De Nieuwe Gids. Jaargang 47

[p. 354]

Schoonheid - goedheid waarheid door Fannij Reddingius-Salomonson.

‘Schoonheid, o, Gij, Wier naam geheiligd zij,
Uw wil geschiede; kóme Uw heerschappij....’
Jacques Perk.

De zomer-avond is bladstil en lichtend. Droomend staat de tuin: de roerlooze boomgroep, de heesters.

Geluiden uit de verte komen tot wie daar eenzaam zit, in mijmering verloren.

Een wondere avond is dit: het eigen leven, het eigen wezen vervloeit in het lichtend duister onder de wijde sterrenlucht. Vaag en ver verzonken ligt elke herinnering. Alle wenschen schijnen gestorven; er is geen vreugde, er is geen pijn. Er is alleen dit eene, wereld-wijd: rust, vrede, onbewogenheid. Morgen zal weer zijn zooals vroeger, vóór deze genade begon. De dag zal er zijn met het volle licht en de luidruchtigheid, met het vele machtelooze pogen en de groote sterking door het weinige, dat wordt bereikt. Deze stemming zal ontglippen. Deze heilige avond wordt tot herinnering. Onbereikbaar zal deze hemelvrede zijn. Want onvatbaar voor menschenhanden is de Schoonheid, is de Eeuwigheid. Maar er zijn gewijde oogenblikken. waarin Zij ons wordt geopenbaard, ons aanraakt, wordt weerspiegeld in onze ziel. En wij kunnen van Haar getuigen met onze machtelooze menschen-krachten door onzen levensstrijd.

[p. 355]

De lach
Van den dag
Is voor braven, voor boozen,
Want de Eindlooze Algoedheid
Werkt ongestoord voort.
J. Winkler Prins.

Onze menschen-wereld snakt naar Haar: de ‘Eindelooze Algoedheid’, die geeft, overvloedig, onuitputtelijk, zonder voorbehoud, zonder vragen, zonder oordeelen of veroordeelen, - die ongestoord’ geeft en nóóit verzadigd is in het geven, omdat zij niet anders kán, omdat zij de ‘Eindelooze Alliefde’ is....

Als onze menschenharten meer van haar waren vervuld, als zij de grondslag was van onze samenleving, als zij ons allen met elkaar verbond, hoe anders zou onze aarde zijn. Als wij maar geloofden, dat er een sleutel is tot ieder menschenhart voor wie hem vinden kan.

Als Hamlet's waarheid maar werd erkend en het onuitgesproken, waarschuwend wachtwoord tusschen elke twee menschen was:

‘Nu zie toch eens, welk een nietswaardig ding gij van mij maakt; op mij wildet gij spelen; gij houdt u alsof gij mijn grepen kent; gij zoudt het hart van mijn geheimen willen uitrukken; mij van de laagste tot de hoogste noot willen beproeven; en in dit kleine instrument is veel muziek; een voortreffelijke stem, en toch kunt gij het geen toon doen geven. Hoe! denkt gij dat ik lichter te bespelen ben dan eene fluit?’

Menschen gelooven niet in menschen-goedheid. Zij zijn die te weinig gewend. Dat hebben ervaren wie in den loop der eeuwen door ‘Liefde tot allen’ gedreven, voor de menschheid hebben geleefd - en voor haar gestorven zijn.

Hun eenzame figuren staan lichtend voor een donkeren achtergrond. Velen hebben het licht gezien, weinigen zijn ervan vervuld. Want de duisternis wijkt niet van de aarde, wanneer wij het licht van verre zien en van verre loven en prijzen, maar wanneer in altijd meer menschenharten het licht wordt geopenbaard.

Er is de boven al het persoonlijke verheffende Vreugde om het Eeuwige Levenswonder - om Eeuwige Schoonheid. Er is voor

[p. 356]

wie den afgrond van menschenlijden peilt: de oppermachtige ontzetting, die al het persoonlijke uitwischt, die alle vreugde, hoop en verlangen buitensluit, omdat zij heel de wereld van leed overstroomd en zichzelve machteloos gelooft.

De uiterste Vreugde, waar ons aller verlangen naar uitgaat - al zijn wij ons dat zelden bewust -, de uiterste ontzetting, die wij meestal ontvluchten, om niet van wanhoop onder te gaan -, openbaren ons beide het diepste menschelijk levens-geheim. Want wat in oogenblikken van volkomen geluk als van boven-af in ons wordt neergestort, welt in oogenblikken van volkomen vertwijfeling als levensredding uit de diepte in ons op: een nieuwe kracht, een nieuwe warmte, een eindelooze mildheid, die niet in onszelf wordt geboren, maar tot ons komt, als een genade, van héél ver - ons doorstroomt en zich uit in de daad van geven: zich volkomen geven - zich wijden.

Wij zijn machteloos en toch niet machteloos; onpeilbaar als de afgrond van menschen-lijden is de bron, waaruit de Liefde welt. Zij kan véél duisternis doen wijken. Zij kan het groote noodlot niet dwingen en het onvermijdelijke niet veranderen, maar zij is het licht, dat wij kunnen doen schijnen in den nacht van het onvermijdelijk menschenleed.

Schoonheid, Goedheid, Waarheid....

Hoe zouden wij menschen de Waarheid kennen, die Tijd en Ruimte, die alle Leven omvat: wat ons geopenbaard wordt en wat voor ons verborgen blijft.

Hoe zouden wij de Waarheid kennen op deze aarde, waar alles anders is dan het schijnt, waar alles beweegt en van gedaante verandert, iedere gedaante een schakel van de eindelooze reeks metamorphosen, die een ons verborgen doel in zich besluit.

Wie kent de bron van alle Leven?