De Nieuwe Gids. Jaargang 45

[p. 586]

Uit het testament van een mystisch heiden
Nagelaten werk van Jules Schurmann.

I.

Ik lag op het witte rustbed,
Mijn handen vouwden zich tot gebed
En mijn ziel zong ‘Ave Maria’.

Edel waren zij allen voor mij,
Zij zeiden niet veel en verlieten mij stil
En ik voelde hun Liefde, schoon ongezegd,
Als handen zacht op mijn hoofd gelegd.

Zij lieten mij niet alleen,
Zij bleven in mijn hart.

Ik zal niet sterven,
Vóór mijn hart zal uitgezegd zijn.

[p. 587]

[Die 'k liefheb méér dan het Leven]

 

Die 'k liefheb méér dan het Leven

 

Hield zacht haar hand op mijn voorhoofd gevat,

 

Om sprakeloos als biddend te geven

 

Van d'eigen krachten, die zij had.

 

 

 

Ik voelde haar hand in mijn hand

 

En over mij zacht gebogen

 

Haar bleek gelaat met droevigen lach

 

En haar groote weemoedige oogen.

Moe was ik van het Leven,
Toen liet de Dood
Zijn zeis ritsen op 't Zand.
Mijn Hart trilde,
Langzaam ontwaakte ik
Uit bangen droom.

Dood is mij geworden Vriend,
Eéns zal Hij komen als Zacht Berouw,
Een kus nà arbeid trouwlijk volbracht.

Toen klonk een gedragen orgelklank,
Gewijd en ijl in 't stille huis,
Een koor van zusters zong een lied
En uit mij vlood het oud verdriet......

Ik sloot nog niet mijn oogen toe,
Keek, stil gelegen, mat en moe,
Naar 't scheiden van het zonnelicht
En 't groenig zilver maangezicht.

[p. 588]

[Zij waren allen weggegaan]

 

Zij waren allen weggegaan,

 

Mijn oogen heb ik toegedaan,

 

Aan hen dacht ik te vreê en stil,

 

Was rustig door hun levenswil.

 

 

 

Ik weet, ik zal herboren zijn......

 

En leven...... niet verloren zijn.

Een bleek gelaat, dat ik liefhad,
Zag ik in koorts van den nacht,
Het kuste mijn voorhoofd en oogen
En handen beroerden mij zacht.

Mijn Hart schreide van weemoed,
Tranen vloeiden uit mijn oogen,
Om een geluk, dat was gekomen.
Ik gaf mij over aan mijne droomen.

[p. 589]

[De doornenkrans is louterend]

 

De doornenkrans is louterend.

 

Hoeveel doornen heb ik mijn hart ontrukt.

 

 

 

Pijnen, smarten doen mij niet schreien,

 

Ik ben daar te trotsch voor.

 

De Schoonheid van 't Leven,

 

In smart of vreugde,

 

Doet mij schreien door ontroering.

 

 

 

Het schoonste heb ik van 't Leven gehad,

 

Wat deert het of ik zou sterven?

 

 

 

Het schoonste Lied wordt nooit gezongen,

 

Het zingt in ons......

1919.

[p. 590]

II.

Mijmeringen.

Het Geluk heeft mij sinds mijne jeugd begeleid.

Zelfs in leed werd het Leven mij inniger en schooner en ik was als de herder, door zijn kudde gevolgd, die op de eigen gesnedene fluit zelf-gevondene liedekens floot, als leeuweriksliedjes, stijgend in de hooge berglucht.

Schoone, hooge bergen met neergaande wouden, waar de watervallen der rotsen klotsen in de ruige, bochtige kreken, waarin zalmforellen blinken, waar de schoonste libelulen in de ijlte der boomen heur schuilplaats hebben, en de adder leeft in het gekapte hakhout langs de kronkelwegen.

En immer in de verte een dorp, met zijn kerk en kruis in vallei of op de bergen en daarachter de schoone vergezichten van Hoog-Savoye-Flamet!

Mijn lied zong den tegenkeer van dat der Muze met zwaardere tonen......

Bloed van vele rassen is in mij en stuwde mij altijd voort naar verder. Ik voel mij nazaat van vele stammen.

Zelfs boven de nauwe en benauwende volks-sloppen, - menschenleed is immens, - zag ik altijd de blauwe of grijze lucht, de twinkelende sterren of de bleeke maan, en de vele lichten der avondstad, die ontroeren.

Alles is Misère, alles is Schoonheid en uit moeilijke baring geboren.

Gij leert het leven te vergeten, gij wordt ‘maanziek Droomer’, maar ook ‘Wijze’.

[p. 591]

Ik was gelukkig te weten, altijd voor Schoonheid in iederen zin en vorm te leven of te kunnen sterven.

Het Leven, onbewust gaande naar den Dood, was mij schoon, als alles, dat in schaduw wacht op eene vervulling van hare eindelijkheid.

Eéne was mij liever dan het Leven......

Verliefde, wanneer de vogels ter ruste zijn, zit gij onder uw lievelingsboomen, olmen of roode beuken in het laat zonlicht te luisteren naar het ruischen van den wind door de schemerende blaêren......

Langzaam rijst de maan......

1919.

[p. 592]

III.

Kunst en kunstenaar.

Kunst is het in edele onbewustheid weergeven van hetgeen de Kunstenaar in zijn diepere onbewustheid heeft gevoeld, aan schoonheid der natuur en van het verborgene der hem omringende menschen en dingen, gelouterd door zijne fantasie en daardoor op hooger plan gebracht.

Een Kunstenaar bindt zijn tijd aan voorgaande tijden. Kunst is in val en stijging gestadige logische groei. Kunstenaars zijn in de hen omringende wereld geen losstaande eenheden. Een wat men noemt nieuw idée is immer een gevolg van reeds jaren gelijkluidende ideeën, die alleen den definitieven vorm wachtten. Kunst is van dezen tijd en van alle tijden en immer ontroert ons de Schoonheid, omdat wij het gevoel hebben of iets dat in ons was, verwezenlijkt werd. Een Kunstenaar kan voor het nageslacht zoo schijnen, maar is niet een meteoor. De schakels, die hem aan anderen binden, kunnen slechts door de tijdsomstandigheden niet meer te onderscheiden zijn.