De Nieuwe Gids. Jaargang 52

[p. 433]

Wie kaatst moet den bal verwachten door Eva Asscher.

De ‘Rousseausche’ vrijheid voor het kind door slechts enkele uitgelezenen bevat, vierde des ondanks kort na den oorlog van 1870 bij de modernen in ons land hoogtij.

Moeders streven daarbij werd nog aangevuurd door dien classieken Vader met zijn lauwheid er tegenover.

Zij had de ‘Rousseausche’ vrijheid, leidende tot zelfstandigheid, gepaard aan de onverbiddelijke verantwoordelijkheid, wel juist voor oogen; maar haar gevoelig, hypervrijheidlievend kind behoefde het onafgebroken voorbeeld en de herhaalde zuivere leering, om zich in dit lang nog niet vrije wereldbestel te kunnen handhaven.

Dit groeide Moeder door haar zwak gestel nog wel eens boven het hoofd.

Op mijn vrijbuitersallure was het conservatieve millieu, waarin ik verkeerde allerminst gesteld. Daarbij kwam nog, dat Moeder de jongste was van acht kinderen en Vader was de oudste en met negen stuks broers en zusters begiftigd.

Gevolg een opvoedersbent van oudere neven en nichten, die zich mede in het gelid stelde en nu en dan haar duitje in het zakje wierp. Waartegen ik uit mijn aard van leer trok. Zelfs de vrienden van mijn negen jaar ouderen broer lieten zich niet onbetuigd. Vooral, waar het ging om hun zedelijkheids Apostolaat. Moeder verkneuterde zich in mijn rebellisch verweer, doch kantte zich niet tegen haar welkome hulp. Ze beweerde eens, dat ze na

[p. 434]

een catastrophe bij mijn thuiskomst uit het bellen reeds mijn stemming kon opmaken. Wat verklaarbaar is.

Hoe ouder ik werd, hoe minder ik de bemoeizieken verdroeg.

Elken Vrijdagmiddag waren we om twee uur vrij van de school. We trokken dan op naar den boekhandel ‘Minerva’ in de Warmoesstraat om de uitleenboeken te halen, welke we ter aangename verpoozing van den avond en den Zaterdag hadden uitgezocht. In die uren werd de winkel bestormd en we moesten heel wat heen en weer drentelen om een beurt te bemachtigen. Jammer, dat de winkel juist in het minst kuische deel der straat was gelegen en nog meer te betreuren was het, dat sedert korten tijd mijn broers oudste vriend schuin tegenover ‘Minerva’ een kamer bwoonde.

Van je vrienden moet je het hebben. Hij kreeg zus en mij gauw in den kijker. Vreesde hij, dat we nog meer dan ‘Wijsheid’ zouden opdoen? Na een poosje het gegichel en gedribbel nijdig te hebben aangezien, stelde hij zonder ons plan te kennen, onverwijld zijn requisitoir op, dat luidde:

‘Ik meen betse vriend A., verplicht te zijn je te waarschuwen, dat je zus Eva met de kleine jet, voor hare wandeling mijns inziens niet het meest geschikte terrein weet te kiezen. Veertien en ook twaalf jaar is een hachelijke leeftijd. Doelloos gaan ze het ‘vunze plekje tegenover “Minerva” luidruchtig al maar heen en weer. Er is ongevaarlijker afleiding voor dien leeftijd te vinden. Sans rancune.’

Je je toegenegen vriend,

M.S., jurist.

Tijdens het voorlezen hadden zus en ik uitbundig schik en ik antwoordde hem, clandestien, even onverwijld. Het antwoord, waarvan de copie nog in ons familiebrein bewaard is gebleven, hield in:

Hooggeachte Heer M....,

Helaas! Laat ik het bekennen. Het was slechts om U, dat ik mijn goeden naam, op het spel zette. Gelukkig niet geheel ver-

[p. 435]

geefs. Uwe belangstellende zorg bracht mij in extase! Ik stel U voor naar ‘de Pijp’ te verhuizen, wat op Uw gestel bijna zeker kalmeerend zal werken. De boekhandel ‘Minerva’ blijft in de Warmoesstraat gevestigd.

Hoogachtend

Uwe onderdanige

EVA + ZUS.

St. Nicolaas, kort daarop, ontving ik de gedichten van ‘Schiller’ in prachtband, van ‘een berouwhebbende detective’.

En toch.... er waren spaanders gevallen. We gingen voortaan minder luidruchtig ons weegs.