De Nieuwe Gids. Jaargang 48

[p. 620]

Gabriele d'Annunzio (eene herinnering) door Hein Boeken.

‘Op den 12den Maart viert Gabriele d'Annunzio zijn 70sten verjaardag.’ Het lezen van dit bericht wekte vele herinneringen bij mij op, die lang gesluimerd hadden, maar nu in oude kracht herrezen. d'Annunzio? - o, die heeft al afgedaan; die heeft niet gegeven wat hij beloofd had Het mag zijn - toch is er niemand van de nu nog levende auteurs over de grenzen, voor wien ik zulk eene dankbaarheid gevoel als voor Gabriele Annunzio.

Ten eersten: Hij is mijn tijdgenoot: ‘Die zijn er velen’ zult ge zeggen. Dat is waar - maar doordat ik nooit op zijn geboortedatum had gelet, was het mij nooit zoo bewust geworden dat hij mijn tijdgenoot is, d.w.z. dat hij levenslang zich had opengesteld voor dezelfde invloeden als ik: voor de invloeden van Oudheid en Renaissance, zooals die opgevat werden door het nu afgesloten, ruim 50-jarig tijdperk, waaruit ik in dit verband slechts de namen van Wagner en Nietzsche noem.

Want zie, ik beschouw - ondanks al mijn bewondering van d'Annunzio's werk, - hem niet als een van die scheppers van eene absoluut hoogere geestesorde. Neen, laat ik mij nu maar eens in al mijn verwaandheid vertoonen, die toch dadelijk gematigd zal blijken door wat ik er op volgen laat.

Ik beschouw d'Annunzio als iemand van dezelfde orde, als waartoe ik zelf behoor - als iemand, die zich betoond heeft te zijn als dat wat hij is, niet in de eerste plaats door het alleen uit zijn diepste zelf wellende, neen, maar door zich open te stellen

[p. 621]

voor de invloeden, die ik daareven noemde, èn door daarop te reageeren op eene, laat ik zeggen zeven-en-zeventig maal sterkere mate dan ik.

* _* *

Heb ik ooit zelf het Hellas van heden, dat land, dat zoo vol is van overblijfselen, herinnerend aan het Hellas van vroeger, bezocht?

Soms denk ik haast van wel. Dat is door de herinneringen, die zoo sterk in mij leven, sterker schier dan die aan eenige reis, die ik in levenden lijve heb gemaakt, de herinneringen n.l. aan de reis, op welke d'Annunzio mij heeft medegenomen.

Velen mijner lezers zullen begrijpen wat ik bedoel.

Het zijn zij, die gelezen hebben de ‘Landi’, ook wel de ‘Lans Vitae’, de ‘Lof des Levens’ genoemd.

Dit is onder d'Annunzio's dichtwerk niet alleen het werk, dat het meest mijn sympathie heeft gewekt, maar ook het meest uitgebreide en uitvoerige, dat hij heeft voortgebracht, en is in rijmlooze verzen geschreven. Het is het verhaal van een reis naar Hellas door d'Annunzio op ongeveer 20-jarigen leeftijd ondernomen met een gezelschap van jeugdige vrienden per zeilschip van Brindisi uit.

Heb ik niet met hem de zon in vuurgloed zien ondergaan, toen wij de delta van den Achelöus naderden en den kreet hoorden ‘de oude Pan is niet dood’? Heb ik niet met d'Annunzio in den maannacht gewandeld tusschen de zuilbrokken en kapiteelen, waarmede de vlakte van Olympia ligt bestrooid? - toen ik struikelde over den herdersknaap, die daar lag te slapen en wij te zamen opkeken naar de Alpen van Arkadia, die den Oosterhemel afsluiten?

En hebben wij niet, verzadigd van de Oudheid, te zamen naar Rome teruggekeerd, in de Sixtijnsche Kapel, met den blik op de kracht- en jeugdgestalten der ‘Atlanten’ gezworen, den strijd van het Heden mede te strijden?

* _* *

En het hedendaagsche Rome? - Ja, ik heb het wel eens bezocht; eenmaal zelfs op meer gevorderden leeftijd gedurende

[p. 622]

eenige weken er vertoefd. Toch, als ik aan het hedendaagsche Rome denk, dan is het vooral het Rome van d'Annunzio, zooals ik het met hèm doorkruist en doorleefd heb, bij het lezen van zijn ‘Piacere’. Ja, ik weet het, er zijn er die d'Annunzio zoo ernstige verwijten doen - maar onvergankelijk is mijn vriendschap voor den jeugdigen genotzoeker, die zoo diep-tragisch van zich zelven getuigde dat hij is niet ‘il piu infelice’, niet de ongelukkigste maar ‘il meno felice’, de minst gelukkige van alle stervelingen.

* _* *

En nooit zal ik vergeten hoe aan mijzelven, in zwaar te doorstanen tijd, bij het ontwaken de kracht werd gegeven om het bittere heden te aanvaarden, door Gabriele d'Annunzio's devies ‘Dove jacqui io rinacqui’.

‘Waar ik had overnacht, daar werd ik herboren’.

17 Maart 1933.