De Nieuwe Gids. Jaargang 52

[p. 474]

Maandelijksch overzicht
De firma mensch en hond.

Van alle dieren, huisdieren, die er op de wereld bestaan, is ongetwijfeld het contact tusschen menschen en honden het grootst.

De hond is het dier, dat het meest, met gevoel en begrip, het menschelijk leven meeleven kan.

Hij went zich het spoedigste aan de huiselijke gewoonten, vindt er al heel gauw niets zonderlings meer in; schikt zich in wat mag en niet mag, en heeft een subtiele aanvoeling voor zindelijkheid en betamelijkheid. (In het algemeen gesproken natuurlijk, want elke hond is weer een individu op zichzelf, en er is geen regel zonder uitzondering.)

De eigenschappen, die vrijwel alle honden onderscheiden, zijn: trouw, vertrouwen en dankbaarheid

Mer kan met een hond omgaan als met een kameraad; men behoeft bij een hond niet bang te wezen voor achterbakschheden, of rancunes, die hij later, wanneer de gelegenheid dáár is, wel eens op u zal verhalen; het woord ‘wraak’ komt niet in zijn dictionnaire voor; als hij schrikt of als men hem pijn doet, zal hij daarop onmiddellijk met een knauw reageeren, maar dan is het ook gedaan, en het volgende oogenblik is hij dan weer even wel gemoed.

Een hond verdraagt veel, ontzettend veel van dengene, van wien hij houdt. Hij is niet altijd een allemansvriend; levende in een familie heeft hij wel degelijk een voorkeur en zijn onderscheidingsvermogen is daarbij zoo exact, dat hij meestal zijn grootste liefde geeft aan hem of haar, die het door de goedheid en zuiverheid van zijn of haar karakter ook het meest verdient.

[p. 475]

Een hond in huis brengt gezelligheid en vroolijkheid aan; zijn tevreden aard maakt hem tot een gemakkelijken vriendelijken huisgenoot, en hij heeft verstand genoeg, om gehoorzaam en inschikkelijk te zijn.

Een hond hecht zich aan de menschen, maar hecht zich ook aan het huis.

Hij went zich spoedig aan zijn slaapplaats, de plek, waar hij zijn eten krijgt. Hij is zeer gevoelig voor een prijzend of lakend woord, ook de gelaatsuitdrukking van zijn ‘meester’ speelt in zijn leven een groote rol.

Het is verwonderlijk, hoeveel woorden hij op den duur verstaat, en hoeveel hij intuïtief begrijpt. Een hond, dien wij vijftien jaar hadden, - maar hij was van nature al bizonder intelligent, - had genoeg aan een enkelen klank of eenvoudige vingerwijzing, om te doen, wat er van hem werd verlangd.

Als ik met hem wandelde, en hij kwam bij een hoek, dan stond hij stil, en keek naar mij om. En ik had niets anders te doen, dan even met mijn hoofd te knikken.... dan sloeg hij dien hoek om. Als de straat smerig was, en ik wees hem alleen maar een schoone plek, dan stak hij op die plaats over.

Als hij om iets lekkers bedelde, en men zei:

- 't Is op; 't is eerlijk op, dan ging hij weg.

En eens, toen hij iets op zijn bordje zag, en er zich, zonder dichterbij te komen, van af wendde, en ik zei:

- Neen, 't is geen roggebrood, 't is vleesch, ging hij er dadelijk naar toe, en at het op.

Als kinderen reeds waren wij met dieren vertrouwd. Zeer veel verschillende honden hebben wij gehad. Op een gegeven oogenblik vijf Pucken tegelijk. Ook een Newfoundlander. En een Bulldog. En nog een Puck. En een Italiaansch windhondje. En van al deze negen honden had slechts één Puck een slecht humeur en was het Italiaansche windhondje beslist imbeciel. Het begreep niets, kon niets, wilde niets, en was niet zindelijk te krijgen.

Maar van alle anderen hebben wij een liefde, trouw en toewijding gehad, die onvergetelijk zijn. Een treffend voorbeeld van aanhankelijkheid zal ik geven.

Het vreemde geval deed zich voor, dat op het drinkensbakje

[p. 476]

van onzen liefsten Puck zich een laag schuim vertoonde. Mijn moeder was zeer verbaasd, want verbeeldde zich, dat het personeel den hond zeepwater had gegeven. Maar toen voor de tweede maal het bakje vol schuim lag, werd de veearts gehaald. Deze constateerde ‘stille dolheid’, en de arme Puck moest in de inrichting blijven. Maar omdat hij besmettelijk was, werd hij gebracht in den stal bij de paarden, die den kwaden droes hadden. En wat heeft het arme, arme, doodzieke dier toen gedaan? Des nachts heeft hij onder de deur door een gat gegraven, en probeerde naar huis te komen, maar is op de straat neergevallen....

Zulke dingen vergeet men nooit.

Een hond heeft tijdsgevoel, richtingsgevoel, en een onfeilbare intuïtie voor dingen, die menschen slechts door middel van allerhande hulpmiddelen te weten kunnen komen. Ook de verhouding der dieren onderling in hetzelfde huis is interessant om gade te slaan. Bij ons bestond er een groote vriendschap tusschen een parmantigen Puck en een goedaardige Newfoundlander. Zij speelden samen, stoeiden wild in den tuin, en wandelden eensgezind, verbonden door denzelfden riem.

Maar eens gebeurde het, dat Puck verdwenen was. Weggeloopen of gestolen, - wie zal het zeggen. En acht dagen lang bleef hij onzichtbaar. Maar toen, heel ver van huis, liep een onzer met den Newfoundlander, die eensklaps met golvende sprongen naar den overkant van de straat schoot, waar.... onze Puck liep met een jongetje aan een touwtje. Is dit bewijs van gehechtheid niet frappant?....

Och, er is geen dierenliefhebber, of hij weet u tot in het oneindige, met anecdotes te diverteeren, en te verhalen over de prestaties, de schranderheid, de trouw van zijn dieren. Want ook over katten, die minder exuberant zijn dan honden, van wie men in het dagelijksche leven minder merkt, kan men veel vertellen; hun binnenleven is niet minder sterk en subtiel dan dat van een hond.)

De moderne wetenschap probeert ook hoe langer hoe meer op de hoogte te komen van de psyche der dieren. Men neemt allerlei proeven: hoe lang het duurt, eer zij beletselen overwinnen, of iets weten te vinden, of zij geregeld dezelfde fouten

[p. 477]

maken, of zichzelf al gauw weten te corrigeeren, enz., enz. De resultaten van deze onderzoekingen worden te boek gesteld, en hoe belangwekkend ze ook zijn, en voor de toekomst misschien nuttig, - ze zijn ontzettend vervelend om te lezen. Men noteert, hoeveel maal de proefhond A. zich heeft vergist; hoe spoedig proefhond B. in staat was, zich ergens toegang te verschaffen, door het oplichten van een houten klink.... en al deze nauwkeurige tabellen zeggen tenslotte zoo weinig. Want, mij dunkt, men kan geen algemeene conclusies trekken omtrent de intelligentie van de geheele soort, als men de psyche van slechts enkele proefdieren heeft onderzocht, daar elk dier, zooals elk mensch, een individualiteit op zichzelve is.

In elk geval is het verheugend, dat men hoe langer hoe meer belang gaat stellen, in het wezen van het dier, dat zoo vele eeuwen als onbelangrijk en als ‘sans conséquence’ is beschouwd. Ook boeken over dieren, vooral over den hond, trekken steeds meer de aandacht, en zoo kunnen wij dus nu, met veel genoegen, vermelden, dat er van het all round interessante, want met volledige kennis van zaken en uitstekend gedocumenteerde boek: Onze honden door R.P.M. Toepoel, Officieel Keurmeester een tweede druk is noodig geworden, die nog herzien en vermeerderd is.

Dit boek geeft een beschrijving der verschillende, meest populaire honden rassen, en licht ons vóor, wat keuze, verzorging, fokken, opvoeding en voeding betreft, en is verlucht met een oneindig aantal prachtige photographieën. (Uitgave N.V. Uitg. Mtsch. Kosmos, Amsterdam.)

Alle soorten, die men hier op tentoonstellingen ziet, of die men binnenkort verwachten kan, worden in dit boek behandeld, en de heer Toepoel heeft zoo'n bizonder aangenamen stijl, met precies genoeg ernst en precies genoeg humor, om zijn werk te maken tot een allerboeiendste lectuur.

Men hoeft volstrekt geen hondeneigenaar te zijn, om dit boek te genieten, en er van te gaan houden. Men zette het, als naslaboek op rek of schrijfbureau; want, geloof mij, het is een standaardwerk, dat ons altijd op de een of andere manier te pas komen kan. Voor wie een hond of honden houdt, is het onmisbaar, maar ook voor wie niet zelf zoo'n huisvriend heeft,

[p. 478]

is het een nuttig bezit; men heeft een hondententoonstelling bezocht, of een kennis wil zich een hond aanschaffen, of men leest eens iets over een typisch ras, en wil er meer van weten, - dan is het kloeke keurig uitgegeven deel ‘Onze Honden’ daar, en licht u in, herstelt vergissingen, of brengt u betere kennis bij.

Uit den aard der zaak interesseerde het mij, wat de heer Toepoel van den Puck zou zeggen, (ook wel Japanese pug genoemd). Het schijnt, dat Nederlandsche zeelui hem hebben gehaald uit China (of uit Japan) en dat hij naar Engeland is gebracht, door Koning Stadhouder Willem III en diens Hof. En bij alle kenmerken en qualiteiten, die de heer Toepoel opnoemt knikte ik glimlachend: ja! Zóó zagen onze Pucken er uit, - zóó waren ze!

Ik ben heel blij met dit boek, dat zich ongetwijfeld nog wel in méér drukken verveelvuldigen zal. Want hondenliefhebbers (in theorie en practijk) zijn er in Nederland vele, - en allen, hebben reden den heer Toepoel voor zijn welkom geschenk dankbaar te zijn!....

Jeanne Kloos-Reyneke van Stuwe.