg is. Alleen de rolmopjes zullen een traan laten rollen uit hun hondenoogen en achter iemand anders aanwaggelen. Want zoo waar als de aarde rond is, gewaggeld zal er moeten worden. Er zijn ook een paar soldaten onder de bezoekers en een matroos, waarvan men hier in Parijs nooit weet of het een echte of een valsche is. De echte dienen voor de bezetting van de vloot en de valsche voor heel iets anders. Wij kunnen daar niet over uitweiden.

Er waren ook een paar kinderen, die met rietjes uit glazen lurkten en daarbij maar half en hoog op hun stoelen waren gezeten.

[p. 528]

Men zegt, dat het bezit van kinderen een genot is en ik wil het graag gelooven, want ik ben zelf dikwijls nog een kind en dat is mijn grootste genoegen, maar als je ze zoo Zondags op stoelen of aan hun ouders ziet hangen, kun je het moeilijk aannemen. Bedriegt ook hier weer de natuur zichzelf? Een zwijgend paartje zat in een hoek. Zij zijn gedoemd om altijd in de hoek te zitten. Je weet direct, dat het geliefden zijn. De meeste geliefden houden er namelijk geen spreektaal, maar een handentaal op na. De laatste treedt alleen 's avonds laat in werking. Zoodra zij overdag tegenover elkaar zijn gezeten zeggen zij niets. Daar worden de gelukkigste huwelijken uit geboren. De man, die met spreken werkelijk een vrouw kan bekoren, moet nog opgeleid worden.

De juffrouw achter de toonbank bij de betaalkas was allerliefst. Zoodra er geld in de buurt is, zijn de vrouwen alleraardigst. Zij was geen juffrouw meer, dat zag je. Zij had die scherpe gezichtsuitdrukking, die je doet denken: dat is eigenlijk geen mensch, maar een geschilderd portret. Alles aan het gezicht is aantrekkelijk en prent zich in je gemoed. De oogen zijn er niet in de eerste plaats om te kijken maar om te bekoren. De dame zit rustig heele dagen achter de kassa, onbewust, maar natuurlijk wel overtuigd van de charme, die zij uitstraalt. Zij is veilig getrouwd met den patroon en denkt alleen om het geld, dat binnenkomt, dat wat zij kan uitgeven en dat, wat zij kan opzijleggen.

De ‘garçon’, die ‘au zinc’ bedient, wascht de glazen. Het zonnescherm staat over het terras en beschermt tegen de aanwuivende koelte van den avond. Ik kijk verveeld naar buiten en zie een demoiselle loopen. De gang van een vrouw interesseert mij altijd en in stilte geef ik ze cijfers: heel goed, slecht, verrukkelijk.

Ik neem een slok koffie. Hoplà-boum, dat glijdt naar beneden. Recht de straat over steekt een zwarte. Zwart van onder tot boven en van links naar rechts. Het is een neger-aanspreker. Zijn zwarte costuum zit om zijn zwarte lijf gegoten, alsof het er mee moet vergroeien. Een zwarte bolhoed vormt een waardige afsluiting van dit zwarte werelddeel, dat zich daar op straat beweegt en met een zwarte parapluie over den arm recht het café instapt op het comptoir af. Achter zijn bril van zwart montuur zie ik grijszwarte oogen.

De kerel is magnifiek. In de banaliteit van den dag stijgt een

[p. 529]

zwart, een soort donker enthousiasme in mij op. Ik kan mij niet geestdriftig maken, daarvoor ben ik te suf, maar er beweegt toch een grauwe massa in mij. Met een stijf gebaar licht de zwarte zijn bolhoed en door dit houterige in zijn houding lijkt hij nog zwarter te zijn dan hij al is. Hij geeft iedereen een hand, de mooie dame, den garçon achter de toonbank, den garçon, die het terras bedient en die langs komt en hij zou mij ook een hand hebben gegeven als hij niet gezien had, dat die slap van de toonbank afhangt en niet zoo sympathiek doet als het gezicht.

‘Wat wilt u?’, vraagt de garçon.

‘Een porto.’

‘Un porto blanc?’

‘Non, un porto noir.’

Het woord is er uit, voordat hij het beseft. In gedachten is hij komen aanwandelen, in gedachten heeft hij iedereen gegroet alsof hij op 'n feest was en in gedachten verwerkte hij de schimpscheuten, die hij langs den weg van den dag heeft opgevangen: ‘Nou, als je van zwart spreekt, die is zwart.’ ‘Hé, mijn lieve zwartkop’ (giegelend). ‘Zou je met zoo'n zwarte...’

Nu draait de neger zich geestelijk in honderd bochten om zijn onzin redelijk te maken.

‘Ik zeg’, zegt hij, ‘een porto, niet wit natuurlijk, maar geel, zei ik niet geel? Of laat ik zeggen in de kleur, die u het meest bevalt. Een roode porto kan ik ook wel verdragen. Ouf’, hij licht zijn bolhoed nog eens op, ‘ik moet wel in zoo'n pakje loopen, om te leven.’ Het laatste was in het rond gericht.

En hij wrijft zich een oog, dat traande. Maar ach, je hoeft niet alleen als zwarte het leven zwart te zien.