|
| |
| |
| |
Bibliographie.
Onder moeder's vleugels en op eigen wieken, door Louisa M. Alcott. Vert. G.W. Elberts. - Blankwaardt en Schoonhoven, Rijswijk.
Daar zijn ze dan nu eindelijk, de dierbare boeken, in het hun passende uiterlijk! Groote, zware, prachtdeelen, met de illustraties van Harold Copping, een bezit, waar elk jong meisje dolblij mee zal zijn. Want deze onnavolgbare, levensvolle verhalen, (waarin alles te vinden is, wat men graag aan de jeugd wil geven: fijne gevoeligheid, diepe, innige menschelijkheid, humor, eerlijkheid, eenvoud, zedelijkheid, verstand), verouderen nooit! Vandaar dan ook, dat men geen Engelschen catalogus van jeugdboeken kan opslaan, of Little women en Good wives staan altijd bovenaan.
Mijn heele leven heb ik den naam van Louisa Alcott gezegend, die mij de zuiverste ontroering-door-lectuur in mijn jeugd heeft geschonken, en het is zeker, dat tal van geslachten dit hebben gedaan over de geheele wereld. Millioenen exemplaren van haar werken zijn en worden verkocht, en nu het auteursrecht van haar werk is vervallen, verschijnen overal nieuwe uitgaven, pracht-edities, enz. in de meest verschillende uitvoeringen.
Niet het minst in Nederland wordt ‘Alcott’ gewaardeerd. Ik herinner mij, hoe de bekende pedagoge Ida Heyermans eens vertelde, hoe zij, aan de meisjes, die zij les gaf, deze boeken ter lezing gaf, om, uit het oordeel, dat zij daarover uitspraken, hun karakter te kunnen opmaken. Mevr. van Hille-Gaerthé, de meisjesschrijfster bij uitnemendheid, heeft, ik weet het, een groote liefde en vereering voor Louisa Alcott, en toen ik onlangs aan een jong meisje vroeg, of Alcott's boeken nog werden gelezen, antwoordde zij enthousiast: ‘O! ja! absoluut! en we houden er dol en dol veel van!’
| |
| |
En kàn het anders? Louisa Alcott's boeken zijn volkomen echt. Er gaat een natuurlijke warmte van uit, en de diepe waarachtigheid dezer simpele verhalen treft regelrecht het hart van het publiek. Al heeft men (zooals ik) deze boeken ook honderdmaal gelezen, zoodat men ze bijna uit het hoofd kent, wanneer men er weer eens in bladert, blijft men vóórtlezen, onweerstaanbaar bekoord en geboeid. De Hollandsche titels schijnen mij nog wèl zoo goed gekozen als de origineele, en overigens is de geheele vertaling van ‘Almine’ (mej. G.W. Elberts) zóó meesterlijk gedaan, dat men er geen uitstekender Hollandsch aequivalent voor zou kunnen denken, want de vertaalster is geheel doorgedrongen in den geest van het werk.
Natuurlijk heeft zij het noodig geoordeeld bij deze nieuwe uitgave haar vertaling te herzien, en heeft zij er verschillende wijzigingen in aangebracht, die de tijd noodzakelijk maakte. In de eerste plaats zijn, zooals vanzelf spreekt de ‘gij's’ en ‘u's’ verdwenen, waardoor een nog natuurlijker toon is ontstaan. Verder zijn vele veranderingen ook werkelijk verbeteringen, bij andere had ik liever den ouden tekst gehandhaafd gezien.
‘Candy’ is gelukkig niet meer ‘kandij’, maar werd vervangen door het juiste ‘bonbons’. Het is beter, dat Jo van den ouden heer Laurence niet zegt: Ik houd van hem, maar: hij lijkt mij aardig, misschien zou het nòg beter zijn: Toch màg ik hem wel. Het is beter den heer March ‘veldprediker’ te noemen, inplaats van ‘kapelaan’, en Jo een ‘clown’ inplaats van ‘een Sancho’. Inplaats van ‘nette’ jongen, zou ik Laurie liever een ‘welgemanierde’ jongen genoemd willen zien. ‘Arsenica’ voor ‘arnica’ is natuurlijk een drukfout, evenals Amy's lange woorden werden ‘driftig’ gevonden, wat wezen moet ‘deftig’. Tante March is niet ‘verlamd’, maar ‘kreupel’. (Hoe had zij anders op Meta's bruiloft kunnen dansen?) Waarom is, als zij een dutje doet, niet blijven staan, dat zij wil probeeren ‘zich een oogenblikje te verliezen’, en is het geworden, wat er niet staat, dat zij zich van binnen wil gaan bekijken? Waarom is Amy's jurk niet gebleven ‘rood met gele vuurpijlen’? Er staat toch ‘sky-rockets’, juist een aardige zinspeling van Amy. Waarom zijn de ‘limes’ opeens ‘dadels’
| |
| |
geworden? inplaats van ‘kleine, ronde citroenen’? Dadels zijn toch niet ‘rijp en sappig’? Waarom gaat Jo nu naar de partij in het licht lila? terwijl er staat maroon, (vroeger was het ‘wijnkleurtje’ veel beter, en ook in overeenstemming met de illustratie). Sairy Gamp is nu gelukkig niet meer een ‘vriend en makker’, maar is in haar ware sexe hersteld.
Natuurlijk zou het niet mogelijk zijn, ook nog Op eigen Wieken aldus ‘op den tand te voelen’ voor eventueele kleinigheden. Alleen spijt het mij, dat Jo March geen ‘shawl’ is mogen blijven dragen (wat ook in overeenseemming is met de illustratie) maar een ‘mantelpak’ aantrekt voor haar visites, een volslagen anachronisme! terwijl de platen toch immers exact de juist kleederdracht aangeven.
De verschillende, thans aangebrachte noten zijn een aanwinst, en ik hoop van ganscher harte, dat deze geliefde boeken, in dezen mooien, nieuwen vorm de meisjeswereld opnieuw mogen veroveren, en dat zij overal een doorslaand succes zullen zijn!....
| |
Louise Franken. De andere en zij. - Hollandia-drukkerij, Baarn.
‘De andere en zij’ zou men den ‘roman van een stad’ kunnen noemen. Deze stad is dan Amsterdam, en de atmosfeer ervan, het typische, dat aan elke gemeente weer ànders eigen is, heeft de schrijfster wel zeer goed aangevoeld en weergegeven. ‘Wie Amsterdam wil beleven’, leze dit boek, zegt het prospectus terecht.
Amsterdam staat als een décor, als een passende achtergrond heen om dit verhaal, dat nog veel meer geeft dan stadsbeschrijving alleen. Wij krijgen een warme, gevoelde uitbeelding van Joodsch familieleven en een fijne karakteristiek der verschillende personen.
| |
Mien Labberton. Ontmoetingen. - J.M. Meulenhoff, Amsterdam.
Het is curieus dit knappe, ernstige boek vlak na het voorgaande te lezen. ‘Ontmoetingen’ is een boek voor ‘het innerlijk
| |
| |
leven, en werd ons gegeven ter overdenking en behartiging. Het werd niet geschreven uit een drang om proselieten te maken, o, neen, daarvoor is de auteur gelukkig te verstandig en te objectief. Zij is volstrekt niet eenzijdig, zij stelt ons eenvoudig de dingen vóór, zooals zij ze, krachtens haar eigen overtuiging moet zien, en laat het dan aan onszelven over de conclusie te trekken. Dus is dit boek geworden tot een aangenaam-serieuse lectuur.
| |
Geertruida Carelsen. Herinneringen. - Tjeenk Willink, Haarlem.
De ongelooflijke vitaliteit dezer negentigjarige dwingt bewondering af. Deze feest-uitgave ziet er keurig uit, en is met een allerfraaiste letter gedrukt. Verschillende herinneringen zijn hoogst interessant, die over Herman Gorter bijvoorbeeld, en over zuster Malvina van Heeckeren, en Mej. Carelsen weet haar ‘ontmoetingen’ in het leven op een pakkende en prettige wijze te verhalen. Dit boek, waarschijnlijk als ‘geschenk’ aan de jubilaresse bedoeld, zal ook voor menig ander een welkom en aangenaam geschenk wezen!
| |
Lucio d'Ambra. Marie Protoka. - G.B. van Goor, Den Haag.
Deze vertaling, door Mevr. v. Gelderen-de Witte, had als motto kunnen hebben: ‘He who has worshipped a woman, even against his will and conscience, knows well how storm may follow storm, and earthquake earthquake, before his idol be utterly overthrown.’ De onvermijdelijke catastrophe, waarop de lijdensgeschiedenis van den commandant uitloopt, is zeer knap beschreven, en goed voelbaar is gemaakt de heksachtige bekoring, die sommige, volstrekt onscrupuleuse vrouwen uitoefenen op een overigens sterken, intelligenten man. Een der raadsels in de mannelijke psyche, waarvoor wel nooit een oplossing zal worden gevonden, want waarschijnlijk is het niet alleen een kwestie van zinnelijkheid, maar komt er óók nog een geestelijke overheersching bij, een, wat de Franschen noemen ‘enlizement’.
| |
| |
| |
Jos. Brusse-van Huizen. Zotteke. - Brusse, Rotterdam.
De levensgeschiedenis van het lieve ‘Zotteke’, (die men een Vlaamsch ‘Duikelaartje’ zou kunnen noemen) is prettige lectuur. Mevr. Brusse heeft nergens haar talent geforceerd, en is overal binnen de grenzen der natuurlijkheid en waarschijnlijkheid gebleven. Dit is een gezond boek (ook in den zin van dóórzond!) en zal menigeen aangename uren verschaffen.
| |
Fenna de Meyier. Het was Nina. - Hollandia-Drukkerij, Baarn.
Heeft de schrijfster bij het kiezen van een naam voor haar boek den titel ‘She was Sophia’ van Ruth Manning Sanders door het hoofd gespeeld?.... Hoe het zij, deze ongewone titel is lang niet kwaad, want het was dikwijls Nina, die in moeilijke levensgevallen uitkomst en oplossing vond, en die ook ten slotte haar eigen leven tot een goed harmonisch einde wist te brengen. In dezen roman heeft me bizonder geboeid de beschrijving van den ‘verhängnisvollen’, broeienden zomerdag.
| |
Machteld van Severen. Allerheiligenzomer. - Elsevier, Amsterdam.
Toen deze novelle in Elsevier's verscheen, trok zij direct mijn aandacht, en het komt mij voor, dat dit werkje, zoo goed geschreven, en goed doorvoeld als het is, niet van ‘een beginnelinge’ afkomstig kan zijn. Hoe dit zij, laten we ons maar niet in gissingen verdiepen, en liever blij zijn met deze aanwinst in onze roman-literatuur, want een ‘aanwinst’ is het, en is dit al niet veel, als men het zeggen kan van een boek?...
| |
Bar. v. Tuyll v. Serooskerken. Agrippa d'Aubigné. - Tjeenk Willink, Haarlem.
Agrippa d'Aubigné, een dergenen, die in de 16e eeuw voor het Protestantisme in Frankrijk streden, ofschoon hij nog langen tijd na zijn verscheiden populair is gebleven, werd langzamerhand voor de huidigen niet veel meer dan een ‘naam’.
| |
| |
Zoo in het algemeen wist men wel iets van hem af: bijvoorbeeld dat hij in het leger der Protestanten streed, en door Hendrik IV tot stadhouder van het eiland Oléron werd benoemd, en dat hij door zijn geschriften: Histoire universelle en Histoire secrète, écrite par lui-même beroemd is geworden.
Het was dus een wel zeer goede gedachte van freule van Tuyll, om de levensgeschiedenis van deze interessante persoonlijkheid tot het onderwerp van een harer studies te maken. ‘Weinig zijner tijdgenooten’, zegt zij terecht, ‘hebben in gelijke mate de eigenschappen in zich vereenigd, die zoo kenschetsend voor den geest hunner eeuw mogen heeten’.
Een eigenaardige omstandigheid uit het leven van d'Aubigné is stellig, dat.... Madame de Maintenon (aan wier invloed, zoo men meent, de herroeping van het Edict van Nantes, en de daardoor veroorzaakte vervolging der Protestanten, te wijten is) zijn kleindochter was!
Agrippa d'Aubigné behoort stellig tot de beste schrijvers van het toenmalige Frankrijk, en, hem lezende, leert men de onwrikbaarheid van zijn karakter, zijn moed en zijn eerlijkheid bewonderen.
De geschiedenis van zijn leven, zegt fr. v. Tuyll is even onderhoudend als die der romanhelden van Dumas, en zou uiterst geschikt zijn om er een film-scenario van te maken. En inderdaad, als wij dit levensverhaal lezen, door fr. van Tuyll, op haar aangename, levendige en inzichtige wijze verteld, dan moeten we dikwijls bij onszelven denken: ‘Truth is stranger than fiction!’
| |
Hendrika Fellinga. Minderjarigen. - Van Dishoeck, Bussum.
‘Minderjarigen’ hebben het dikwijls niet heel gemakkelijk in het leven.... Maar meerderjarigen óók niet: denk maar eens aan Tante Cato....
De levensmoeilijkheden van jong en oud worden ons in dit boek, - misschien wat al te breedvoerig, - verhaald. Overigens, als Minderjarigen een eersteling is, dan in elk geval een veelbelovende. Het boek is goed, rustig, en zonder rhetoriek geschreven, en de karakters van Eva en Liesje, zijn, in al hun tegenstrijdigheid, goed uitgebeeld.
Jeanne Kloos-Reyneke van Stuwe.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd