De Nieuwe Gids. Jaargang 46

[p. 562]

Poesemoeder door W.J. Eelssema.

Eerst was 't een poezelig-klein katje. 'n Keurig beeldje met haar rood-wit-gevlekt pelsje, haar fluweel-zachte pootjes, waaruit nog geen fel-klauwende nageltjes dreigden, met haar puntige oortjes, elk geluid onmiddellijk-verwerkend opvangend, en haar blauw-achtige, volmaakte onschuld-oogjes, wonder leuk om te zien.... Twee speelkameraadjes, met wie ze kwajongensachtig ravotte, had ze. Over sprokkige, wel-eens-knappende takjes, door opstuivend, wervelend kaf, goud-geel, ritselend gestrookte of over stoffige, koren-bergende zolders. Met mal, oer-komisch pootgebaren stoeiden ze later in den tuin, verstopten ze zich achter reuzen-dikke boomen, om dan met tijger-sluipachtige beweginkjes door 't gras te schuifelen en plots in een rap, elegant springboogje de andere te pakken. Elkaar omver werpen, als vechtende robbedoezen elkaar slaan, deden ze. Zonder pijn te doen. Toch soms met een lang-gerekt, klagelijk-aandoend geluidje miauwend. Even onverwacht als gekomen afbrekend in een plotseling opspringen en gallopeerend wegrennen....

Het altijd-onbezorgd, vol-zonnig speelleven duurde niet lang. In 't open karakter van 't volmaakt-onschuldig poesje kwam een merkbaar-groote verandering. Op een middag, om op een andere boerderij hun poeselevens voort te zetten, werden de beide kameraadjes door een vreemden man in een angstig-duistere zak, van waar uit ze luid miauwden, meegenomen. Alleen achtergebleven, verdwaasd, onwennig, was bij 't poesje 't spelen uit. Heel haar valsche kattennatuur ontwaakte. In de onschuld-oogen verdween 't blauwe, voor een groen licht plaats makend. Dat in de karbon-

[p. 563]

kels vooral 's avonds oplichtte. Mogelijk zich door de nauwste openingen te wringen, aalglad en willenszeker, werd 't molligrond lichaampje overmatig slank en lenig. Een brutaal-dreigend muiltje met vernijnig-scherpe tandjes werd het vroeger-evenmiauwend bekje; klauwtjes de poezelpootjes. Klauwtjes met nageltjes, elk onverwacht oogenblik te voorschijn tredend, soms intens behagelijk in de gladde bast van een beuk gescherpt.

Een poes was 't poesje geworden, loerend op prooi dag en nacht. Toen het roofdier-zijn in haar was gewekt, in den eersten tijd vooral. Eerst had ze niets willen weten, had ze 't machteloos lichaampje willen losworstelen uit de overmeesterende greep van de machtig-omvattende hand, die ruwtjes met het fijne kopje haar had gedrukt op het doode muisje. In afkeer had 't wezentje zich afgewend. Tot plots, grommend tegen buit-ontnemen in het evenmeegevend lichaam de tanden waren gezet. De reuk was in het neusje gedrongen. Weggerend was ze bij het ontspannen van de mannen hand, het muisjeslichaam door 't stof meesleepend. Tot onder de boschjes. Altijd beducht op beroovingsgevaar verorberde ze met begeerige oogen, fel gegrauw en gegrom, in onbevredigd meer-verlangen, haar prooi.... Steeds meer en meer vroeg het poesenlichaam na deze gebeurtenis. Op elk onschuldig-spelend muisje, even te voorschijn komend, aan een volle aard of strooitje knabbelend, loerde ze; de luid-krakeelende muschjes, opvliegend onder schreewend, bijna-lacherig misbaar, besprong ze; door de boomen, niets-vermoedende vogeltjes in één felle knauw doodend, sloop ze.... Tot haar elk-levend-omvattende prooi maken wilde ze zelfs de kleine, dons-gele kuikentjes. Met wijd-uitgespreide vleugels, die van woede klapten, een booze snavel, die haar heel even, maar in-pijnlijk over het fijn-gevoelige neusje gleed, een rauw-bloederig baantje, dat haar nog dagen later smartte, achterlatend, zoo wervelde de boos-klokkende moederhen echter op haar af, om te straffen....

Altijd op haar hoede, dreef haar rooflust en haar moordzucht haar toch verder. Kluwen-opgerold in een benauwend-heet zonhoekje kon ze plots opspringen, naar een niets-vermoedend, angstig-opfladderend vogeltje een graai doen.

Zich nergens anders van bewust, dan van dat, wat heel haar kattenbestaan met gebeurtenissen vulde, nu eens leven stuk-

[p. 564]

scheurend, dan weer met een rose ruw leptongetje een schoteltje melk leeg likkend, leefde ze....

Tot vreemde gevoelens door 't lichaam roerden, het groote moederwonder zich aan poes voltrok. In welig-geurend hooi hoog boven onder het rieten dak baarde poes drie jongen. Dagen achtereen, tot ze het warme, beschermende moederlichaam vonden, wurmden die hulpeloos rond in het nest, tot ze zich aanhalig tegen de fluweel-zachte pels konden vlijen. Voor deze drie beestjes duurde de bange duisternis negen dagen. Het licht brak door in de onschuldige oogjes, die niets-begrijpend rondzagen.... Een niet-te-ontkomen aanmaning, haar kleinen naar beneden in een nieuw, pas-gemaakt holletje te sjouwen, was dit voor poes....

Ruimschoots gebruik maakten de drie katjes van de geboden gelegenheid, om van uit de nieuwe woonplaats de eerste, komisch-gebrekkige loopoefeningen te doen. Over de stoffige deel rolden, tolden ze. Als de gang van een waggelenden dronkaard mocht dit loopen zich laten zien. Ter zake deed dit echter niets. 't Voornaamste was 't leven, 't groeien onder de spinnende bewaking van poesemoeder....

Slechts kort, een paar dagen, duurde de pret echter. Tot het vinden van moeder de vrouw. Aandacht gewekt door 't steedserger-wordend gesnoep van poes lokte deze haar valsch-vriendelijk met een niet-te-weerstaan schoteltje melk in het karnhuis, waarvan de deuren, ontsnappen onmogelijk, zuiver dicht werden gesloten. Niets vermoedend keek poes even op van haar onverwachte smulpartij. Tot het schoteltje leeg was, ze met haar ruw tongetje de laatste droppeltjes van het hier-en-daar-gebarsten, wit glazuur had gelikt, lepte ze verder. Toen wilde ze terug. Naar haar jongen. Vond ze zich ingesloten, werd ze zich van het gevaar, haar kleintjes bedreigend, angstig bewust. Door 't vertrekje sloop ze onrustig, tegen de onverbiddelijk-gesloten deuren stootte ze, door de opening, waar 't vuile water bij 't schrobben naar buiten gebezemd werd, trachtte ze zelfs te kruipen.... Redding bracht echter niets.... Naar de deur kijkend met een onrustig, gloeiend licht in de oogen, wachtend op het verlossing-brengende oogenblik, bleef ze eindelijk schijnbaar rustig liggen....

Bij elkaar, onwetend, wat hun boven 't hoofd hing, werden de drie katjes spoedig gevonden.... Wat zwaars van het erf achter

[p. 565]

het huis, een ruwe kunstmestbaal.... de kleine weerlooze wezentjes voelden zich plots opgepakt, als waardelooze vodden in een benauwend-kleine, lucht-verpeste ruimte bovenop harde steenen gegooid. In klagelijk verweer kermden de bekjes even bij het pijnlijk-wreed bezeeren van de teere lichaampjes. Zich te verlossen trachtten ze, in het grove wefesel nagelden de machtelooze pootjes, in de steenmassa's beten de tandjes stuk, uit de bekjes reet klagelijk gemiauw, door de resten van 't scherpe kunstmest verblindden pijnlijk de oogjes.... Bij het in-'t-hellezonlicht-komen, het zelfs-in-de-zak-donkerte-doordringen van 't schijnsel verstomde alles een kort oogenblik.... Het nauwelijks-merkbaar strijden om 't leven terstond daarop weer. Voortdurend tot het door-de-lucht-vallen, 't neerplonsen in 't water.... Tegen den wallekant stervend kringelden rimpelgolfjes tot onder 't riet,...... dan bescheen 't zonlicht weer de roerlooze glasvlakte, waaraan luchtbellen braken, nauwelijks merkbaar, tot.... onder de alles-verbergende, geheimenopsluitende watermassa geen leven meer te strijden viel....

Vrijgelaten zocht poes overal. In de groote schuur, bij het verlaten nestje, door de koestallen, op den zolder, over het hof, het erf, overal. Bang miauwde ze. Met angstig-vreemde oogen keek ze rond. Zoekend en speurend. Den heelen dag. De nacht er bij.... Bij 't ouwe plekje zat ze in den donkerenden half schemer. Haar onbegrepen pijnigend ellende klaagde ze de dieprustige stilte in....

Door 't moederlijk instinct gedwongen zat ze op 't zelfde plekje de volgende nachten, en steeds dat gemiauw. Dat niet scheen te eindigen, dagen later. Dat even plotseling als onverwachts kon los breken uit het rusteloos bekje bij' 't spinnend neerzitten en hernieuwend zoeken.

Dat keel-toeknijpend zoeken eindigde nooit. Den gewelddadigen dood stierf het hunkerend moedergevoel niet. In een ondragelijk pijn-opwellen, stervens gewond als het was, kwelde het.

Tot in het heengaan van den dag, op een hellen avond aan den rand van de vaart bij het hooge stengelrijpe koren, waardoor als een heimelijke aarzelstreeling, de lauw-zachte koelte suizelde,

[p. 566]

poes haar rust wachtte.... Het even bewegen van de flanken, het nauw-merkbaar natrillen van 't in-eenkrimpend, als-'t-wareverschrompelend neusje, het sluiten van den moeën blik der holle oogen was het al....

Bij het ochtendgloren, het kleuren der vederlichte wolkjes, het jubelend gekwetter der vogels, het gouden doorbreken der zon dien volgenden morgen zagen koele, onverschillige menschenoogen in de stille, hangende nevels van de in-een-ban-geklonken vaart het roerlooze kattenlichaam....